Restauratie Groeneveld begonnen
Na een degelijke voorbereiding, waarin be
grepen een flink stuk documentatie, is on
langs een aanvang gemaakt met de restaura
tie en inrichting van park en kasteel van de
buitenplaats „Groeneveld" in Baam. Als
alles naar wens verloopt zullen de werk
zaamheden in de loop van 1980 gereed zijn
en zal de buitenplaats aan de doelstellingen
van Staatsbosbeheer voldoen.
In het hoofdstuk over de doelstellingen van
een nader uitgewerkt rapport - het eerste
dateerde uit 1973 - wordt de vraag gesteld
of het zinvol is een bouwvallig kasteel en
een oud park ten koste van veel geld te
herstellen en dan te gaan gebruiken voor
allerlei bijeenkomsten, een tentoonstelling
en wat al niet. Nog afgezien van die doel
stellingen, zou die vraag van ons standpunt
uit, zeker ook bevestigend worden beant
woord. Immers we hebben hier met de oor
sprong van een bijna driehonderd jaar oud
landhuis te doen, een gaaf voorbeeld van de
buitenplaatsen, zoals die vroeger door aan
zienlijke families o.a. in het Utrechtse,
werden aangelegd.
„Groeneveld" ligt aan de Amsterdamse
straatweg in Baam en is omringd door een
terrein van ca. 120 ha. Gegeven de ouder
dom is het de moeite waard nog even de
geschiedenis in herinnering te roepen,
waarvoor we putten uit het eerder genoemde
rapport.
Omstreeks 400jaar geleden leefde in Frank
rijk het oude adellijke geslacht De Mamu-
chet. Een der telgen uit dit geslacht: Jean de
Marrège et Grunerie was gehuwd met de
erfvrouwe van Houdringe en hun zoon Mar-
cus werd dus heer van Marrège Grunerie en
Houdringe.
Omdat hij Hugenoot was wilde hij wegens
de vervolging onder Lodewijk XIV het land
verlaten. Hij verkocht al zijn bezittingen en
vestigde zich in Nederland. Omdat hij de
naam van zijn Franse landgoederen in Hol
land wilde laten herleven bouwde hij na
aankoop van grond drie huizen. Dat waren
„Marrège" bij Leiden, „Grunerie" bij
Oegstgeest en „Houdringe" (het tegen
woordige kantoor van de Grontmij in De
Bilt).
Zijn zoon Andries de Mamuchet van Hou
dringe vestigde zich in Baam, vermoedelijk
op een hofstede, genaamd „Groeneveld",
die hij kocht van het huis „Drakenburg" en
die gelegen was bij de gelijknamige uit 1614
daterende Taveerne aan de Amsterdamse
straatweg. Zijn zoon Marius de Mamuchet
170
van Houdringe was in 1703 waarschijnlijk In 1941 werd het kasteel eigendom van
de bouwheer van het tegenwoordige huis Staatsbosbeheer. In 1960 kwam het gebouw
„Groeneveld", dat toen bestond uit beide op de Monumentenlijst. Sedertdien zijn er
bouwhuizen en het vierkante middenge- vele onderhandelingen gevoerd over de uit-
deelte van het kasteel. Na de dood van Ma- eindelijke bestemming van het huis.
rius werd het huis verkocht aan Arent van De restauratie is opgedragen aan ir. T. van
der Waayen, bewindhebber van de West Hoogevest B.V. te Amersfoort. Als uit-
Indische Compagnie. In 1735 deed deze het gangspunt voor de restauratie is gekozen
landgoed over aan Comelis Hasselaer, uit voor het herstel van de midden-achttiende
het geslacht waartoe ook de Haarlemse Ke- eeuwse situatie. De belangrijkste wijzigin-
nau Sijmonsdochter had behoord. Een der gen zullen zijn: het herstel van de 18e
boerderijen rond „Groeneveld" draagt nog eeuwse ramen met kleine ruitverdeling; het
altijd de naam „Oost-Indië". Hij kocht in weer aanbrengen van de ballustrades op de
hetzelfde jaar de titel en rechten van Am- gootranden en de kaprand tussen de schoor-
bachtsheer der beide Eemnessen. Zijn fami- stenen aan de voorzijde van de gebouwen;
liewapen werd gevormd uit een dubbele het weer aanbrengen van de portico's voor
arend (die thans nog staat op drie van de vier de bijgebouwen; het aanbrengen van kap-
schoorstenen van het huis) met een „hart- pen op de aanbouwen aan de achterzijde van
schild" met het wapen van Eemnes. het hoofdgebouw. In elk der beide bouw-
Na het overlijden van Comelis liet zijn zoon huizen (koetshuis en orangerie) is een wo-
Pieter Comelis in 1739 beide ronde vleugels ning ontworpen. De binnendaken van de
aan het huis bouwen. In 1755 werd het huis zadeldaken vervallen en worden vervangen
„Groeneveld" verkocht aan Jan Lucas van dooreen plat dak. Het park zal als Engelse
der Dussen, die zijn bezittingen rondom het landschapstuin worden behouden met een
gebouw met de hofsteden ,Ravenstein" en aantal overblijfsels van de voormalige stijl-
„Wildenburg" uitbreidde. Na zijn dood in tuin.
1744 ging het huis weer terug naar de vroe- De benedengang en de muziekzaal zullen
gere eigenaar P. C. Hasselaer, die boven- geheel in oude stijl worden ingericht. De
dien nog kocht vier „nieuw gebouwde" overige vertrekken op de parterre worden
daglonerswoningen onder één dak, schuin dienstbaar gemaakt aan de (nieuwe) func-
tegenover de herberg „daar het Huis Groe- ties van het kasteel als conferentiecentrum
neveld uithangt". en voor expositiedoeleinden, maar op zoda-