Heemschut
Verantwoord
Jaargang 53 no. 6 - 1976
Maandelijkse uitgave
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe
H.M. Koningin Juliana
Eindredacteur:
J.E. van der Wielen
Vaste medewerker: G. Woudsma
Vormgeving en lay-out:
Henk Heijnis
Alle correspondentie betreffende de
redactie van het blad, richte men tot
het secretariaat van de Bond Heem
schut:
Korenmetershuis, N.Z. Kolk 28,
Postbus 10525 - Postgiro 124326
Amsterdam 1, tel. 22 52 92
Alle correspondentie betreffende ad
vertenties: B.V. 't Koggeschip,
drukkers- en uitgeversbedrijf,
Nieuwe Achtergracht 104, Postbus
1198, Amsterdam 4, tel. 22 97 21
Uit de inhoud:
Meningen over de
ratie van Het Loo
Zwolle, oud en
nieuw
H. in A.:
Gaasperdam.
Wat gebeurt er in
Slikkerveer?
restau-
pag. 101
pag. 110
Stads-
pag. 114
pag. 116
Nationale Maatschappij
en dorpsherstel
Foto omslag:
Karakteristiek beeld aan de rivierdijk
te Hardinxveld - een zonnig beeld,
maar toch hangt ook hier de dreiging
van de dijkverzwaring. Mèèr over die
verzwaring in „Heemschut in actie".
(Foto C. Barton van Flijmen)
SISO 700.3 - UDC 351.853
Voor de derde achtereenvolgende maal is
een nummer van ons tijdschrift gewijd aan
de komende restauratie van het voormalige
koninklijk paleis Het Loo. We menen, dat er
alle reden is voor de ruime aandacht, die we
aan deze restauratie schenken. Het lijkt niet
overdreven te stellen, dat de zeer ingrij
pende plannen met Het Loo in de monumen
tengeschiedenis van ons land later zullen
worden beschouwd als de grootste en meest
ingrijpende restauratie van de 20e eeuw.
Zeker, er zijn en worden meer restauraties
van belangrijke monumenten verricht en of
schoon ook die veelal van nationaal belang
mogen worden geacht, mag die van Het Loo
ongetwijfeld als een nationale aangelegen
heid van uitzonderlijke betekenis worden
genoemd. Die betekenis wordt niet alleen
ontleend aan het feit, dat het hier gaat om
een eeuwenoud paleis, jachtslot of lustoord,
maar ook en bovenal om een gebouw, dat in
de toekomst een monument zal zijn, waarin
de geschiedenis van de Oranje-dynastie ge
stalte krijgt.
We maken ons niet aan overdrijving schul
dig - het is eerder het constateren van een
onweerlegbaar feit - wanneer we zeggen,
dat ons land in de letterlijke betekenis van
het woord in Het Loo een uniek monument
bezit, enig vanwege het gebouw, de tuin èn
het park. Zeker, we weten, dat er elders in
Europa paleizen en kastelen zijn van wel
licht grotere architectonische schoonheid,
groter ook dan Het Loo en gelegen in een
omvangrijker park. Maar daarom gaat het
niet in dit geval. Waarom dan wel? Het
antwoord kan kort zijn: Het Loo is een na
tionaal symbool met geen ander te vergelij
ken.
In dit licht gezien, is het begrijpelijk, dat er
voor de restauratie-plannen in brede kringen
grote belangstelling is ontstaan, een belang
stelling vooral van deskundigen, die heftige
emoties heeft verwekt. Begrijpelijke emo
ties, omdat over de restauratie van Het Loo
een strijd is losgebarsten over de vraag: res
taureren of renoveren.
Er is, zoals bekend door de regering, daarbij
geadviseerd door een brede commissie, en
aan de hand van een aantal zeer deskundige
rapporten, beslist voor restauratie. De
keuze voor restauratie is bepaald door een
eerder genomen beslissing, nl. die om Het
Loo te bestemmen tot museum van de histo
rie van de Oranje-dynastie, die meer dan
vier eeuwen met ons land, met ons volk
verbonden is. Renoveren, zo is langdurig en
ernstig overwogen, zou een te sterke nadruk
leggen op één lid van het Oranje-huis: ko
ningin Wilhelmina. Velen, zeer velen on
getwijfeld, zouden dit niet als een bezwaar
hebben gevoeld. Immers, na Willem de
Zwijger, is er door de eeuwen heeri zeker
geen Oranje-telg geweest, die zo'n uitzon
derlijk stempel op het leven en het voortbe
staan van ons volk heeft gedrukt.
Zo bekeken, was er een heel goed argument
voor renoveren, maar dan zou wél in ern
stige mate tekort worden gedaan aan de
historisch-museale opzet.
Het is één argument in de losgebarsten dis
cussie. Elders in dit nummer treft men de
meningen van voor- en tegenstanders van de
restauratie-planhen aan. Ze behoeven geen
toelichting. Het zijn meningen van deskun
digen; oprechte meningen, die diametraal
tegenover elkaar staan. Het enige bezwaar,
dat men tegen de opvattingen van voor- en
tegenstanders van de huidige plannen kan
aanvoeren, is, dat misschien hier en daar de
uiteindelijke bestemming van Het Loo wat
uit het oog is verloren. Dat neemt niet weg,
dat we alle begrip hebben voor de aange
voerde argumenten.
Het zal niemand van onze leden en lezers
verwonderen, dat ook de Bond Heemschut
zich geroepen heeft gevoeld zijn standpunt
te bepalen. Dat standpunt is begin juni van
dit jaar vastgesteld op een wijze, die waar
schijnlijk uniek is in de geschiedenis vgn
onze bond. Het is namelijk niet bepaald
door het dagelijks bestuur, geadviseerd door
onze eigen deskundigen, maar door het al
gemeen bestuur; een veel bredere groep dus
dan in andere gevallen. De leden van het
algemeen bestuur hebben zich intens in de
problematiek verdiept en zij hebben zich ter
plekke van de situatie op de hoogte gesteld,
daarbij hun eigen denkbeelden toetsend aan
de omstandigheden waarin paleis èn tuin
verkeren, alsmede aan de achtergronden,
d.w.z. aan de geschiedenis van het com
plex.
Welnu, het algemeen bestuur is tot de over
tuiging gekomendat het zeker verantwoord
is de plannen van de regering, zoals die door
architect ir. J. B. van Asbeck zijn uitge
werkt, uit te voeren. In deze conclusie heeft
het algemeen bestuur mede overwogen, dat
het opofferen van een betrekkelijk klein aan
tal bomen in de tuin - een van de ernstige
argumenten tegen het restauratie-plan en
vóór het renovatieplan - niet van doorslag
gevende betekenis kan worden geacht.
De restauratie van Het Loo en de inrichting
daarvan tot nationaal museum van de
99
