oprijzende bakstenen pilasters in de trant
van Palladio, met natuurstenen bases en do-
rische kapitelen, van elkaar gescheiden.
Gebeeldhouwde festoenen, zorgvuldig uit
steeds andere vruchten samengesteld, zijn
tussen de pilasters onder elk venster aange
bracht. In de middelste vensteras geeft een
rondbogige stenen poort toegang tot het ge
bouw. Een geprofileerde kroonlijst sluit de
gevel aan de bovenzijde af. Aan de zijkant
van het statige huis is een stenen poortje met
slanke zuiltjes en ionische kapitelen inge
metseld. Het draagt in de ellipsvormige
boog het jaartal 1658.
Helaas is bij een vorige restauratie in de
jaren 1954-56 het gehele binnenhuis eruit
gesloopt en vervangen door een betonnen
skelet. Helaas, want sinds de Reformatie tot
1820 was de Hof van Xanten een kerk
huis van de Jezuïten. Vandaar ook, dat de
naam Hof van Xanten, aanvankelijk zo ge
noemd, omdat het huis aan de Deken en het
Kapittel van St. Viktor in Xanten behoorde,
in „Jezuïtenhuis" veranderde. De sporen,
die de kerkruimte zeker achtergelaten zal
hebben, zijn nu verloren.
In de Olifant.
Het hoekpand, naar een uithangteken voor
„koloniale waren" onder de naam „In de
Olifant" bekend, is een eenvoudiger, maar
door zijn kolossale afmetingen zeker niet
minder rijzig gebouw. Het heeft een vrijwel
vierkante grondslag en drie verdiepingen,
gescheiden door twee waterlijsten, en is ge
dekt meteen schilddak met dakkapellen. De
gevels zijn gepleisterd en vertonen nauwe
lijks stijlkenmerken, doch enkele vensters
en ingangen zijn van vroeg-negentiende-
eeuwse oorsprong. Het muurwerk en de
kapconstructie wijzen op een veel hogere
ouderdom en kunnen zeventiende-eeuws
zijn
Vrede en rust
Alle andere huizen aan de Lage Markt zijn
in de negentiende eeuw verbouw en aange
past aan de smaak van die tijd.
De zonder uitzondering wit gepleisterde
lijstgevels verbergen vaak veel oudere hui
zen. Soms is een gevel in zijn geheel ver
nieuwd. Een andere keer heeft men in het
oude muurwerk slechts nieuwe vensterope
ningen gemaakt en heeft men muurankers
en éénmaal een gevelsteen laten zitten.
Deze gevelsteen is de enig overgeblevene in
de straat en getuigt van de hoge ouderdom
150
van het betreffende pand. In een barokke
kartouche met engelekopje en bazuinen uit
hij een wens waarin een chronogram vervat
is:
paXetqVles VsqVeqVaqVehVICDoMVl
„Vrede en rust overal in dit huis"; telt men
de hoofdletters als romeinse cijfers bij el
kaar op, dan geeft dat het jaartal 1648. Drie
sierankers aan de overigens aan de negen
tiende eeuwse stijl aangepaste gevel wijzen
samen met de gezwenkte achtergevel en de
genoemde kartouche op een datering rond
dat jaartal. De twee naastliggende huizen
hebben ondanks de voorgevels uit de negen
tiende eeuw veel oudere achtergevels. Aan
de zijde van de Waal, achter hoge bomen
gelegen, sprongen ze niet zo zeer in het oog
en vielen daarom niet aan de modemise-
ringswoede van de vorige eeuw ten offer.
Men ziet er, naast de gezwenkte gevel uit de
zeventiende eeuw, nog zestiende eeuwse
puntgevels en achttiende eeuwse venster
vormen met fijnmazige roedenverdeling.
De restauratie
Bij de restauratie van de Lage Markt heeft
men de negentiende eeuw helemaal geres
pecteerd. Dit wordt vooral duidelijk, wan-
