creatieve daad, maar het is ook een teken
van het sociale geweten in de kunst. Er is
immers niet alleen sprake van monumen
tenzorg maar ook van zorg voor de
mens.
Alleen op deze wijze kan het restaureren
weer het verbond worden tussen oude
gebouwen en (moderne) mensen, zoals
er eens het oude verbond bestond tussen
het functioneren van mensen en de func
ties van gebouwen. Dan ook wordt res
taureren weer een uiting van weten
schap, kunst en levenskunst of zoals ir.
Meischke het eens heeft gezegd: Een res
tauratie is nimmer een algehele recon
structie van een vroegere toestand, maar
zij is een verantwoorde continuering van
een bouwgeschiedenis. En het feit dat wij
weten dat er in de toekomst veranderin
gen zullen plaatsvinden heeft tot gevolg
dat wij moeten aanvaarden dat een ge
bouw een geschiedenis heeft. Dan wordt
het nieuwe nooit een protest tegen het
oude; in tegendeel het oude is altijd de
prikkel tot het nieuwe.
'Waarom een jong geslacht naar oude
dromen haakt -
het is alleen omdat het oude 't nieuwe
maakt.
Er is geen enkel hart, dat zonder een ver
leden
de diepten heeft herkend der vroegste te
derheden.
Wij zijn nomaden en reeds eeuwen lang
op reis
om te vinden het verloren paradijs.
En zijn wij oud en moe en aan het eind
gekomen
dan heeft een nieuwe jeugd de plaatsen
ingenomen.'
Dit gedicht uit de bundel 'De Kustlijn'
van W. Hussem spreekt over iets meer
dan 'Een toekomst voor het verleden',
de leuze van het monumentenjaar. Hus-
sum wijst namelijk op traditie als een le
vende functie, die het verleden levend
maakt door het een toekomst te geven en
de toekomst door haar uit het verleden te
doen ontspruiten. Dat is geen leven in
traditie, maar leven uit traditie. Traditie
is de drie-eenheid van behouden, zuive
ren en vernieuwen. Indien wij als noma
den de weg naar de toekomst willen vin-
•NIEL1WE ACHTERGEVELS
■NIEUWE SITUATIE
