Restauraties
in Beetgum
Nederland
restaureert
Beetgum, een westelijk van Leeuwarden ge
legen terpdorp bezit drie „officiële" mo
numenten. Het pand Slachtersrige 6 is een
eenvoudig woonhuis uit 1726 met een za
deldak, gevat tussen twee topgevels met
muur-vervlechtingen. Er is twee jaar aan
gerestaureerd waardoor het herschapen is in
een aantrekkelijk woonhuis.
Verder zijn herstellingen uitgevoerd aan de
pastorie, Buorren 28, een nog gaaf neoclas
sicistisch bouwwerk, daterend uit het
tweede kwartaal van de 19e eeuw. Deze
pastorie ligt zeer fraai gesitueerd in een
royale, boomrijke tuin. Bij de opknapbeurt
van de pastorie zijn de hoekschoorstenen
hersteld, evenals de deurpartij en de forse
dakkapel.
Het derde monumentmet de restauratie waar
van men overigens nog bezig is, is de Ned.
Herv. Kerk. Men hoopt tegen het einde van
1977 met de restauratie gereed te zijn en de
kerk weer in gebruik te kunnen nemen. Men
denkt voor de totale restauratie een bedrag
van ca. twee miljoen gld. nodig te hebben,
een bedrag, dat het gebouw alleszins waard
is.
De kerk neemt in het laaggebouwde dorp
een beeldbeheersende plaats in, waarvan de
betekenis nog wordt vergroot door de hoge
ligging op het ommuurde kerkhof.
De robuuste laat-gothische toren, verleven
digd door siemissen, bezit een sierlijke
spits, waarop een haan op een hoogte van
41 m.
De kerk is gebouwd tussen 1669 en 1672.
Uitwendig kan men het gebouw sober noe
men. Het interieur getuigt van een ingeto
gen voornaamheid. Opvallend zijn het pro
testantse meubilair en de opstelling daar
van. Men treft in het interieur een uitbundig
renaissance-achtig epitaaf aan. Voorts val
len op twee met frontons gedekte poortjes,
een sierlijk ladder-afdak en een eenvoudige
tegen de toren aangebouwde consistorie.
Het geheel is beslist niet spectaculair, maar
zeker de moeite waard om intact te blijven.
Voor het dorp is het kerkgebouw, ruimtelijk
gezien, zelfs onmisbaar te achten.
Al bezit Beetgum dan maar drie monumen
ten, een zekere bevalligheid kan aan het
dorp niet worden ontzegd door het opwaart
se verloop van enkele straatjes en oude
radialen, die alle bij de kerk samenkomen.
Plannen om de oude dorpskern tot be
schermd gebied aan te wijzen, zijn voorlo
pig in de ijskast geplaatst. Het is daarom te
hopen, dat dooreen strak vergunningenbe
leid de kern in architectonisch oogpunt niet
'■"tmiiiïsi
verder wordt aangetast. Het zou zelfs aan
beveling verdienen waar dit mogelijk is het
totale dorpsgezicht te rehabiliteren.
Wordt de kern niet rechtstreeks bedreigd,
dat is wel het geval met het zuidwestelijk,
tegen het dorp aanliggende buitengebied.
Opvallende elementen daarin zijn een fors
terp-restant met glooiingen, de kronkelende
dorpsvaart en een hersteld burchtterein. De
bedreiging van dit gebied bestaat uit het
plan tot aanleg van een provinciale, secun
daire verbinding Marssum-Berlikum.
Tegen deze weg worden ernstige bezwaren
gemaakt, omdat daardoor een aantrekkelijk
gebied op een uiterst grove en gevoelloze
wijze zou worden doorsneden. Soms, zoals
in dit geval, moet men blij zijn dat „het geld
voorlopig op is". Uitstel van de aanleg ver
groot de mogelijkheid, dat de provinciale
autoriteiten tot een ander en beter inzicht
komen met betrekking tot deze weg.
R. W. van Tuinen
Bredevoort. Het oude stadsboerderijtje in
dit Achterhoekse plaatsje wordt, na jaren
lange voorbereiding, eindelijk gerestau
reerd. Het staat bekend als „Het Kuper-
huusken"; het ligt aan de Markt. Architec
tenbureau Heineman te Velp heeft het res
tauratieplan gemaakt.
Spanbroek. In dit Westfriese plaatsje
wordt het oude raadhuisje (1598) gerestau
reerd. Er zal een bedrag van ca. drie ton mee
gemoeid zijn. Aanvankelijk had men het
plan het gebouwtje, dat dicht aan de rijweg
ligt, te verplaatsen, maar hieraan kon de
Rijksdienst v.d. Monumentenzorg geen
medewerking verlenen. Nu wordt het, om
nadelige trillingen van het verkeer te voor
komen, onderheid.
Edam. De gemeenteraad besloot tot de res
tauratie van verscheidene oude panden.
Daarbij is het oudste huis van Edam (ca.
1450) en het uit 1740 daterende Evangelisch
Lutherse zaalkerkje.
Maastricht. Het wachthuisje aan de
Graanmarkt, vroeger toebehorende aan het
Corps de guarde en dat in 1786 werd ge
bouwd naar een ontwerp van Mathias Soi-
ron, zal na een desbetreffend besluit van de
gemeenteraad, worden gerestaureerd. Het
wachthuisje ligt bij een van de toegangen tot
het bekende Stokstraatkwartier.
Rosmalen. De St. Lambertuskerk moet no
dig worden gerestaureerd, maar voorlopig
ontbreekt er nog het geld voor. Feitelijk
behoort deze mededeling niet in deze ru
briek thuis, maar laten we wel wezen, wan
neer men zich met de pastoor aan het hoofd,
geweldig inspant om de benodigde finan
ciën bijeen te krijgen, dan mag er toch wel
melding van worden gemaakt. Het oor
spronkelijk uit tufsteen gebouwde kerkje da
teert uit de late middeleeuwen. Bij latere
verbouwingen en uitbreidingen bezigde
men echter baksteen. De bouwgeschiedenis
is te interessant om er niet iets over te vertel
len. Na de reformatie ging de kerk over in
handen van de Hervormden. Uit een teke
ning van Hendrik Verhees uit 1792 blijkt,
dat het gebouw door middel van schotten of
dunne muren in drie delen was opgesplitst.
Het priesterkoor en de noordelijke kruisarm
dienden toen tot Herv. kerk, de zuidelijke
arm en een aanbouw deden dienst als raad
huis, terwijl de rest van de kerk niet werd
gebruikt. In 1823 kregen de katholieken hun
kerk terug. Men heeft er toen nogal het een
en ander aan veranderd. In 1911 werd het
kerkgebouw voor de laatste maal verbouwd
en gerestaureerd.
Dokkum. Stadsherstel gaat „Ut witte Hüs-
ke" restaureren.' Het oude pand is door de
gemeente aan de stichting Stadsherstel
overgedragen.
Grubbenvorst. Het uit de 14e eeuw date
rende kasteel Kaldenbroek wordt, na restau
ratie, ingericht tot restaurant.
Bergen op Zoom. De herberg De Draak aan
de Grote Markt, waarvan de geschiedenis
teruggaat tot de 14e eeuw of mogelijk nog
vroeger, is in „oude stijl" gerestaureerd,
met het ernaast gelegen eveneens oude pand
St. Joris.
235
