Montfoort heeft 650jaar stadsrechten
Het kasteel in Montfoort - in 1163
,,Mons Fortis" (sterke berg) - is 800 jaar
oud en mede ter gelegenheid van het feit
dat dit Utrechtse stadje in 1329 stadsrech
ten verkreeg, wordt er feestgevierd. Re
den om even bij de geschiedenis van
Montfoort, dat weliswaar niet groot van
omvang is, maar wel een duidelijk histo
risch karakter heeft, stil te staan.
„Het kasteel" werd indertijd door bis
schop Godfried van Rheenen gesticht om
het plaatsje tegen aanvallen en plunderin
gen door de graven van Holland te be
schermen. Rond de burcht groeide een
markt, waar kooplieden zich onder be
scherming van de burggraaf vestigden;
zo ontstond „Castrum Muntford"
(Mundevoorde slot aan doorwaadbare
plaats). Toen het in 1329 stadsrechten
verkreeg, vervulde Montfoort de rol van
vrijstad tussen Holland - waaraan graaf
Floris V in de tweede helft van de 12e
eeuw Oudewater en Woerden had toege
voegd - en het Sticht.
Bij de Franse aanval op de republiek in
1672 bezetten de troepen Montfoort
maar slechts voor korte duur. Stadhou
der Willem III slaagde erin hen te verja
gen. Voordat de Fransen Montfoort ver
lieten bliezen zij echter het middeleeuwse
kasteel op, waarbij alleen het oude
poortgebouw en een achtkantige toren
overeind bleven. De voorburcht bestaat
nog steeds en wordt in Montfoort „het
kasteel" genoemd. In 1859 gebruikte het
Rijk het complex als gevangenis (tucht
school voor meisjes). Tot 1968 heeft „het
kasteel" deze bestemming behouden.
EENDEELVANHET SLOT VAN MONTFOORT,
DAT BEWAARD IS GEBLEVEN
2)
DE UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE I5E EEUW
DATERENDE GROTE OF SINT-JANSKERK IS
ONDER RESTAURATIEHANDEN. DEZE FOTO
TOONT DE VOET VAN DE FRAAIE
PREEKSTOEL
FOtO'S: RIJKSDIENST VOOR DE
MONUMENTENZORG
gemaakt met de restauratie van dit
bouwwerk; omstreeks 1981-1982 moet
de restauratie voltooid zijn.
Het stadhuis naast de IJsselpoort is een
rechthoekig gebouw uit de 15e of het
begin van de 16e eeuw. Bij de restauratie
werd de 19e-eeuwse verbouwing geres
pecteerd, behalve die van het dak die
door herbouw van de zijtrapgevels onge
daan werd gemaakt. Ook de IJsselpoort
onderging een restauratie (1965). In de
raadzaal bevindt zich een schilderstuk:
Pompeius bij de wijsgeer Posidonius,
door Hendrick Heerschop, 1649, in zeer
theatrale Rembrandtieke trant, alsmede
een Maria onder het kruis, een oude ko
pie naar Abr. van Dijck. Ook de Herv.
kerk is van oude datum, een vrij grote
Enkele jaren later kocht de gemeente het
complex. De rechter vleugel werd geres
taureerd en biedt nu enige sociale instel
lingen huisvesting. Naar nog andere ge
bruiksmogelijkheden wordt een onder
zoek ingesteld.
Aan het middeleeuwse Montfoort herin
nert verder o.a. de gerestaureerde Kloos
tergang naast de vroegere Commande-
rije van de Ridders van Sint-Jan. De com
mandeurswoning is helaas gesloopt; zij
stond tegenover hét stadhuis. In 1976
kwam een restauratie (kosten bijna één
miljoen gld.) gereed van „de hof' en de
kapel.
Montfoort kan verder bogen op het trot
se bezit van de uit de tweede helft van de
15e eeuw daterende Grote of Sint-
Janskerk. In oktober 1978 is een aanvang
