De Koekamplus in Den Haag
Er was eens zo begint elk sprookje. Het
verhaal over de zgn. Koekamplus in Den
Haag heeft veel weg van een sprookje, maar
dan wel een boos verhaal. Terwijl we deze
regels aan het papier toevertrouwen, weten
we niet of dit boze Haagse sprookje goed zal
eindigen. We kunnen het alleen maar ho
pen.
Er was eens - voor de tweede wereldoorlog
- een Nederlands cabaretier, wiens naam
ons is ontschoten, die op zachtzinnige wijze
de draak stak met het trage openbare ver
voer (de tram) en hij zong daarbij „hij
komt niet, hij komt wel" of woorden van
deze strekking. Deze tekst is ongetwijfeld
van toepassing op de plannen tot bouw van
een tramviaduct door de Haagse Koekamp,
waar overigens al tientallen jaren herten
grazen.
Geschiedenis
Het gewraakte viaduct, dat er op dit ogen
blik nog niet is en waarvan we hartgrondig
hopen, dat het er ook nooit zal komen, heeft
nu al een lange geschiedenis. In 1969 be
sloot de toenmalige gemeenteraad tot de
aanleg van een semi-metro. Dit plan paste in
een veel grootser plan, nl. de stichting van
een centraal station voor de Ned. Spoorwe
gen, annex een groot bus- en tramstation.
Zoals bekend is het Centraal station met het
bus- en tramstation tot stand gekomen. Over
de architectonische schoonheid van dit
bouwwerk kan men van mening verschil
len, houdt men alleen de utiliteit in het oog,
dan kan men stellig van een geslaagd project
spreken, dat misschien niet volmaakt is,
maar dat toch wel grote verdiensten heeft.
Toen in 1969 de gemeenteraad besloot tot
aanleg van een semi-metro dacht men over
een uitgebreider net dan (tot) nu tot stand is
gekomen. Eigenlijk is men in de opzet blij
ven steken. Deels in uitvoering blijven ste
ken wegens gebrek aan geldmiddelen, maar
eerder is deze „onvoltooide" te wijten aan
een weifelend gemeentebestuur, dat, naar
onze mening, geadviseerd werd door een
gemeentelijke dienst voor de stadsontwik
keling, die er in slaagde alle betere plannen
voor het te vernieuwen centrumgebied
(door ons altijd Spuikwartier genoemd,
maar tegenwoordig meer bekend als
Forum-gebied) van de tafel te doen vegen.
Het resultaat hiervan is, dat het beeld van de
Haagse binnenstad al reeds ernstig is ver
stoord door twee betonnen viaducten, het
ene ten dienste van de tram, het andere voor
het andere wegverkeer.
En daar zou dan n.b. nog een derde viaduct
aan worden toegevoegd, op zich zelf al een
onding in dit kwetsbare gebied, maar hele
maal verwerpelijk, omdat het zou worden
gebouwd in de Koekamp, waardoor dit on
geëvenaarde stuk natuurschoon in het hart
van de stad onherstelbaar zou worden be
schadigd. Om met Ton Koot te spreken;
help, ze verpesten onze stad. Soms vragen
we ons wel eens af wat stadsplanners toch
bezielt wanneer ze dergelijke plannen aan
het tekenpapier toevertrouwen. Het ant
woord weten we overigens in dit geval; het
verkeer moest en moet de ruimte krijgen.
Alsof er geen andere oplossingen mogelijk
waren geweest en voor wat de Koekamp
betreft, nog zijn.
Om op de geschiedenis terug te keren. In
1973 besloot de gemeente-raad definitief tot
de bouw van het Koekamp-viaduct ten be
hoeve van een snelle verbinding van tram
lijn 9 via het CS naar Scheveningen. Even
tueel zou er ook nog een tweede tramlijn
over worden geleid. Het derde viaduct zou
intussen niet alleen de Koekamp aantasten,
maar ook het kostelijke stadsgezicht, dat
wordt gevormd door de historische gevel-
wand van de Prinsessegracht.
