1
gelukkige toevallen, kon de combinatie in
gemoderniseerde vorm in Leiden tot stand
komen.
Wat de vroegere stadsarchitect Schaap in de
vorige eeuw tot stand heeft gebracht, is
uniek te noemen in de reeks Westeuropese
Schouwburgen: nergens vond ik tot nu toe
de gelijke van dit prachtige theatertje. Het
broertje van Leiden stond in Utrecht en
werd zonder veel omhaal (en met vreugde)
gesloopt toen de schouwburg van Dudok
gereed was.
Waarom werd de schouwburg in Leiden ge
spaard? Omdat hij intensief bespeeld bleef
tot het ogenblik dat de brandweer het bevel
tot sluiting moest geven - er waren in Lei
den wel plannen voor een nieuw cultureel
centrum, maar deze werden te duur bevon
den door de overheid, terwijl intussen door
de Rijkscommissie van advies voorde bouw
van schouwburgen en concertzalen in toe
nemende mate aandacht gevraagd werd
voor het unieke theater dat Nederland nog
bezat in Leiden (vooral Wirn Vesseuren W.
Sutherland hebben zich daarvoor steeds in
gezet, terwijl ir. W. Kuyper uit Leiden met
zijn belangrijke studie, gepubliceerd in sep
tember 1974 (Bulletin KNOB), opnieuw de
aandacht vestigde op het fenomeen) en ten
slotte de Ministeries van CRM en van So
ciale Zaken over de brug kwamen met sub
sidie en- hulp in de sector „aanvullende
werken".
Nadat in 1968 begonnen was met het ver-
bouwingsprojekt voor K O, de Leidse
Volksuniversiteit, kon met de schouwburg
plannen gestart worden in 1969, werden
deze gereed gemaakt in 1970-1972 en uit
gevoerd in 1973-1976, waarbij wij werden
geadviseerd door Wim Vesseur, theaterad
viseur en de Rijksdienst voorde Monumen
tenzorg.
Dank zij de miljoenen van de dienst ACW
en ook CRM kon de reddingsactie door
gaan.
Aanpak in vier delen
Bij de restauratie en verbouwing van de
schouwburg kunnen we de aanpak in vier
hoofdstukken verdelen:
a. nauwkeurige restauratie van de zaal
b. het totaal wegsnijden van het oudste
stuk, het toneel, en het bouwen van een
nieuw toneelhuis met optimale moge
lijkheden
c. het restaureren, verbouwen en zo gun
stig mogelijk inrichten van de om de zaal
gelegen ruimten
d. de restauratie van de voorgevel.
Meest spectaculair is uiteraard de restaura
tie van de zaal; boewei menigeen die de
schouwburg vroeger heeft gekend, wellicht
zal denken dat er toch weinig is veranderd,
gaf de zaal ons grote problemen.
Behalve de twee balkonranden en het koe
pelvormige plafond, die steeds bleven zwe
ven in een gigantische bouw, bleef letterlijk
geen stukje van de zaal op zijn plaats: alles
moest tijdelijk verdwijnen of werd vervan
gen.
De toneellijst, waarvan het voor mij een
vraag blijft of ze nu van 1865 is of dat zij in
1902-1904 werd veranderd, werd geheel
weggenomen en opgeborgen; de zaal stond,
na het slopen van het toneel, als de helft van
231
