veel te doen
'Een probleem is het beplakken of be
schrijven van gevels van bouwwer
ken. In verschillende steden in ons
land is dat een ware plaag geworden.
Door dit geklicdcr op muren, door
sommigen eufemistisch wel eens
'graffiti' genoemd, worden vele fraaie
straatbeelden, volgens mijn niet erg
competente kunstopvattingen, ont
sierd. De gelden die nodig zijn om
deze 'ontsieringen' te verwijderen
zouden wellicht voldoende zijn om
een niet onaanzienlijk aantal restaura
ties te realiseren!'
Z.K.H. Prins Claus
verantwoorde nieuwbouw en restauratie
aan gezicht en harmonie worden gewon
nen! Daarbij lijkt het goed dat de gren
zen, die nog vaak veel te scherp getrok
ken worden, tussen natuur en bouwcul-
tuur vervagen. Al te vaak is men wat dat
betreft nog bezig met verkokerd denken.
Dat is niet kwalijk te nemen, want binnen
de eigen koker is geweldig veel te doen,
maar het zou toch erg belangrijk zijn als
in toenemende mate de zorg voor de
bouwkundige cultuur en de zorg rond de
natuurmonumenten wa; dichter naar el
kaar te brengen zouden zijn, zoals met
aanplant van bomen. Dat stukje natuur
zal dan een duidelijke en esthetische rela
tie hebben tot het totaal van de bebouwde
omgeving.
Soms is het niet alleen mogelijk, maar
ook wenselijk om naast restaurantie ook
verantwoorde nieuwbouw toe te passen.
Door invullen van kleinschalige bouw,
eigentijds, maar wel van een architectuur
die zich bescheiden aanpast aan de tradi
tierijke omgeving. Restauratie, ver
nieuwbouw of gehele nieuwbouw die
nen hand in hand te gaan. Het hele stads
vernieuwingsproces moet er op gericht
zijn om behoorlijke leef- en woonom
standigheden te scheppen. Monumen
tenzorg past daar op een hele goede wijze
in. En dat is dan ook zeker niet iets dat
door sommigen m.i. ten onrechte nog als
'elitair' bestempeld wordt.
Na terloops aandacht te hebben ge
schonken aan de parkeerproblematiek
wees prins Claus op de plaag van het
beplakken of beschrijven van gevels,
woorden die we hiernaast bijna letterlijk
weergeven. De prins vervolgde: De
eigen sfeer komt soms op een leuke wijze
terug in een klein winkeltje, dat zich
wonderwel lijkt te handhaven oftewel
herrezen is. Een klein extra elementje,
dat lang niet overal kan voorkomen. Het
verlangen naar kleinschaligheid en naar
menselijke warmte zit ook aan goede re
stauraties verbonden. Restauratie in
stadsvernieuwingsgebieden heeft be
paald ook te maken met het terugbren
gen van meer menselijke verhoudingen
in onze samenleving. Niemand zal kun
nen ontkennen dat dat een belangrijke en
positieve zaak is. Daarmede wilde de-
prins niet ten nadele zeggen van bijv.
grote kerkrestauraties of die van 'monu
mentale' panden en huizen. Het is een
kwestie van evenwicht. Stadsvernieu
wing zonder die wezenlijke mooie histo
rische elementen ook aan te pakken, is
een onvolkomen stadsvernieuwing. Als
het maar niet beperkt blijft tot het aan
pakken van mooie buitenkanten en grote
gebouwen
De prins voerde zijn gehoor vervolgens
naar de (Utrechtse) Vecht. Een ingreep
door afbraak is niet altijd een verkeerde-
zaak. We moeten, zo meende de prins,
als we spreken over stadsvernieuwing en
restaurantie, goed zien dat dogmatisme
in dat opzicht ook gemeden moet wor
den. Als voorbeelden toonde de prins
Breukelen en Loenen, maar met z'n dia's
vertoefde hij ook even in Woudrichem
'waar men zich op geweldige wijze inzet
om te komen tot een grootscheeps her
stel van die stad. Ik vind zulke initiatie
ven bewonderenswaardig, ook al zullen
ze maar op weinig plaatsen mogelijk
zijn'. Stadsvernieuwing en restauratie
worden soms met elkaar in concurrentie
gebracht. Men spreekt dan met een ver
foeilijk woord over de haalbaarheid van
de stadsvernieuwing als die niet te zeer
belast wordt door de restauratie. Zijn
wandelingen door Nederland hebben de
prins, naar hij tenslotte opmerkte, ge
leerd, dat restauratie in stadsvernieu
wingsgebieden behoorlijk harmonisch
plaats vindend, een bijdrage levert tot
aanmerkelijke kwaliteitsverbetering van
het wonen. Daarom moeten we voor
zichtig zijn met het hanteren van te-
korte-termijn-argumenten. Daarbij zul
len ook bruggen geslagen moeten wor
den - nog meer dan tevoren - tussen
monumentenzorg en natuurmonumen
ten zorg.
v.d.W.
PRINS CLAUS. BEGELEID DOOR DE
VOORZITTER VAN DE NCM. DE HEER
H. J. L. VONHOFF.
FOTO: JOH. VAN WIJK. ZOETERMEER