Storm van protesten
Toen werd de publieke mening wakker. Er
stak een ongekend felle storm van protesten
tegen het Koekamp-viaduct op, protesten
waarbij ook Heemschut zich voegde. Was
er dan geen andere oplossing mogelijk?
Natuurlijk wel. Er werden al in een vroeg
stadium plannen ingeleverd door de archi
tectengroep d'Ooievaar. Niks geen tram
kruising op verhoogd niveau (viaduct) maar
een gelijkvloerse kruising van de trambaan
over de Bezuidenhoutseweg en dan langs de
Koekamp, waar tot voorkort lijn 3 reed nu
over het stationsviaduct). De gemeenteraad
bezweek bijna onder de protesten en toonde
zich deels wel gevoelig voor de bezwaren.
Besloten werd een studie-commissie in te
stellen. Die stond onder voorzitterschap van
oud-minister Schut van Volkshuisvesting
en ruimtelijke ordening. Het resultaat van
de studie: niet minder dan twaalf varianten.
Daaruit koos de gemeenteraad er één. Een
onderdeel daarvan was de bouw van een
brug over de Oranje Buitensingel. Maar het
belangrijkste van deze variant was, dat er
een gelijkvloerse kruising over de Bezui
denhoutseweg zou komenWeer weifelde de
gemeenteraad en toen werd besloten de uit
verkoren variant ter bestudering voor te leg
gen aan de Delftse hoogleraar prof. ir. C.
Weeber. Die kwam op zijn beurt met een
variant op de uitverkoren variant. We zullen
onze lezers teveel details besparen. Ver
melden we alleen, dat prof. Weeber uiter
aard ook koos voor de gelijkvloerse krui
sing, maar dat hij voor het Forum-gebied
een andere oplossing voor de trambaan van
lijn 9 voorstelde. Misschien ook geen ideale
oplossing, maar hierbij moet wel worden
bedacht, dat de planning van het Forum-
gebied al grondig verknoeid was, o.a.
door de bouw van twee departementsge
bouwen (Binnenlandse zaken en Justitie).
Zo is een verkaveling van het grotendeels
braakliggende gebied tot stand gekomen,
dat je de ogen doet uitwrijven over zoveel
planologische onkunde. In het gebied ten
noord-oosten van het CS deed men het al
niet beter. Daar komen nu, gewrongen tus
sen en naast de twee reeds bestaande viaduc
ten de Kon. Bibliotheek, het Algemeen
Rijksarchief en het ministerie van Buiten
landse zaken. Hoe verzint men het. Intussen
moest er in datzelfde gebied ook woning
bouw worden gepleegd. En die is nu in
uitvoeringvlak naast de nieuwe, ver
zonken Utrechtse (verkeers-)baan. Nooit
aan verkeerslawaai gedacht? Wel maakte de
minister van buitenlandse zaken zich daar
over bezorgd, want die zou het Koekamp
viaduct vlak langs zijn nieuwe departement
krijgen, hetgeen niet alleen lawaai zou be
tekenen maar ook een verknoeid uitzicht op
dit overheidsgebouw en het verloren gaan
van het uitzicht op de Koekamp.
Een nieuwe storm van protesten deed B. en
W. besluiten totde bouw van het via
duct door de Koekamp! Prof. Weeber had
zijn werk voor niets gedaan.
Het allerjongste voorstel, bouw dus van het
viaduct, kwam inde commissie van bijstand
uit de gemeenteraad, die zich bezig houdt
met openbare werken, verkeer en vervoer.
Deze nu besloot unaniem B. en W. niet te
volgen! In de loop van juni moet de voltal
lige gemeenteraad beslissenIntussen
heeft de burgerij zich al over het besluit van
B. en W. uitgesproken in een schier einde
loze reeks Ingezonden stukken in de plaatse
lijke bladen en in bezwaarschriften aan de
gemeenteraad (ook van Heemschut). En
kele uitspraken: onbegrijpelijk; een proef
tuin van mislukkingen, ontzetting, een mis
ser, enz., enz.
v.d.W.
