Boerderij bij Gasthuis en 't Rooth, aan de rand van de ,Nekami'-groeve
Wat zijn nu de bezwaren van deze federatie?
We citeren:
Het Limburgs krijt maakt deel uit van
geologische formaties die over een grote
oppervlakte een vrij vlakke ligging hebben.
Daarbij wordt de huidige bovengrens van
deze formaties mede bepaald door erosie in
het verleden, waarin de Maas met zijn ter
rassen een belangrijke rol heeft gespeeld.
Daarom is het verlijdelijk om het Zuidlim
burgse krijtlandschap te beschrijven als een
groot plateau, waarop een laag löss is afge
zet en waarin plaatselijk de karakteristieke
Limburgse dalen zijn uitgeslepen.
In werkelijkheid blijken de plateau's echter
in het geheel niet vlak te zijn. Zij manifeste
ren zich als open agrarische landschappen,
die een krachtig terreinreliëf hebben met
voor Nederlandse verhoudingen grote hoog
teverschillen, die over lange ronde glooiin
gen zichtbaar zijn. Onderbroken door al of
niet holle landweggetjes, door meestal tot
buurtschappen gegroepeerde boerenhoeven
en boomgaarden en door een verspreide be
planting, heeft dit kuituurlandschap soms
even een wat grotere, maar meestal toch nog
betrekkelijk kleine schaal. Nog kleiner van
schaal zijn vaak de diep ingesneden dalen.
Grote delen van de hellingen zijn bedekt met
bos.
Flora en fauna
In de randen van het bos komen allerlei
planten en dieren voor, die binnen in het bos
veel minder aanwezig zijn of zelfs geheel
ontbreken. De hellingen met hun dichte be
bossing zijn een toevluchtsoord voor allerlei
wilde planten en dieren. Het plateau is ech
ter voor heel veel diersoorten van het groot
ste belang als fourageer- en jachtgebied.
De dalen en de plateau's vormen in het
Mergelland dan ook één onverbrekelijk eco
systeem.
De Stichting Milieufederatie Limburg her
innert er in haar bezwaarschrift aan Ged.
Staten aan, dat in het interim-advies „Na
tionale Landschapsparken" het Mergelland
n.b. als één van de vijf proefgebieden Na
tionaal Landschapspark wordt aangewezen!
De ingreep in het plateau van Margraten
is van zodanige aard, dat het niet meer mo
gelijk is het plateau, bij benadering, in de
oude staat terug te brengen. Zowel visueel
als ecologisch zal ter plaatse van de groeve
een andere situatie ontstaan.
De Milieufederatie herinnert vervolgens
aan een uitspraak van Ged. Staten, dat de
inrichting van reeds ontgronde en nog te
ontgronden terreinen op een onder meer
landschappelijke en natuurwetenschappe
lijke aangepaste basis voor de hier levende
mensen kan leiden tot een gebruikswaarde
van hoger niveau dan het geval is met de
oorspronkelijke toestand. Het verleden, al
dus de federatie, bewijst, dat hierin een kern
van waarheid moet schuilen. Maar, hierbij
moet echter wel worden bedacht, dat ingre
pen in het landschap vroeger van een zoda
nige aard en schaal waren, dat tijdens het
graven de natuur alweer bezit nam van de
groeve en het landschap zodoende de gele
genheid kreeg om te herstellen
Onder de tegenwoordige technische om
standigheden is op dit punt enig pessimisme
gerechtvaardigd.
Er wordt echter totaal voorbijgegaan aan
de natuurwetenschappelijke en landschap
pelijke waarde die nu aan het Zuidlim
burgse heuvelland wordt toegekend.
De ingreep in het plateau van Margraten
heeft tot gevolg dat bestaande ecologische
relaties met de aangrenzende gebieden zul
len worden verbroken.
De ingreep in het plateau van Margraten
heeft tot gevolg, dat hydrologisch een ge
heel nieuwe situatie zal ontstaan. Het is
bedroevend dat nauwelijks enig inzicht be
staat hoe ernstig de ontgronding de water
huishouding zal beïnvloeden. Reeds een ge
ringe verlaging van de grondwaterstand zal
op den duur zeer ernstige gevolgen hebben
voor flora en fauna.
De ingreep zal (ook) tot gevolg hebben,
dat de bestaande infrastructuur drastisch zal
worden gewijzigd. Ontgronding zal de hui
dige structuur van het landschap ernstig ver
storen. Cultuurmonumenten zoals vele ka
rakteristieke Zuidlimburgse boerderijen
verliezen hun verband met het landschaps
beeld en daarmede tevens een groot deel van
hun monumentale waarde.
Gevreesd wordt niet alleen voor het amo-
veren van het gehucht Rooth, maar ook van
Gasthuis, Wolfshuisen Klein Weisden.
Planologische aspecten
De stichting Natuur en milieu wijst er in
haar bezwaarschrift op, dat de aange
vraagde ontgronding strijdig is met de reali
sering van het nationaal landschapspark.
Afweging in het kader van de ruimtelijke
ordening is nodig. Het onlangs vastgestelde
streekplan Zuid-Limburg houdt in het ge
heel geen rekening met de ontgronding en
de mogelijke planologische consequenties
buiten het concessiegebied.
Natuuren Milieu noemt het opvallend dat
in de synthesenota erg weinig aandacht
wordt besteed aan de transporttunnel naar
de fabriek bij Maastricht. Later zal ir. A.
Stevens hoofd externe betrekkingen van de
ENCI, mededelen, dat voor het maken van
de tunnel geen metro-effect is te verwach
ten; er zal 13 a 14 m onder de grond worden
geboord!
Verstoring
De stichting van Limburgs Landschap
schrijft in haar bezwaarschrift, dat een niet
te verwaarlozen aspect bij het vormen van
haar oordeel was de onvermijdelijkheid dat
gedurende ongeveer een halve eeuw(!) het
gebied bloot zal staan aan de nadelige in
vloeden die van de werkzaamheden zelf uit
gaan. Deze stichting acht bovendien de rea
lisatie van de afwerking, zowel partieel als
voor de gehele ontgronding uiterst twijfel
achtig. Limburgs Landschap denk hierbij
ongetwijfeld naar het voorbeeld van d'n Ob
servant.
Molen
De Molenstichting Limburg maakt zich in
haar bezwaarschrift vooral bezorgd over de
toekomst van de Mr. dr. Van Tienhovenmo
len te Wolfshuis (gem. Wijlré). Deze uiter
lijk in goede staat verkerende windmolen,
die een sieraad is in het mooie landschap,
zou geweld worden aangedaan indien zij in
haar biotoop zou worden gestoord.
Dat de molen van grote importantie is
moge blijken uit een der redenen voor haar
restauratie na de Tweede Wereldoorlog. Op
dit herstel is nl. door de Amerikaanse autori
teiten sterk aangedrongen, omdat de molen
67
