De Polder Oostzaan.
cultuurgeschiedenis. Alle bouwstijlen,
heel vaak ook toegepast bij het totstand-
brengen van synagoges, komen we te
gen, verweven met de Hellinistische,
Egyptische, Romeinse en Moorse cul
tuur en vooral ook met de pauselijke in
vloed in de loop der tijden. Wat dit boek
mede zo boeiend maakt, is dat de joden in
de diaspora in zeer vele gevallen voor de
bouw van hun godshuizen niet-joodse
bouwmeesters inschakelden, waaronder
er zijn die ook op ander gebied een we
reldnaam verwierven. Niet minder inte
ressant is, dat bijvoorbeeld in de 16e en
17e eeuw vaak beroemde beeldhouwers
en andere kunstenaars werden uitgeno
digd om een synagoge te versieren. He-,
laas is tijdens de nazi-periode in West- en
Oost-Europa ontzettend veel kostbaar
monumentenbezit in de vorm van syna
gogen verloren gegaan. Gelukkig dat
sommige regeringen, zoals die van Po
len, Duitsland en Nederland na 1945,
vaak met grote financiële offers, aan het
restaureren zijn gegaan.
Men moet eerbied hebben voor de auteur
Brian de Breffny, die niet alleen zeer veel
literatuuronderzoek heeft verricht om dit
boek te schrijven, maar die kennelijk ook
tal van reizen moet hebben gemaakt om
uit eigen aanschouwing de resten van
meer dan 2000 jaar 'beschaving' te leren
kennen en voor de lezer te openbaren.
Achterin het boek bevindt zich o.m. een
lijst" van nog bestaande synagogen in ons
land, samengesteld naar gegevens van
J. F. van Agt, wetenschappelijk hoofd
ambtenaar van de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg.
Bij zoveel research als voor het schrijven
van dit boek is verricht, kan het nauwe
lijks anders of de auteur heeft hier en daar
wel een steekje laten vallen. De Neder
landse vertaling laat zich overigens pret
tig lezen, al troffen we wel een enkel
vlekje aan. Dit laatste geldt ook voor de
correctie. Maar alles bijeen genomen
hebben we hier met een buitengewoon
belangwekkend boek te doen, mede
dank zij ook de vele illustraties, deels in
kleur. Uitg.: Uitgeverij W. Gaade bv,
Amerongen; 215 blz.90,-.
Hofjes in Amsterdam. De publicatie
van dit boekje geeft ons de gelegenheid
een door ons gemaakte onnauwkeurig
heid bij de bespreking van het boek over
de Leidse hofjes te corrigeren. We schre
ven dat laatstgenoemd boek, voor zover
ons bekend, het eerste was dat een volle
dig beeld geeft van holjes in een bepaalde
stad. Dit nu is niet het geval. Er bestaat
o.a. al een volledig boek over de Haar
lemse hofjes. Dank aan de lezers, die ons
op ons gebrek aan kennis attendeerden.
Het boek over Hofjes in Amsterdam
geeft geen compleet beeld van alle nog in
de hoofdstad aanwezige hofjes. Er is een
selectie gemaakt door de auteurs: Robert
Lopes Cardozo en Pieter van der Zwan.
Eerstgenoemde schreef de inleiding en
wijdt aandacht aan de hofjes in de Jordaan
en aan hofjes na 1895. Van der Zwan
schrijft over overige hofjes binnen de
grachtengordel. Het is smakelijk ge
schreven, waarbij de hoofdstedelijke
folklore een onmiskenbaar element
vormt. Tom Weerheijm maakte er
mooie foto's bij. Uitg.: Stadsdrukkerij
Amsterdam; 123 blz.; 19,75.
Nederlandse Bomen. Shell Neder
land B.V. krijgt - gelukkig - nog niet
genoeg van de publicatie van boekjes, die
al dan niet direct verband houden met
architectonisch erfgoed en landschap.
Ditmaal werden de relaties aan het jaar
einde verrast met een boekje over Neder
landse bomen, geschreven door de zeer
deskundige publicist Jaap Hage. Het
boekje is opgedragen aan de Nederlandse
Bomenstichting. Het boekje is rijk geïl
lustreerd, deels in kleur.
Het Paleis aan de Laan.
Deze titel roept een vraagteken op, maar
een eerste blik geeft al het antwoord. Het
gaat om een beschrijving van het gebouw
van de Algemene Nederlandse Dia-
mantbewerkersbond aan de Henri Polak
laan in Amsterdam. Nu bestond onlangs
de tegenwoordige 'bewoner' - het dis
trictskantoor van de Industriebond FNV
90 jaar en ter gelegenheid daarvan zijn
twee boekjes uitgegeven; het ene 'Hamer
of aambeeld?' bevat de geschiedenis van
een vakbond voor de bedrijfstak dia
mant, die beroemd was en in mindere
mate nog is voor Amsterdam. Het
bondsgebouw is een van de bekendste
werken van H. P. Berlage en bijzonder
interessant voor wie belang stelt in een
belangrijke architectuurperiode. Ver
scheidene kunstenaars hebben aan dit ge
bouw meegewerkt, zoals Roland Holst. 56
De auteur Jack Kroes heeft veel studie
verricht alvorens zich aan het schrijven te
zetten, terwijl hij een goede keus maakte
voor de illustraties.
Dit boek is het resultaat van samenwer
king van een vijftal auteurs, die zich met
grote kennis van zaken èn liefde voor het
te beschrijven gebied, in de geschiedenis
van een bijna 400jaar oude polder hebben
verdiept. Iedere auteur nam één hoofd
stuk voor zijn rekening. J. J. Schilstra
werpt een blik in het verleden, dr. S. Hart
beschrijft de Oostzaners en hun betrek
kingen met het buitenland, C. Eijerman
gaf zijn deel de titel mee: 'De polder
leeft', J. de Boer behandelt de geschiede
nis van het dorp Oostzaan en dr. ir. R.
van de Waal geeft een inzicht in de veran
deringen die de polder waterstaatkundig
en landschappelijk heeft ondergaan. Het
boek wordt besloten met een historisch
overzicht in jaartallen. Voor belangstel
lenden in het architectonische monument
is de bijdrage van de Boer misschien het
aantrekkelijkste van dit boek, maar aan
de natuur en allerhande andere aspecten
word eveneens ruimschoots aandacht ge
geven.
Aan de illustraties - oude prenten, teke
ningen, foto's, plattegronden, enz. - is
bijzonder veel zorg besteed, hetgeen het
werk van Schilstra is geweest. Een deel
van de illustraties is in kleur. Voor de
vormgeving tekende Joop de Nijs, de
typografische verzorging lag bij drukke
rij Meijer Wormerveer. Het polderschap
Oostzaan is de uitgever. We kunnen ons
voorstellen, dat velen in het beschreven
gebied dit boek graag in hun bezit zullen
willen hebben. Vooral de autochtonen
zullen er veel van hun gading in vinden,
maar ook buiten deze kring verdient de
ze uitgave belangstelling.
We Ontvingen Verder:
Een catalogus van 'DE BARKENTIJN'
te Arnhemeen antiquariaat op het gebied
van antieke wetenschappelijke instru
menten en antiquiteiten betreffende de
zeevaart.
Het Brabants Kasteel, een uitga
ve van de Vereniging van Vrienden van
Brabantse kastelen.
