Heemschut
Lastig zijn
Jaargang 53 no. 8 - aug. 1976
Maandelijkse uitgave
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe
11.M. Koningin Juliana
Eindredacteur:
J.E. van der Wielen
Vaste medewerker: G. Woudsma
Alle correspondentie betreffende de
redactie vwi liet blad. richte men tot
het secretariaat van de Bond Heem
schut:
Korenmetershuis, N.Z. Kolk 28,
Postbus 10525 - Postgiro 124326
Amsterdam 1, tel. 22 52 92
Alle correspondentie betreffende ad
vertenties: B.V. 't Koggeschip,
drukkers- en uitgeversbedrijf.
Nieuwe Achtergracht 104, Postbus
1198, Amsterdam 4, tel. 22 97 21
Uit de inhoud:
Het kasteel Amerongen pag. 145
Wereldsteden en hun oude
wijken pag. 150
Olfert Dapper schreef boek pag. 153
Henk Bakkeren:
beeldhouwer pag. 157
Heemschut in actie pag. 160
Stad en landschap pag. 163
Foto omslag
Durgerdam getypeerd.
Foto: C. Banton van Flymen
SISO 700.3 - UDC 331 .SS3
In een interview in de „Toeristenkam
pioen" heeft de vice-voorzitter, tevens se
cretaris van de Nationale Contactcommissie
Monumentenbescherming, mr. C. T. de
Bijll Nachenius, de minister van CRM ge
waarschuwd, dat de NCM „best lastig" zal
zijn. En hij vervolgde: „Als Hendrick de
Keyser (de heer De Bijll Nachenius is ook
voorzitter van deze vereniging) zijn we wel
eens erg lastig geweest en we hebben daar
vaak wat mee bereikt. We zullen vasthou
dend zijn, anders zal de zin aan deze com
missie (NCM) ontnomen worden".
Een krachtige waarschuwing, die als men
kennis neemt van de inhoud van dit nummer
van ons tijdschrift, maar al te noodzakelijk
blijkt.
Zelfs een overheidsdienst als Staatsbosbe
heer kan niet nalaten in zijn jaarverslag zor
gelijke woorden te spreken. Trouwens in de
lezing, die de hoofddirecteur van de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg, de heer J.
Jessurun, op de Monumentenstudiedag in
Utrecht heeft gehouden, is de bewindsman
van CRM ook duidelijk voorgehouden, dat
de middelen, die de Overheid ter beschik
king stelt voor het behoud van ons architec
tonisch erfgoed ten enenmale onvoldoende
zijn.
Nu mag men de minister van CRM daarvoor
niet alleen verantwoordelijk stellen. De mi
nister van Financiën heeft een belangrijke
invloed op het beleid van zijn collega's en
dus ook op dat van CRM. Dat blijkt zonne
klaar uit de gang van zaken met kasteel
Amerongen, waarover men in dit nummer
kan lezen. Het is bijna onvoorstelbaar, dat
het Rijk gemeend heeft ervan te moeten
afzien ruim vier miljoen gld. op tafel te
leggen om dit 300-jarige kasteel van onge
mene grandeur, met zijn ongekende verza
meling kunstschatten, voor de gemeen
schap te behouden.
Nu behoeft er over het behoud van het kas
teel zeker minder zorg te bestaan dan over
de inboedel. Kasteel Amerongen staat op de
definitieve lijst van beschermde monumen
ten. Maar de in de loop van drie eeuwen
bijeengebrachte collectie kunstschatten ge
niet die bescherming niet en kan dus geheel
of grotendeels voor ons land verloren gaan.
Die kunstschatten worden namelijk met een
veiling bedreigd. Zouden de erven of air
thans een deel daarvan hun zin krijgen, dan
zou dat een wellicht nog groter schandaal
betekenen dan de verkoop van het beroemde
oxaal uit de St. Jan in Den Bosch, de vorige
eeuw, waarover Victor de Stuers indertijd
zo'n felle aanklacht heeft geuit.
We leven in een andere tijd dan in de 19e
eeuw, toen men meende, dat kunst geen
overheidszaak is. Ook in ander opzicht le
ven we in een andere tijd. Kon het oxaal van
de St. Jan in 1871 vrijwel ongemerkt uit ons
land verdwijnen, voor het behoud van de
verzameling van kasteel Amerongen wordt
wel degelijk de noodklok geluid of met an
dere woorden: er wordt openlijk en krachtig
actie gevoerd om de verzameling voor ons
land te behouden.
Het is hartverwarmend, dat een groot aantal
vooraanstaande Nederlanders zich inzet
voor kasteel Amerongen en zijn kostbare,
unieke collectie. Het is verheugend, dat het
Comité dat deze Nederlanders hebben ge
vormd, nu reeds over een bedrag beschikt
om bij te dragen in de poging tot behoud van
kasteel en collectie voor ons land te behou
den Het is te hopendat het Comité er in zal
slagen fondsen bereid te vinden bijdragen te
geven. En mocht dit onverhoopt niet vol
doende zijn, dan zal de stichting naar onze
mening niet moeten schromen een nationaal
beroep op ons volk te doen. Er wordt vaak
van ons volk geld gevraagd om nood te
lenigen, soms voor noden binnen de eigen
grenzen, maar meer nog voor noden elders.
Verschillende acties hebben miljoenen op
geleverd. Het siert ons volk, dat het met
materiële noden van mensen hier en elders
in de wereld, begaan is en daarvoor ruim in
de beurs tast. Maar laten we wel wezen, we
mogen ook wel eens vooreen culturele nood
in eigen land een stukje van onze welvaart
afstaan, zeker als de regering meent, dat de
schatkist in deze ontoereikend is. Men moet
beseffen, dat het bij kasteel Amerongen gaat
om een zaak van nationale orde. Het schan
daal van het Bossche oxaal mag geen herha
ling krijgen door uitverkoop van een brok
kunstbezit, dat zijn weerga in de wereld niet
heeft.
We willen niet lastig zijn, maar we worden
er soms, zoals in dit geval, wel eens toe
gedwongen, wanneer zij, die geroepen zijn
over ons culturele erfgoed te waken, nalatig
en wat misschien nog erger is, onverschillig
zijn. Arm is een volk, dat alleen op zijn
welvaart bedacht is en onvoldoende oog
heeft voor onvergankelijk kunstbezit.
v. df W.
