Sloop bedreigt Amsterdamse
Prins Hendrikkade
Kenmerkende trek van havensteden is veel
al, dat het centrum van die steden zich van
de haven uit heeft ontwikkeld. Dit geldt
zeker ook voor Amsterdam, met het Open-
haven-front en het Damrak. Helaas ging
door de bouw van het Centraal Station in
1881 de stedebouwkundige band tussen de
stad en de haven wel grotendeels verloren.
Gelukkig bleef de grandeur van de entrée tot
de stad tot dusver gehandhaafd, als we even
voorbij zien aan de weinig verheffende situ
atie aan de Prins Hendrikkade en met name
het gedeelte waarde St. Nicolaaskerk staat.
Het valt bijzonder te betreuren, dat nu ook
de gevelwand aan de andere zijde van de
Prins Hendrikkade dreigt te worden aange
tast. Het gebouw van Blom en Van der AA
van E. Breman (1921) zal namelijk waar
schijnlijk worden gesloopt en ofschoon het
hier om betrekkelijk nieuwe architectuur
gaat, vormt dit pand met de merendeels
oudere bebouwing aan de Prins Hendrik
kade een evenwichtig geheel. Van die be
bouwing noemden we al de St. Nicolaas
kerk van A. C. Bleys (1885/87), maar op
vallend en in zekere zin indrukwekkend zijn
in dit beeld het Victoriahotel van Henken-
hof (1883),'het Mercurius-gebouw van Y.
Bijvoets (1882) en wat verder weg - aan de
Droogbak - het voormalige administratie
kantoor van de Hollandsche Uzeren Spoor
weg Maatschappij van C. B. Posthumus
Meyes (1882/84), in welk laatste gebouw
thans o.a. het architectuurmuseum is on
dergebracht.
Bij de ingebruikneming van het gebouw van
Blom en Van der AA kon men lezen: „Het
statige en sierlijke gebouw verhoogt het
aanzien van dit drukke plein". Nu beoorde
len we het als een degelijk gebouw met
goede, ambachtelijk uitgevoerde details.
Dit laatste geldt ook voor het interieur met
o.a. mozaïeken. Meer nog zouden echter de
stedebouwkundige mérites van het gebouw
voor behoud moeten pleiten. Het kleine
koepeltje op de hoek bijv. vertoont een ver
rassende evenwichtigheid met het koepeltje
van het Victoriahotel aan de andere zijde
van dit deel van de P.H.kade.
Op behoud van het gebouw mogen we nau
welijks nog rekenen. Het staat niet op de
monumentenlijst. Een gebouw van enigs
zins gelijke vormgeving, dat bovendien ook
in stedebouwkundig opzicht enige overeen
komst vertoont, namelijk het gebouw
Hirsch aan het Leidseplein, werd niet op de
lijst opgenomen.
Op de plaats waar nu nog de schepping van
Breman staat, en die voorbestemd is te wor
den gesloopt, zou een complex van wonin
gen, winkeltjes, kantoren en een restaurant
komen.
Was het Amsterdamse gemeentebestuur
zich meer bewust van de onvervangbare
waarde van het binnenstad-ensemble, dan
moet het deze aantasting van de Prins Hen
drikkade voorkomen. Zowel het aanwijzen
van de binnenstad tot beschermd stadsge
zicht als het hanteren van een gemeentelijke
monumentenlijst ter aanvulling van de rijk
slijst, zijn instrumenten vooreen zeer effec
tieve bescherming.
Een oude overzichtsfoto van het Open Ha
venfront in Amsterdam met even rechts van
het midden de Prins Hendrikkade. Links het
Victoriahotel, rechts het bedreigde gebouw
van Blom en Van der AAOp de voorgrond
het Noord-Zuidhollands Koffiehuis, dat in
1972 werd afgebroken.
Foto: Hist. Top. Atlas- Gem. Archiefdienst
Amsterdam.
