Heemschut in actie
Pekelder Hoofddiep
Plan voor Westbroek
Plan Zutphen
Synagoge Groningen
Veerhuis te Overschie
Nogmaals Gaasperdam
Voor Heemschut staat het vast dat het Pe
kelder Hoofddiep, dat zo sterk het karakter
van Oude en Nieuwe Pekela (Gr) bepaalt,
tot elke prijs open moet worden gehouden.
Aldus de Bond in een brief aan GS van
Groningen, naar aanleiding van het Rapport
Reconstructie Stroomgebied Pekelder
Hoofddiep. Weliswaar behandelt dit rap
port de toekomst van het water voor zover
dit in de gemeente Oude Pekela stroomt,
maar even nauw is het stuk in Nieuwe Pe
kela erbij betrokken. Heemschut pleit er
voor zorgvuldig om te gaan met karakteris
tieke bruggen en is voorstander van het be
houd dan wel herstel van de wijken in Oude
Pekela (wijken zijn in dit geval kleine zijar
men van het hoofddiep). Het gaat trouwens
niet alleen om het behoud van de charme
van het Hoofddiep, even belangrijk is dat er
op de beide oevers gewoond wordt in zoveel
mogelijke gerestaureerde woningen en dat
het water aantrekkelijk wordt gemaakt voor
recreatieve functies - kortom, er moet een
stuk levendigheid ontstaan, en dat binnen
het patroon zoals het van oudsher is gege
ven.
De gemeente Maartensdijk wil Westbroek
uitbreiden met 84 woningen, en met ande
ren heeft Heemschut daar bezwaar tegen.
De Bond vindt dat niet in 't minst is aange
toond dat er behoefte is aan zo'n forse uit
breiding van Westbroek. De uitbouw van
het dorp is bovendien in het geheel niet in
overeenstemming met het streekplan Vecht
en Plassengebied. Wat z'n voorzieningen
betreft hoeft, volgens Heemschut, West
broek er ook al niet meer inwoners bij, om
dat het dorp op nog geen drie kilometer van
de Utrechtse wijk „Overvecht" ligt waar
alles is te vinden. Ernstig vindt de Bond het
dat met de uitbreiding van Westbroek op
nieuw het open landschap wordt aangetast.
Dat is in dit geval volstrekt onnodig.
Heemschut heeft bij de raad van Zutphen
bezwaren ingediend tegen het ontwerp-
bestemmingsplan „Bult van Ketjen". Op
deze bult zijn het Huis van Ketjen en het
ziekenhuis afgebroken. Op een deel van de
grond wil de gemeente nu 55 woningen
bouwen, de rest van het terrein is bestemd
voor openbaar groen. Heemschut is echter
van mening dat het gebied in z'n geheel een
groenbestemming moet krijgen, zodat er
een open relatie ontstaat met historisch be
langrijke elementen zoals de oude stads
muur met Bourgonje-toren en het bolwerk
met bastion op de hoek van de IJssel en de
Vispoorthaven. De Bond acht het terrein
bovendien te klein voor de bouw van 55
huizen. Gaat die bouw toch door, dan zou er
in ieder geval iets gered kunnen worden als
de straat wordt verlegd zodat het plan-
soentje op het bolwerk wordt vergroot. Be
zwaar heeft Heemschut ook tegen bebou
wing aan de Waterstraat. Daar zou een
pleintje moeten komen, zodat er vanaf 's-
Gravenhof visueel contact ontstaat met de
oude stadsmuur.
\üe synagoge in de Folkingestraat te Gro
ningen
De synagoge in de Folkingestraat te Gro
ningen is te koop, en dat was voor Heem
schut aanleiding de raad van die stad te
vragen het gebouw over te nemen omdat,
als het in handen van derden komt, het ge
vaar groot is dat het wordt afgebroken om
plaats te maken voor nieuwbouw. Dat zou,
vindt Heemschut, een dramatische ingreep
betekenen. Behoud van de synagoge past
geheel in het beleid dat Groningen voor z'n
binnenstad voorstaat. Het betreft hier een
gebouw dat een uitgesproken karakter heeft
en ruimtelijk zeer goed is ingepast. Ook
historisch is het van veel betekenis en in
ieder geval is het zo dat er velen zijn die op
een bepaalde manier een binding met het
gebouw hebben. Kortom, de synagoge ver
dient haar plaats in een binnenstad waarvoor
het beleid behoud van het nog aanwezige
karakter wil.
Heemschut heeft B en W van Rotterdam
gevraagd alles in het werk te stellen om het
historische veerhuis te Overschie, dat ei
gendom van de gemeente is, te restaureren.
Het staat er slecht met het veerhuis voor, en
als er niet snel wordt ingegrepen is het zelfs
niet onmogelijk dat het verloren gaat. In zijn
actie om verdere verwaarlozing een halt toe
te roepen staat Heemschut niet alleen. Zo
hebben GS van Zuid-Holland er Rotterdam
op gewezen dat „niet alleen uit cultureel
oogpunt, maar evenzeer om financiële re
denen het noodzakelijk moet worden geacht
dat tijdig en in voldoende mate onderhoud
aan monumenten wordt verricht". En dat
zeker als het gaat om een monument dat
gemeente-eigendom is. In zo'n situatie is de
gemeente wettelijk verplicht het monument
in goede staat te houden. Met veel moeite is
het vorig jaar gelukt het veerhuis op de
monumentenlijst te krijgen - mede dank zij
de inspanningen van Heemschut-en het is
dan ook wel triest dat er op het punt van
restauratie nog niets is gebeurd.
In de vorige aflevering van deze rubriek is
uitvoerig ingegaan op de plannen van Am
sterdam om, als sluitstuk van de Zuid-
Bijlmer, door te bouwen tot vlakbij het
prachtige riviertje Het Gein (ontwerp-
bestemmingsplan Gaasperdam). Met ande
ren heeft Heemschut ervoor geijverd de be
bouwing terug te dringen om aldus Het
Gein, in relatie tot de polders aan weerszij
den, in z'n originele staat te behouden. De
suggestie om het plangebied deels opnieuw
in te delen (dat zou kunnen door de brede
strook, die is gereserveerd voor de omstre
den Gooiseweg, te laten vallen) is echter
niet door de raad van Amsterdam overge
nomen: de raad heeft het plan-Gaasperdam
aanvaard zoals het op tafel lag. De nieuwste
140
