v6-:kiT-.T. i*s 'Af/;?.,
Uit de stichting is een Werkgroep
Portugees-Israëlietische Begraafplaats ont
staan om voor dit plaatselijk onderdeel van
de groep historische joodse begraafplaatsen
het praktische werk te doen. De begraaf
plaats te Ouderkerk aan de Amstel neemt
dan ook een uitzonderingspositie in. Een
onderscheid dient te worden gemaakt tussen
het binnenwerk (administratie) en het bui
tenwerk. De buitenwerkzaamheden namen
- na een periode van stilstand van circa
zeventig jaar - in juni 1967 wederom een
aanvang. Sedertdien is men systematisch te
werk gegaan en werd telkenmale een be
paald gedeelte onderzocht. Grondwerk,
zoals maaien, snoeien en dergelijke waren
in eerste instantie vereist, waarna men in
1971 kon beginnen met het gedeelte bij het
Rodeamentoshuis, waar vanaf 1701 werd
begraven. Dat gedeelte werd opgemeten,
opnieuw in kaart gebracht en om een duide
lijke afbakening te hebben, werden er gleu
ven gegraven tussen de rijen. Zo ook ver
richtte men identieke werkzaamheden in het
zgnhistorische gedeelte - waar vanaf 1614
werd begraven - niet zo zeer om controle op
de gegevens van De Castro uit te oefenen en
nieuwe kaarten te maken, maar veeleer om
teksten goed te kunnen lezen en de soort van
zerk te bepalen alsmede alle beschikbare
gegevens op kaart vast te leggen en deels te
fotograferen.
Een van de andere taken die de P.I .Bwerk
groep op zich nam was het op verschillende
plaatsen identificeren van naamloze kinder
graven.
Restauraties, het vanwege verzakking her
plaatsen van zerken, het herstellen van
scheuren in grafstenen, enfin alle mogelijke
werkzaamheden heeft de Werkgroep op
zich genomen. Adviezen van de kant van
Monumentenzorg en andere deskundigen
zijn bij al deze werkzaamheden natuurlijk
onontbeerlijk, terwijl men anderzijds ge
lukkig van moderne hulpmiddelen gebruik
kan maken om tijdens slecht weer - en niet
te vergeten tijdens de wintermaanden als het
werk buiten deels stil ligt - niet voltooide
werken af te dekken. Samenwerking met
onder meerde tekenkamer van de gemeente
Ouder-Amstel vormt geen punt en ook het
Waterschap Bijlmer laat voor verbetering
van de oevers, waaraan een deel van de
begraafplaats grenst, beslist geen verstek
gaan.
De Werkgroep P.I.B. verzorgt o.m. direct
of indirect rondleidingen, en is immer be
reid hulp te bieden aan diegenen die naspeu
ringen wensen te doen over overleden fami
lieleden. Vooralsnog zal het nog vele jaren
in beslag nemen alvorens men zover is dat
de werkgroep opgeheven kan worden, en
dat men kan zeggen dat alle beschikbare
gegevens op kaart en op foto verwerkt zijn,
alle restauraties voltooid en ,er niets meer
2
v r;:\ -p p
iiaSiiMiÉ
Foto 1
Een monument daterend uit het jaar 1899
van David van Mozes Henriques de Castro
en zijn sefardische echtgenote Sara Lopes
Suasso de Pinto.
Het monument werd vervaardigd door de
portugees-joodse beeldhouwer Joseph
Mendes da Costa, die daarvoor opdracht
had gekregen van vrienden en vereerders
van de overledene.
Twee soorten steen werden gebruikt, te we
ten een marmeren plaat op een hardstenen
zuil van zo'n drie meter hoog, met als ver
sieringen het in marmer uitgehouwen fami
liewapen en een gesluierde urn er boven op.
De gebeitelde teksten zijn in het Nederlands
en het Portugees identiek aan elkaar.
Foto II
Een marmeren grafsteen op het graf van
David van Daniël de la Peha, niet alleen
uitgevoerd in Rococostijl, maar ook voor
zien van het familiewapen, inclusief mar-
kiezenkroon, waarmee de adellijke afkomst
werd aangegeven.
De Portugese tekst luidt als volgt:
Del bien aventurado y caritativo varon Da
vid de Daniël de la Peha que falecio en 17
Tisri 5511 que coresponde en 17 otubro A-
1750.
De goede, gewaagde en liefdadige man Da
vid van Daniël de la Peha die op 17 Tisri
5511overeenkomend met 17 oktober 1750,
overleed.
Foto 111
De wel bijzonder rijkelijk versierde graf
steen van Mozes van Mordechai Senior, da
terend uit 1730. In veel gevallen hebben de
hoofdpersonen betrekking op de voornamen
van de overledene. In het midden op de
bovenste rij worden wij dan ook Mozes met
de stenen tafelen waarop in het Hebreeuws
de tien geboden uitgehouwen) gewaar, ter
wijl geheel onderaan in het midden Morde
chai, zittend op een paard, wordt uitge
beeld.
N.B. Mozes de (van) Mordechai betekent
Mozes zoon van Mordechai. Verder zien wij
de voorstellingen van David die de harp
bespeelt en Abraham die naar de hemel kijkt
rechts, respectievelijk links boven).
Daar waar de naam van de overledene
wordt vermeld, is de flankkering van Ja-
cob's droom met de ladder - links - te zien,
terwijl rechts het bezoek van de koningin
van Sheba aan koning Salomon wordt uit
gebeeld.
Daaronder, van links naar rechts: Sara met
Izaak, Rebecca en Rachel, de vrouwen van
de drie aartsvaders.
Tenslotte links van Mordechai te paard,
Benjamin en rechts daarvan Juda.
116
