die ten opzichte van het overheidsbeleid
een aanvullend karakter hebben, dienen
te worden gestimuleerd. Daarbij zijn zo
wel de waakfunctie4) als de meer actieve
functies als beheer, restauratie, onder
houd en dergelijke van belang. Ten aan
zien van de kostenfactor tenslotte moet
men bedenken dat juist het onderhoud
gericht is op voorkómen van hoge res
tauratiekosten op een later tijdstip. Het
argument dat indertijd door de regering
werd gehanteerd bij het schrappen van de
onderhoudsplicht uit het ontwerp-
monumentenwet wordt door ons dan
ook met enige scepsis bezien.
NOC VÓÓR K AREOL VAN DE LIJST VAN
BESCHERMDE MONUMENTEN WAS
AFGEVOERD TOONDE OOK HET INTERIEUR
REEDS ALLE TEKEN EN VAN VANDALISME.
ZOALS OF DEZE FOTO DE EETKAMER.
FOTO: RIJKSDIENT VOOR DE
MONUMENTENZORG.
3
OP KORTE AFSTAND VAN KAREOL STAAT
HET LANDHUIS GROOT BENTVELD IN
ZANDVOORT. NOC BESCHERMD. MAAR HOE
LANG ZAL DIT NOG DUREN ALS OOK HIER
DOOR VERWAARLOZING RESTAURATIE NIET
MEER MOGELIJK IS?
FOTO: ANWB.
dit moment nog een afwachtende hou
ding innemen ten aanzien van de Rijkso
verheid zeker worden aangespoord tot
het voeren van een meer actief, eigen be
leid op dit punt. Eensdeels pleiten we hier
voor het toekennen van méér taken en
bevoegdheden aan de gemeenten, ander
zijds is het ook noodzakelijk dat er een
intensiever gebruik wordt gemaakt van
de reeds aanwezige instrumenten.
Van de mogelijkheid van aanschrijving
tot het treffen van voorzieningen, ter
voorkoming van verder verval, zoals be
doeld in artikel 25 lid 1 Woningwet junc-
to artikel 307 van de Modelbouwveror
dening 'wordt met betrekking tot monu
menten nog onvoldoende gebruik ge
maakt.
Tegenover de overweging, dat door ge
bruikmaking van al deze mogelijkheden
te zeer zou worden ingegrepen in het
vrije beschikkingsrecht van de eigenaar,
moet naar ons idee worden gesteld dat
wanneer eenmaal een pand is aangewe
zen als beschermd monument, het alge
meen belang van behoud en dus onder
houd is vastgelegd. Dit algemeen belang
kan dan ook een verder dan normaal rei
kende regulering in de meeste gevallen
rechtvaardigen. De aarzelende houding
bij de overheid, zowel op rijks- als ge
meentelijk niveau, zou daarom plaats
moeten maken voor een meer gemoti
veerde benaderingswijze en een
krachtdadiger optreden.
Voorwaarde blijft uiteraard dat de nor
male, reeds bestaande beroepsmogelijk
heden tegen dergelijke maatregelen be
houden blijven en wellicht zelfs worden
verruimd. In extreme gevallen zal ook de
mogelijkheid van onteigening op grond
van het algemeen belang onderzocht die
nen te worden.
Zowel de gemeente als de provincie heb
ben voorts de bevoegdheid om een mo
numentenverordening vast te stellen als
mede monumentencommissies in het le
ven te roepen. Hiervan wordt gelukkig
steeds meer gebruik gemaakt. Monu
menten die voorkomen op de hieruit
voortvloeiende provinciale of gemeente
lijke monumentenlijsten, vallen onder de
bescherming van deze verordeningen,
voor zover ze al niet worden beschermd
krachtens de Monumentenwet („Rijks-
lijst").
Activiteiten van particuliere organisaties,
Als één van de voorwaarden voor toe
kenning van restauratie-subsidie bestaat
er wel een onderhoudsplicht; met de mo
gelijkheid van een Rijksbijdrage. In dat
geval is er echter veelal sprake van een
privaatrechtelijke overeenkomst, met
een in de meeste gevallen „goedwillen
de" eigenaar.
2) Het in de Monumentenwet gemaakte
onderscheid tussen opzettelijke en niet-
opzettelijke verwaarlozing blijkt in de
praktijk moeilijk te handhaven. Dooreen
actief toezicht en tijdige aanschrijving
van de eigenaar zou dit probleem worden
ondervangen. Van niet-opzettelijke nala
tigheid zou dan namelijk geen sprake
meer zijn, hooguit van onmacht. In het
laatste geval is de door de staatssecretaris
van CRM aangekondigde subsidierege
ling onmisbaar.
3) Een goed voorbeeld is de bouwtechni
sche inventarisatie van bedreigde monu
menten zoals deze plaats heeft in de pro
vincie Noord-Holland, op initiatief van
de Culturele Raad, waar onder andere de
Bond Heemschut en de Vereniging Hen-
drick de Keyser deel van uitmaken.
4) Het waken tegen verwaarlozing van
(beschermde) monumenten, het actie
voeren tegen voorgenomen sloop en het
stimuleren van de overheid tot bescher
ming van stads- en dorpsgezichten zijn
drie van de voornaamste functies van een
particuliere organisatie als de Bond
Heemdschut. Red. H.
