Schepenzaal uit 1448. Foto: Cent. Zwolle.
winnaars. Tot het laatste toe bleef er ver
schil van mening over materiaalgebruik en
te forse plastiek. Zelfs toen het betonskelet
al klaar was bleek men het in het z.g. bin
nen stadsberaad nog niet eens te zijn over de
beoogde bekleding met Italiaanse kalk
steenplaten. Er zijn behalve het Welstand
stoezicht en Monumentenzorg wat commis
sies en adviseurs aan te pas gekomen! Van
wege de toch al fel bestreden „schijven"
voor de gevel aan het Grote Kerkplein ont
stonden weer nieuwe problemen toen bleek
dat deze in een witte kleur zouden worden
bespoten. Na weer enkele vergaderingen in
de bouwkeet heeft men tenslotte, begin
1975 de tegenwoordige oplossing weten te
bereiken. Met dat al blijft het te betreuren
De hal met halie voor de secretarieafdelin
gen. Foto: Het O ver sticht.
alleen nog maar ruimte voor vertragende
achterhoedegevechten om te redden wat er
nog te redden viel. Er kwam een
werkgroep-stadhuis, Han Prins werd een
bijna nationale figuur: met zijn tekeningen -
vele in vogelvlucht - deed hij vele oogjes
opengaan, het stroomde adressen aan de
Gemeenteraad, Heemschut kwam voor en
na in 't geweer, ingezonden stukken in de
kranten kregen lawineneigingen en de nes
tor der schrijvende architecten J. J. Vriend
had maar één oordeel: „een planologisch-
architectonische tijdbom die de 13e eeuwse
kem van Zwolle zal doen exploderen". Een
voorlichtingsavond liep op groot tumult uit,
vooral toen de architect moest toegeven, de
stedebouwkundige aanwijzingen voor de
bouw in 1963 nooit te hebben gezien.
Strijdbare vrienden
De Vrienden van de stadskern, een vereni
ging omstreeks 1950 opgericht om met het
dat in de laatste fase van de bouw de com
municatie in het binnenstadsberaad heeft
gefaald; mede hierdoor hebben de aanleg
van het Grote Kerkplein - dat heel vroeger
autovrij bedoeld was! - en de kleuren van de
oude stadhuisgevels tot ontsporingen ge
leid.
Alternatief plan
Had in al die jaren de burgerij stilgezeten? In
1964 toen de gemeenteraad over plaats en
keuze van architect ja had gezegd en nog
enige jaren daarna, eigenlijk wel. Begin
1969 kwamen de Vrienden van de stadskern
Zwolle echter met een alternatief plan, be
geleid door een felle Open Brief in de plaat
selijke pers: men bepleitte een nieuw stad
huis op het vrijkomende gasfabriekterrein,
nog net binnen de stadsgracht in het noorde
lijk stadsdeel met het oude stadhuis alleen
voor trouwen en officiële ontvangsten. De
gemeenteraad verwierp een aanhoud-motie,
waarop de verontruste Zwollenaren einde
lijk pas goed loskwamen al was er eigenlijk
Het Huis met de Hoofden, de hoofden zijn
binnen als balkdragers. Het is het oudste
stenen woonhuis in Zwolle, lange tijd de
tweede woning" van een Havezathe-
bewoner. Foto: Het Oversticht.
gemeentebestuur in alle vriendschap mee te
denken over de toekomst van de binnenstad,
waren inmiddels een strijdbare actiegroep
geworden die velen mee wist te krijgen in de
burgerstrijd: Zwolse architecten en kunste
naars, kerkbesturen en vele anderen, ook
weer Heemschut uiteraard. Dat was alles in
1972 en toen G.S. overschrijding van het
bestemmingsplan ontdekt hadden en on
juiste financiering, kreeg de Gemeenteraad
te oordelen over een aangepaste wijziging
van het binnenstadsplan. Tweemaal staak
ten de stemmen en dus was het voorstel
verworpen. Tussen de twee raadsvergader
ingen had een der felste bestrijders van het
stadhuisplan zijn rug zeer ernstig bescha
digd, 'maar een daverend applaus van de
paar honderd in Schepenzaal en hal verza
melde belangstellenden was zijn deel toen
hij, geheel in het gips, door twee zieken
broeders de trap naar de raadzaal werd op
gedragen.
Het leek er op, dat na zo veel jaren opnieuw
begonnen zou moeten worden; gelukkig
wist de nieuwe wethouder ir. P. Loos een
„doorbraak" te forceren en daar konden
ook de Vrienden en hun medestanders zich
mee verenigen. Drie maanden later had Ko
nijnenburg een kant en klaar nieuw stad
huisplan gereed en dat is toen vlot gebouwd.
Bij de officiële ingebruikstelling door mi
nister De Gaay Fortman is de bouwmeester
voor zijn soepele, slagvaardige medewer
king van meer dan één zijde geprezen.
Hoe denkt Zwolle nu over zijn nieuwe stad
huis? Tijdens vijf open huisavonden zijn
meer dan 30.000 mensen komen kijken -
goed voor 50.000 glaasjes prik of wijn - en
echt kritiek is er daarna niet meer verno
men. Dat geeft de burger moed, zullen we
maar zeggen.
Met zaklantarens
Nog even iets over de Vrienden. Vooral
door hun toedoen en in grote lijnen zoals zij
het door Han Prins hebben laten tekenen,
zal in de naaste omgeving hersteld of weer
opgebouwd worden wat historisch van be
tekenis moet worden geacht. De eerste fase
van het z.g. Celecomplex is al gereed even
als het Langhuis en de Emmanuëlshuizen;
in de naaste toekomst is o.m. in de Praub-
straat aan de beurt de Domus Clericorum
met zijn oorspronkelijke achtergevel uit
1516 en een dubbele, gewelfde gothische
kelder van 26 meter lengte. En dan er tegen
over het,Huis met de Hoofden dat even
eens in de jaren zestig van de monumenten
lijst was afgevoerd. Het is nu voortreffelijk
gerestaureerd, zij het op het nippertje en
daar moet men nog wel iets meer van weten
Op een dag lekte uit dat de volgende week
maandag met de sloop zou worden begon
nen. 's Nachts zijn toen enige Vrienden er
binnengedrongen en hebben bij het licht van
zaklantarens voorlopige opmetingen ge
daan, genoeg om vast te stellen dat hier een
cultuur-historische ramp dreigde. Een tele
foontje naar burgemeester Drijber was vol
doende voor een tegenorder. Ga nu eens
kijken hoe het er staat te pronken: het oudste
stenen woonhuis van Zwolle in Lübecker
stijl. Er zijn genoeg mensen in Zwolle die
haast niet kunnen wachten tot deze gehele
omgeving is opgeknapt. Heemschut zal er
dan nog wel meer van horen.
J. C. de Wit
129
