weldadigheid
üLl tif r.r,
ïL «i k. I, t E
®r»-wfeP- ff ff l'i'l f«I
M
-
- hm
44
MHH
A
EEN VAN DE VELE OBJECTEN, DIE DEEL UITMAKEN VAN DE; OU DE
WELDADIGHEIDSKOLONIE" IN FREDERIKSOORD, GEM. VLEDDER HET
VOORMALIGE LOGEMENT - 1
FOTO: RIJKSDIENST V.D..MONUMENTENZORG
worden gebracht. Voor de oprichting
van een dergelijke landbouwkolonie
werden gronden rond Vledder (Dr.) als
proefgebied uitgekozen en aangekocht.
In Frederiksoord werd op 25 augustus
1818 de eerste steen gelegd voor de eerste
kolonistenwoning van een proefkolonie
van vijftig gezinnen. In 1820 volgden de
koloniën Willemsoord en Wilhelmina-
oord en in 1821 de kolonie VII, later
Boschoord genoemd.
De Maatschappij van Weldadigheid
ontwikkelde zich van voornamelijk
landbouwonderneming, in de tweede
helft van de 19e eeuw tot land-, tuin- en
bosbouwkolonies. En van dit complex is
nu een aantal woningen en gebouwen
onder bescherming gebracht, waarbij
wel moet worden opgemerkt, dat nage
noeg geen enkel object zijn oorspronke
lijke vorm heeft kunnen bewaren. Er
werd namelijk al spoedig geconstateerd,
dat de „modelwoningen" niet geheel
voldeden aan o.a. eisen van de toenma
lige gezondheidszorg, en ze werden dus
al in een vrij vroeg stadium verbouwd en
aangepast aan de eisen van de bewoners:
meer licht, meer lucht. Het belang van de
bescherming ligt dan ook niet in de eerste
plaats in de architectonische kwaliteiten
als wel in het feit dat zijte midden van de
(soms wat vervaagde) herkenbare ken
merkende structuur van deze nederzet
tingen, de herinnering aan deze voor ons
land unieke opzet van de 19e-eeuwse so
ciale zorg levend houdt.
Behalve een aantal woningen werden
o.a. beschermd verklaard de vm. Gerard
Adriaan van Swieten Tuinbouwschool,
thans klokkenmuseum (1884), het hotel
Frederiksoord - vm. logement (in aanleg
vroeg 19e- of eind 18e-eeuws gebouw,
waarin in 1818 ook de directeurswoning
werd ondergebracht) en verder: het 19e-
eeuwse eenbeukige Waterstaatskerkje
(1851), een vm. fabriek, gebouwd in
1900 als mandenmakerij/weverij, het
voormalige bejaardencentrum Rustoord
II (1904), thans buitencentrum, een vm.
schooltje (1818), idem een schooltje uit
vermoedelijk 1876, enz.