Monumentenzorg op internationaal niveau
7
Vde Assemblée Générale van I.C.O.M.O.S. te Moskou
Het charter van
Venetië
De monumentenzorg-activiteiten op internationaal niveau krijgen in ons land maar
weinig aandacht. Slechts de direct daarbij betrokkenen zijn op de hoogte van hetgeen
zich op dit terrein op het internationale vlak afspeelt.
De op het M'75-Slotcongres te Amsterdam aanvaarde Declaratie van Amsterdam
onderstreepte echter nog eens heel duidelijk, dat de zorg voor het architectonisch
erfgoed een. vraagstuk van wereldwijd belang is.
De organisatie, die zich op wereld-niveau" met de monumentenzorg in de breedste
zin des woords bezig houdt, is het onder de patronage van de UNESCO werkzame
International Council on Monuments and Sites (ICOMOS), waarvan het secretariaat
in het Hötel Saint Aignan, 75 Rue du Temple, te Parijs is gevestigd.
Aan het secretariaat is een documentatiecentrum verbonden. Naast een Newsletter
verzorgt het de uitgave van ,,Monumentum".
ICOMOS werd in 1965 in Warschau opge
richt. De „ICOMOS-grondwet'het Char
ter van Venetië, was al een jaar tevoren
tijdens een congres in Venetië aanvaard
door de aan dat congres deelnemende res
tauratie-architecten, kunsthistorici en ande
ren die bij het restauratiewerk en de monu
mentenzorg zijn betrokken. Het Charter
heeft geen formele status, maar wordt niet
temin algemeen beschouwd als het belang
rijkste, internationaal geldende document
op het gebied van de restauratieprincipes.
ICOMOS streeft er naar in elk aangesloten
land een nationaal ICOMOS-comité van de
grond te krijgen. Het Nederlandse ICO
MOS-comité staat onder voorzitterschap
van de heer J. Jessurun, hoofddirecteur van
de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
Het secretariaat, dat wordt gevoerd door
prof. mr dr C. A. van Swigchem, is in het
De Pintohuis te Amsterdam gevestigd. De
Nederlandse rijksoverheid steunt financieel
zowel de internationale organisatie als het
nationale comité.
De Algemene Vergadering van ICOMOS -
voorzitter is de Belgische professor Lemaire
- kwam achtereenvolgens in Oxford
(1969), Budapest (1972) en Rothenburg
(1975) bijeen. Tijdens deze laatste bijeen
komst weid besloten het Charter van Vene
tië te „actualiseren", omdat het document
vooral op het punt van het beschermen van
ensembles niet meer voldoende up to date
werd geacht.
De 5e Assemblée Générale
Van 20 tot 27 mei 1978 kwam de Algemene
Vergadering voor de 5de maal bijeen, dit
maal te Moskou. Behalve de herziening van
het Charter stonden punten als de bestuurs
verkiezing, de financiële situatie, de her
ziening van de statuten en de doelstellingen
en activiteiten van ICOMOS in de toekomst
op de agenda.
154
Heel kórt iets over deze punten. Het voorzit
terschap bleef in handen van prof. Lemaire.
De financiële situatie bleek zeer weinig
rooskleurig te zijn. Van de kant van het
bestuur werd een dringend beroep gedaan
op de aanwezige landen hun bijdrage aan
ICOMOS in ieder geval te voldoen en zo
mogelijk te verhogen.
Het verwezenlijken van doelstellingen
hangt natuurlijk af van de financiële moge
lijkheden. Daar deze zeer beperkt zijn, zal
voor ICOMOS, althans voorlopig, niet
meer dan een bescheiden rol weggelegd
kunnen zijn. Het is zelfs de vraag of het
financieel mogelijk zal zijn het documenta
tiecentrum in Parijs open te houden. Het zou
overigens zeer jammer zijn, als dit centrum
zou moeten worden opgeheven, omdat dit
een van de zeer concrete activiteiten en re
sultaten van ICOMOS is.
Bij de behandeling van de herziening van
het Charter van Venetië - degelijk voorbe
reid dooreen werkgroep van deskundigen -
bleek hoe gevoelig deze zaak lag. Sommi
gen meenden, dat het tactisch onjuist was
wijziging te brengen in een document met
als fundamenteel aanvaarde principes; hier
door zou het gezag van ICOMOS kunnen
worden aangetast. Anderen voorzagen het
aannemen van een Charter van Moskou en
wensten dat te voorkomen. Omdat de ver
gadering tot het oordeel kwam, dat slechts
een met een zo groot mogelijke meerderheid
aanvaarde wijziging zin had, en dit niet té
bereiken leek, werden de ingediende wijzi
gingsvoorstellen teruggenomen. Besloten
werd het Charter te verduidelijken in een
„note explicative". Verder zal het Charter
worden uitgebreid met een „charte de 1'ur
banisme de conservation". Deze besluiten
zullen door werkgroepen worden uitge
werkt.
In de Nederlandse ogen maakte het gehar-
rewarover dit punt een weinig vastbesloten,
Op een in 1964 in Venetië gehouden con
gres van restauratie-architecten, bouwkuns
thistorici en direct bij het restauratiewerk
betrokkenen is het naar de Italiaanse stad
genoemde charter aangenomen. Op het
zelfde congres werd tot internationale sa
menwerking besloten, hetgeen leidde tot de
oprichting van de Internationaal Council on
Monuments and Sites (ICOMOS) in 1965.
Volgens het charter van Venetië, tot herzie
ning waarvan in 1975 werd besloten, doch
die in Moskou niet tot stand kwam, omvat
het begrip historisch monument niet alleen
de architectonische schepping als geïso
leerd object, maar ook stads- en dorpsge
zichten als uitingen van een bepaald cul
tuurpatroon, als voorbeelden van een bij
zondere ontwikkeling daarin of als getuige
nissen van een belangrijke historische ge
beurtenis. Ter bevordering van de instand
houding der monumenten is het wenselijk
