Oud Gorinchemf bedreigd
poort is destijds door de gemeente aan het
Rijksmuseum in Amsterdam verkocht)
dreigt te worden klem gezet en gedeva
lueerd door etagebouw er vlak achter; bij
elkaar vijf a zes lagen. Elk monument en
zeker een stadspoort daterend uit de tachtig
jarige oorlog, behoeft zijn eigen biotoop.
Links: de Dalempoort
Onder: Het pand Dalemstraat
Gorinchemmers, die het wel menen met hun
oude stadje, hebben zich in de afgelopen tijd
ernstig bezorgd gemaakt over het bouwbe
leid en het stadsvernieuwingsbeleid van hun
gemeentebestuur. Met de wet in de hand
hebben zij geprobeerd dat beleid om te bui
gen, maar helaas is hun dat maar op één punt
werkelijk gelukt.
De geschiedenis van Gorinchem of Gorkum
gaat ver in de geschiedenis terug. In de
middeleeuwen beleefde het stadje, waaraan
onverbrekelijk de naam van het roemruchte
geslacht van de Van Arkels is verbonden,
een bloeiperiode. Niet verwonderlijk, want
het lag aan een knooppunt van waterwegen:
de Linge en de Merwede. Het had uit dien
hoofde ook een strategische betekenis. Tot
het begin van de 15e eeuw was Gorinchem
welvarend, met bierbrouwerijen, steenbak
kerijen, lakenweverijen en drukbezochte
veemarkten. In genoemde eeuw werd het
middelpunt van de Hoekse en Kabeljauwse
twisten en raakte het in verval. Het behield
alleen z'n betekenis als vestingstad.
In de tweede helft van de vorige eeuw leefde
Gorinchem weer op en kwam er metaal- en
scheepsbouwindustrie. Uit zijn verleden
behield het enkele „historische" monu
mentenen z'n vestingwallen. Sinds de grote
verkeersbrug over de Merwede werd ge
bouwd, ligt Gorinchem er een beetje verlo
ren bij en dat is eigenlijk jammer, want het
oude stadje heeft nog altijd kenmerken uit
zijn vroege geschiedenis.
Over de problemen waarmee men nu wor
stelt schreef ons een van de bezorgde Gor-
kummers, de heer C. v. d. Graaf. Hij ge
waagt van verkrotting in de binnenstad, die
des te erger wordt naarmate er meer nieuwe
woningen gereed komen buiten de vesting.
„Het inwonertal binnen de wallen is na de
tweede wereldoorlog al meer dan gehal
veerd. Door sloop zijn grote gaten gevallen,
waarvan parkeerterreinen zijn gemaakt.
Kortom de binnenstad heeft haar identiteit
vooreen deel al verloren. Buiten de vesting
zijn aan de westkant ontstellend hoge flat
gebouwen verrezen, maar aan de oostkant
bij het Gelderse dorpje Dalem en tegenover
Woudrichem is de hoogbouw van 60 en
40 m hoog gelukkig door de grote verdien
sten van de heer G. H. J. de Kroon via een
beroep op de Kroon tot in hoogste instantie
afgewezen. Maar nog zijn alle dreigende
wolken niet overgedreven. De enige, over
gebleven stadspoort uit 1600 (de Water-
Een harde en hoge skyline achter zo'n rank
poortje is een ontwaarding van het monu
ment. Overigens achter een vestingwal be
hoort geen etagebouw uit te steken."
Men heeft geprobeerd de plannen van het
gemeentebestuur ongedaan te maken.
Slechts op één punt zijn B. en W. voorlopig
in het ongelijk gesteld. Het op de lijst van
beschermde monumenten voorkomende
pand Dalemstraat 68 mag nog niet worden
gesloopt. Dit pand heeft een uit de 17e eeuw
daterende achtergevel, waarin een stenen
kogel is ingemetseld. Volgens de heer v. d.
Graaf en zijn medestanders zou dit pand
gerestaureerd moeten worden. Het behoud
van dit monument is nog geenszins zeker.
De minister van CRM kan nog een sloop
vergunning afgeven.
Toen we van de klacht van de heer v. d.
Graaf kennis namen, moesten we denken
aan de kreet van Ton Koot: „Help ze ver
pesten ons land." In Gorinchem schijnt er
weinig meer te helpen te zijn. Jammer, heel
jammer, want zo rijk zijn we werkelijk niet
aan oude, karakteristieke vestingstadjes als
Gorinchem, dat zo prachtig in het stromen-
gebied van Linge en Merwede ligt.
v.d.W.
