Radiale wegenstructuur karakteristiek voor Assen
Assen is vanouds als centrumplaats in de
regio langs een achttal hoofdwegen be
reikbaar. Als radialen lopen de wegen
van Smilde (langs de Vaart), Norg, Gro
ningen, Loon, Rolde, Anreep, Beilen en
Witten naar het stadscentrum toe. Samen
zorgen ze voor een karakteristieke struc
tuur, die ondanks de snel voortschrijden
de ruimtelijke ontwikkeling van Assen
na de oorlog nog altijd terug is te vinden.
Schetsjes uit de Beleidsnota Ontwerp-
structuurplan Assen (1979) laten dat dui
delijk zien. In deze nota staat veelbelo
vend, dat het beleid gericht zal zijn op
handhaving van de nog aanwezige karak
teristieken van de radiale structuur.
Met de groei van Assen en de uitbreiding
van het locale wegennet vervaagde de
radiale structuur enigszins. Aanleg van
de Rijksweg 36 (Hoogeveen-Groningen)
westelijk om Assen, ontlastte de binnen
stad van veel doorgaand verkeer. Nog
iets beter werd het in de beginjaren '70,
toen een voortvarend gemeentebestuur
besloot de Europaweg aan te leggen als
een ring om bijna de gehele stad. Alleen
de nieuwste uitbreidingen, zoals de wij
ken Pittelo en Baggelhuizen, de kanto-
renwijk Schepersmaat en straks de wij
ken Peeloo en Marsdijk met een flink
gedeelte industrieterrein, vallen buiten de
ring.
De oorspronkelijke radiaalwegen sluiten
aan op de Europaweg en vandaar zijn er
weer aansluitingen op de rijksweg 36. Zo
leek voor alle problemen, samenhangend
met een drukker wordend verkeer, de
oplossing gevonden. Al moesten er nog
wel fietstunneltjes komen, en verkeers
lichten op bijna alle kruisingen om de
veiligheid van weggebruikers te waar
borgen. De aansluiting van de weg langs
de Vaart - één van de belangrijkste radia
len - met de Europaweg werd als eerste
met lichten beveiligd.
In vroeger jaren was de Vaart als scheep
vaartverbinding met het centrum van
Assen, van aanzienlijk meer betekenis
dan de weg die er langs liep. De Vaart
bepaalt het stedebouwkundig aanzien
van het westelijk gedeelte van de stad. De
waterweg werd gegraven in 1780 en sloot
in Smilde aan op een al bestaand kanaal
naar Meppel (de Drentsche Hoofdvaart)
De aanleg van de Vaart luidde een be
langrijke periode in voor de economische
ontwikkeling van Assen. In 1809, toen de
Vaart nog maar net was gegraven, ston
den er volgens een kaart uit die tijd nog
bijna geen huizen langs.De bebouwing
van pakhuizen en veel monumentale
herenhuizen, dateert bijna geheel van de
19e en 20e eeuw. Van veel jonger datum
dan de Vaart is het Noord-
Willemskanaal, tot 1970 de waterverbin
ding van Assen met Groningen. De ope
ning van dit kanaal vond plaats in 1861.
Het Kanaal vormt geen zuiver geheel met
de Vaart. Het is er als het ware op geënt.
Het waterpeil van het Kanaal was ook
lager en werd zo gehouden met behulp
van een (pittoresk) schutsluis. Het leef
tijdsverschil is duidelijk te zien aan de
bebouwing, die langs het Kanaal van veel
minder allure is dan langs de Vaart. Het
Kanaal dat vroeger èm Assen werd ge
legd (wat er nog van over is ligt nu mid
den in de stad), kruiste enkele oude we
gen zoals de Venestraat, de Molenstraat
en de Groningerstraat. De omlegging
van het Noord-Willemskanaal verder om
Assen heen, maakte in 1970 het oude Ka
naal voor de scheepvaart overbodig.
Scheepvaart door de stad werd met het
leggen van dammen zowel in de Vaart als
in het Kanaal zelfs geheel onmogelijk ge
maakt. Dat de Vaart nu zou kunnen die
nen om pleziervaartuigen tot in het hart
van Assen te brengen, is kennelijk nooit
in het brein van de plannenmakers opge
komen.
Achter de dempingsplannen scheen zelfs
nogal haast te zitten. Met de demping
van het Kanaal-gedeelte tussen Sluis
straat en Vaart werd destijds midden in
de TT-week een begin gemaakt. Ge
woonlijk stond Assen in die week zoda
nig op z'n kop dat er dan nooit een
openbaar werk werd aangevangen. Het
sluisje, dat het Kanaal z'n bijzondere
charme gaf en dat vooral ook bij kinde
ren erg in trek was, was opgeruimd nog
voordat een groep ondernemende Asse
naren van Monumentenzorg antwoord
had op haar verzoek om het sluisje als
monument in stand te houden. De cu
rieuze Trambrug over het Kanaal bij de
aansluiting met de Vaart, werd in moot
jes gezaagd en afgevoerd. Een andere op
haalbrug, de Witterbrug over de Vaart
leek aanvankelijk eenzelfde lot bescho-
assen 1965
vervaging van
radiaal struktuu
assen 1940
radiaal struktuur
assen 1976
koncentrische
struktuur met
radialen