3
GEZICHT Cl' l)E WESTliOUW. LINKS l)E
VOOIIHAI. EN HET IIERGRORTAAL
4
GEZICHT VANUIT DE l'ANDHOFOI' DE
AANSLUITING VAN DE OUDSTE UASILICA OI>
DE WESTliOUW
FOTO: F. LAHAYE. MAASTRICHT
gangen naast de absis. De rechtse is al
sinds lang dichtgemetseld, de linkse
onderging dit lot eerst in de haren twintig
van deze eeLiw. In het restatiratieplan zien
wij dat de restauratie-architecten de bo
gen als zodanig dicht laten, maar er deur
openingen in aanbrengen. O.i. is dit on
juist. De bogen zijn geheel open geweest
en de ingang tot de kerk lag oorspronke
lijk in de oostmuur van het transept.
Daardoor ontstaan rechts en links van de
absis markante schaduwpartijen, hetgeen
de reliefwerking van het geheel zeer ten
goede komt. Poorten naast de absis zijn
een Maastrichts motief, immers aan de
O.L.Vrouwekerk komen zij eveneens
voor. Er zullen dan wel gesmede hekken
in de bogen gewenst zijn. Een tweede
detail dat aandacht verdient, is de topge
vel boven de absissluiting. Vóór de res
tauratie van Cuypers vertoonde hij goti
sche vormen. De thans bestaande is ge
bouwd uit rode zandsteen, waarvan de-
kleur sterk uit de toon valt.
Maar laten wij over deze gevel Cuypers
zelf aan het woord: ,,In het jaar 1870-
1877 was ik veel afwezig door mijne be
trekking als Dombaumeister te Mainz,
alwaar de belangrijke herstellingswerken
aan de oostelijke absis en den toren van
den Dom door mij geleid werden; de
toenmalige Deken Rutten, die met
groote liefde voor de herstelling bezield
was. had men den dagelijkschen op
zichter der werken zonder mijne voor
kennis de herstelling van de oostelijken
gevel van het koor ondernomen en in de
plaats van inlandsche maassteen of harde
mergel van de landstreek te gebruiken,
roode zandsteen laten aanvoeren, omdat
deze steen harder is en meer bestand te
gen den invloed der weersgesteldheid.
Het is te betreuren, dat dit heeft plaats
gehad, omdat daardoor het karakter van
Limburgs monument op dit punt is ge
schonden" 3).
Dit getuigenis zegt voor zichzelf genoeg.
De vormgeving van deze gevel is boven
dien armelijk en nuchter. Een herziening
ware dus aan te bevelen.
Cuypers heeft zich aan deze oostfagade
nog een kleine vrijheid veroorloofd. De
bifore venstertjes in de linkertoren, ter
hoogte van de dwerggalerij, komen op
oude tekeningen en prenten niet voor, in
tegenstelling tot die aan de overzijde. Ik
neem aan dat niemand hem deze toevoe
ging euvel zal duiden.
Het openen van de oostelijke ingangen
maakt de in de 19de eeuw toegevoegde
ingang in de sluitwand van het zuider
transept overbodig. Deze zal, mèt zijn
weinig esthetische luifel, dan ook terecht
verdwijnen.
Het Bergportaal, het enige originele goti
sche beeldenportaal dat ons land bezit, zal
met de uiterste zorg dienen te worden
behandeld. Het heeft te lijden gehad, zij
het in beperkte mate, van de Beelden
storm; een aantal koppen van de zijbeel-
den sneuvelden en hetzelfde lot onder
gingen enkele figuurtjes in de archivolten
(boogomlijstingen). Cuypers trok ze in
vrij desolate staat aan. Na de Beelden
storm had men de ontbrekende koppen
zo goed en zo kwaad als het ging vervan
gen. In een gidsje van de St.-
Servaaskerk, in 1843 uitgegeven door
Eugène Gens, lezen wij het volgende
over de toestand der sculpturen: ,,Mal-
heureusement, 1'état de mutilation oü el-
les se trouvent, le bedigeonnage dont el-
les sont souillées, ne permettent guère de
reconnaitre quels sont les personnages
que ces statues représentent"4).
Het niveau van het plein vóór het portaal
was opgehoogd, zodat men een acht a
tien treden moest afdalen om er bij te
