Op de lijst
Srfi
gehaald. De kapel werd later, 1839, ge
sloopt. De Ned. Herv. gemeente moest nl.
in 1836 naar een nieuw gebouw omzien,
omdat de kapel bij een storm in dat jaar grote
schade had geleden. Te groot, vond men,
om het uit 1545 stammende bouwwerk te
restaureren. In 1839 werd de nog bestaande
N.H. kerk aan de Deldenerstraat in gebruik
genomen, een waterstaatskerk, die sinds
kort niet meer in gebruik is. De kerkge
meente had bij de bouw niet zo veel geld ter
beschikking, zodat een grote toren ont
breekt. In het torentje op het gebouw hangt
een kerkklok uit 1515, die afkomstig is van
de gesloopte kapel.
Naast de N.H. kerk staat een voormalige
kosterswoning, waarvan het oudste ge
deelte vermoedelijk uit 1700 stamt. Het bo
vengedeelte is er in de eerste helft van de
vorige eeuw opgezet. Eiken balken en een
leemwand geven aan de binnenzijde nog
blijk van de ouderdom van het huis.
Tegenover de kerk, op de hoek van de Del
denerstraat en de Pastoriestraat bevindt zich
het Thomassonhuis, dat waarschijnlijk
stamt uit de 17e eeuw. Nog een van de
weinige huizen in Hengelo met een houten
topgevel, ook al is die in de dertiger jaren
van horizontale planken voorzien terwijl
zo'n gevel uit verticale planken behoort te
bestaan. Dit huis is overigens goed onder-
Het Poolhuis
houden. Een laatste huis, dat in elk geval
genoemd dient te worden, is het Poolhuis,
genoemd naar dokter Marius Pool, die er
omstreeks 1740 woonde. Dit huis, dat
evenals het vorige aan de Pastoriestraat
staat, verkeert in een verregaande staat van
verval. De achtergevel ligt dooreen brand al
lange tijd open. De zijgevel is in de jaren
dertig voorzien van grote staldeuren, zodat
het huis eerst als stal en later als garage
gebruikt kon worden. Het huis vormt nu een
veredeld soort plakbord voor reklame e.d..
De gemeente Hengelo heeft het nog niet
nodig gevonden er iets aan te doen. Als er
nog even gewacht wordt, hoeft dat ook niet
meer en kan er op deze plaats een prachtige
beton-glasconstructie neergezet worden.
Dan kan er weer een stukje oud-Hengelo
slechts in prentbriefkaartenboekjes terug
gevonden worden.
Het is te hopen dat er heel spoedig iets
gedaan wordt aan deze historische kern van
Hengelo, opdat in elk geval de hier bespro
ken panden bewaard blijven en de oude ver
kaveling met zijn oude paden in stand ge
houden wordt. Laten we eveneens hopen
dat het gemeentebestuur van Hengelo zal
denken aan de woorden, die de heer Schae-
fer als staatssecretaris gesproken heeft: „Ik
ondersteun de restauratie van woonhuismo
numenten ten volle", zonder dat de ge
meente de N.H. kerk zal vergeten.
drs. B. G. Boer
aMI
Amsterdam. Sedert de vorige opgave is de
(voorlopige) lijst van beschermde monu
menten alweer aanzienlijk uitgebreid.
Daarbij, tot onze grote voldoening, het ge
bouw „Paradiso" aan de Weteringschans in
Amsterdam. In verband met bouwplannen
van de hoteleigenaar Bouwes was „Para
diso" gedoemd te verdwijnen. Afgezien
van de bezwaren die hiertegen rezen - ook
van de zijde van Heemschut - zou o.a. ook
het Huis van Bewaring aan de Wetering
schans worden gesloopt. Die nieuwbouw-
plannen zijn nog steeds niet rond, maar in
middels is „Paradiso" gered. Het gebouw
kwam, naar een ontwerp van G. B. Salm, in
1879-1880 tot stand, bedoeld voor samen
komsten van de Vrije Gemeente. Het voor
malige ,,kerk"-gebouw is op zich en in zijn
detaillering een combinatie van Romaanse
en Vroeg-Christelijke architectuuropvat
tingen en sluit als zodanig aan op de histori
serende architectuurstromingen uit de jaren
1850-1860. Door de situering in een bocht
van de Weteringschans is het pand boven
dien een bepalend element in het stadsbeeld
ter plekke.
Nu het gebouw beschermd is, zou het o.i.
wel sterk aanbeveling verdienen het eens
flink onderhanden te nemen en vooral de
„moderne" beschildering te laten verwijde
ren. Of het interieur, dat eveneens belang
rijke architectonische waarde heeft, ook een
beurt zou kunnen krijgen, is een vraag,
waarop het moeilijk is door ons een ant
woord te geven, de huidige bestemming van
het gebouw in aanmerking nemende.
Den Haag. De inmiddels afgetreden mr.
Van Doom (CRM) heeft aan het dagelijks
bestuur van de Ned.-Isr. gemeente laten
weten, dat de voormalige synagoge aan de
Wagenstraat, voorlopig niet afgevoerd zal
worden van de lijst van beschermde monu
menten. Mr. Van Doorn nam deze beslissing
op de valreep, op advies van de Monumen-
tenraad en van het gemeentebestuur. Er was
door het bestuur van de Ned.-Isr. gemeente
verzocht de synagoge van de lijst af te voe
ren. Zo dit zou zijn toegestaan, bestond er
kans op sloop, hetgeen, gezien de architec
tuur van A. Roodenburg (1844) wel te be
treuren zou zijn'. De Monumentenraad is
van oordeel, dat nog niet alle mogelijkheden
tot behoud van de synagoge zijn onder
zocht, met name een mogelijke aankoop
door de gemeente 's-Gravenhage, waarbij
het niet uitgesloten moet worden geacht dat
het ministerie van Volkshuisvesting en