Driedeling
tonische waarde. De oorspronkelijke
hoofdvorm van het paleis wordt niet verkre
gen door reconstructie, maar door ontman
teling, door verwijdering van aanbouwen,
terugplaatsing van de eetzaal op de oor
spronkelijke plaats en door restauratie van
de terrassen met de verdiepte tuin.
Over de authenticiteitswaarde van deze res
tauratie wil ik het volgende opmerken.
Met de wijziging van de bestemming van
het gebouw van woonpaleis tot museum
hangt samen dat alle balklagen in het huis
verzwaard moeten worden. Op de meeste
vloeren kan thans 125 kg/m2 worden toege
laten, inplaats van de voor musea vereiste
het is in strijd met de gebruiksgeschiedenis
om het oudere plafond te vertonen, als er
later een ander plafond tegenaan is ge
bracht. Jammer dat we dan tenslotte een
plafond van circa 1980 gaan zien dat na
maak I9e-eeuws is, terwijl het authentieke
aan het oog wordt onttrokken. Ofschoon het
herstel van de oorspronkelijke toestand dan
wellicht niet „de meest voor de hand lig
gende" is, geef ik er de voorkeur aan om
deze eerste toestand voorzichtig bij te wer
ken en het resultaat hiervan desnoods in
onvolmaakte vorm te laten zien dan het
doen uitvoeren van de bovengenoemde na-
maakoplossing.
De balzaal.
400 kg/m2. Ongeacht of het rèstauratieplan
of een conserveringsplan wordt uitgevoerd,
alle vloeren inclusief de lambrizeringen die
uit de 17e eeuw dateren, moeten worden
verwijderd en weer aangebracht, nadat de
balklagen zijn aangepast en de verwar
mingsinstallaties zijn gemonteerd. Nu reeds
blijkt dat bij deze bijzonder kostbare en
grootscheepse operatie verschillende op
hout geschilderde oorspronkelijke plafonds
te voorschijn zullen komen. Voorts zijn tij
dens het vooronderzoek in de belangrijkste
vertrekken van het corps de logis de in per
fecte staat verkerende uit de 17e eeuw date
rende marmerschilderwerken op de lambri
zeringen bloot gelegd. Het is schilderwerk
van grote kwaliteit en het past in het restau
ratieplan om dit authentieke werk te laten
zien. Het zelfde geldt uiteraard voor de ge
schilderde plafonds. In de conserveringsge-
dachte past deze opvatting echter niet. De
authentieke plafonds en marmerschilder
werken zouden na fotografisch te zijn vast
gelegd weer toegedekt moeten worden want
Direct grenzend aan het drukbezochte mu
seumterrein ligt aan de westzijde het Oude
Loo, dat na de restauratie een pied a terre
voor de Kroondraagster en haar familie
wordt, en aan de oostzijde het terrein
waarop H.K.H. Prinses Margriet thans haar
huis heeft gebouwd. Hierdoor is al een drie
deling van de oorspronkelijk als eenheid
geschapen landschapstuin veroorzaakt. Pri
vacy en veiligheid naar beide zijden kunnen
alleen worden gewaarborgd door een af
doende erfscheiding. De enige erfschei-
ding, die veilig is, geluidswerend en histo
risch verantwoord, is de oorspronkelijke
tuinmuur van de 17e-eeuwse formele
tuinwaarvan gedeelten nog aanwezig zijn
De enorme publieke belangstelling, die nu
reeds voor het stalmuseum en de westelijke
vleugel van het Paleis aan de dag wordt
gelegd - en die, gelet op de toenemende
behoefte aan recreatie, alleen maar zal toe
nemen en die zich zeker verder op het dan
gereed zijnde museum zal richten - maakt
een afdoende scheiding beslist noodzake
lijk. Hekken, schuttingen of een palissade
zullen onvoldoende waarborg voor de vei
ligheid bieden en bovendien historisch ge
zien niet in aanmerking kunnen worden ge
nomen.
De bestemming van Het Loo tot museum
heeft derhalve onvermijdelijk tot gevolg dat
de als eenheid aangelegde landschapstuin
door de noodzakelijke driedeling in zijn aan
leg verloren moet gaan.
Ik wil deze beschouwing besluiten met de
volgende opmerking. Het verdwijnen van
een klein gedeelte van het huidige park is
voor degenen die coüte que coüte ongewij
zigd behoud van de bestaande toestand
voorstaan een groter verlies dan voor hen
die het geheel zien in het kader van gezond
natuurbeheer. Het park heeft een beperkte
levensduur, het heeft geen zeldzaamheids-
waarde en met de aanleg van een tuin en de
aanplant van 120 jonge bomen wordt een
zeer belangrijke en positieve compensatie
gegeven. Voor de tuinminnendè Neder
landse bezoekers is herstel van deze 17e-
eeuwse tuin een unieke gebeurtenis die min
stens op het niveau staat van de talrijke
tuinrestauraties die-de laatste dertig jaar in
het buitenland werden en worden uitge
voerd. In samenwerking met ervaren tuin-
deskundigen** is te bereiken dat het besluit
van de regering met betrekking tot de
nieuwe bestemming van Het Loo ook ten
aanzien van deze historische tuin een waar
dige respons krijgt.*** Sinds de laatste vijf
jaar constateren wij een groeiende belang
stelling van het publiek voor alles wat Het
Loo biedt. Ook voor het verleden van het
paleis is er een nieuwe toekomst, mits het
wordt gerestaureerd conform het plan dat
unaniem door de commissie inzake de res
tauratie en inrichting van Het Loo (19 leden)
werd aanbevolen.
**Het Biohistorisch Instituut van de Rijks
universiteit te Utrecht publiceerde onlangs
o.m. als bijdrage voor de restauratie van
Het Loo een studie over het historisch plan-
tenbeeld.
***Oe Koninklijke Nederlandse Maat
schappij voor tuinbouw en plantkunde is de
eerste instelling die aangeboden heejt om
een parterre aan te leggen.
103
