28 a) Halve bol (6), meestal afgedekt met lood, zink of tegenwoordig dakleer b) Holvormig tentdak (7), gedekt met leien, lood, zink; ook met stro c) eenvoudig tentdak (15), veelal afge dekt met stro; soms met pannen d) Uivormig dak (2) afgedekt met lood of zink e) samengesteld-vormig (2) afgedekt met lood Voorts zijn er twee koepels met platte daken, maar deze hebben stellig oor spronkelijk een van de hiervoor ge noemde dakvormen gehad. De bekro ning van de daken bestond uit vazen, gesneden ornamenten, windwijzers, e.d. De meeste koepels zijn van hout opge trokken, op een lage stenen onderbouw. Van de 34 koepels zijn er slechts tien van baksteen, al of niet gepleisterd. Deze houtbouw zal één van de redenen zijn waarom er zoveel koepels zijn verdwe nen. Natuursteen werd weinig toege past; een enkele maal als sokkelbekle ding, veelal voor de stoep en de traptre den. De interieurs zijn zeer verschillend van karakter. Enkele zijn binnenin fraai betimmerd met paneel- en lijstwerk; an dere interieurs zijn zeer eenvoudig met brede, staande houten delen. Bij het op meten van de koepels kwamen we prach tig profielwerk tegen, zo fijn, dat het nauwelijks te meten was. Jammer ge noeg was dit in een zeer verwaarloosde koepel, zodat voor het behoud van dit interieur moet worden gevreesd. De vloeren en plafonds zijn in de meeste ge vallen van houten delen. Alleen „Val kenheining" in Loenersloot heeft een bij zonder gestucadoord barok plafond. Wat de kleuren betreft, de meeste koepels zijn aan de buitenzijde in traditionale kleuren geverfd; de muren wit, de daklijsten en kozijnen in zandkleur, de ramen in don kergroen of wit, deuren en luiken in donkergroen. Voor het interieur bleek veelal gekozen te zijn voor een neutrale kleur: grijzig of wat okergeel met wit. Een uitzondering hierop is alweer „Valkenheining". Voor de koepel van dit buiten werden de bonte kleuren uit Marot's tijd toegepast; voor het exterieur grijs, geel, groen en blauw. Het interieur is hoofdzakelijk blauw ge verfd met lijstwerk en ornamenten in geelachtig oranje. Hiervoor is een oude verfsamenstelling gebezigd hetgeen een fluweelachtige indruk maakt. De koepel, die uit de aard der zaak van bescheiden afmeting is - 2,0, 3,5, a 4,5 m. in door snee - werkt in de nabijheid van het bij behorende buiten als schaalbepalend element. Landschappelijk is een koepel, mits op de juiste plaats gebouwd, een aantrekkelijk object. De reden, die tot onze studie heeft geleid berust enerzijds op de belangstelling voor het detail, anderzijds op de vaste overtuiging dat deze tot de „franje" van het leven behorende gebouwtjes, die in alle boekwerken over de Vecht slechts terloops in beschouwing werden geno men, zeker meer aandacht verdienen. Zelf prijs ik me gelukkig in het bezit te zijn van een goed geoutilleerde koepel, waar het met familie, vrienden en relaties aangenaam toeven is. Het is te hopen, dat het hier aangekon digde boek-en uiteraard dit korte artikel in Heemschut - nieuwe belangstelling voor de theekoepel in het algemeen zul len wekken, zowel bij de eigenaren als bij instanties, opdat de nog bestaande objec ten niet alleen gehandhaafd blijven, maar ook, voor zoveel nodig zullen worden gerestaureerd. B. O. van den Berg 4. KOEPEL VAN DE BUITENPLAATS VECHTOEVER" TE MAARSSEN FOTO: B.O. VAN DEN BERG, ARCH. BNA

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1979 | | pagina 15