Op de lijst van het door dr. Berlage in 1915-1916 ge bouwde Jachthuis voor A. G. Kröller, in het nationaal park De Hoge Veluwe. Voorts kwamen nog op de monumentenlijst de uit de 19e eeuw daterende r.k. pastorie in Oos- telbeers, een uit 1866 daterende schuur in Lochem, een poortje uit 1620 in Delft, drie huizen in Bergen op Zoom, waaronder „Huize St. Joris" en het huis „De Draak", alle uit de late middeleeuwen. De lijst werd verder nog uitgebreid met de „Noorderverlaat", een sluis in Dokkum, gebouwd in 1876 en vernieuwd in 1939, een fragment van een middeleeuwse stadsmuur in Huissen, een huisje, gebouwd tegen de stadsmuur in Zutphen, alsmede een 17e- eeuws pand in dezelfde stad, en een boer derij uit de 18e eeuw in Oirschot. Mevr. Nijland-Verweij bleek intussen ook bezorgd over de toekomst van het graf van dr. Verweij. Zij vreesde, dat het kerkhof wellicht zou worden geruimd, maar dr. Samson heeft zich ervan overtuigd, dat dit niet zal gebeuren. Het is een vrij oud kerkhof en met mevr. Nijland-Verweij zijn we het eens dat ook begraafplaatsen in vele gevallen een „mo nument" kunnen zijn. Er zouden daarvan verscheidene voorbeelden zijn te noemen. Intussen heeft men in Noordwijk het plan om toch de herinnering aan Albert Verweij levend te houden. Tegenover de plaats waar Villa Nova stond, zal namelijk een kopie van de buste van de dichter, waarvan het origineel - indertijd gemaakt door prof. L. O. Wenckenbach - zich in het museum Boymans-van Beuningen bevindt, worden geplaatst. v. d. W. Op de aanvullende lijst voor beschermde monumenten is o.m. geplaatst het in 1827 door Salomon van de Pauw gebouwde Min nehuis in Leiden. Dit huis deed oorspronke lijk dienst als onderkomen voor „arme oude mannen en vrouwen". Eveneens in Leiden zijn op de voorlopige lijst geplaatst drie 18e-eeuwse huizen, een boerderij uit de zelfde tijd en twee panden, resp. uit de 17e en de 19e eeuw. In Groot Schermer zijn een boerderij uit 1675 en in Leusden een boerderij (1603) ,,'t Claverblad" in bescherming genomen. Op de aanvullende ontwerplijst kwamen voorts te staan negen boerderijen, het bouwhuis en het koetshuis van het kasteel Hackfort en het koetshuis met woning van het Huis De Wiersse in Vorden en het uit 1830 daterende zaalkerkje van Burgerbrug. In Heemskerk zijn het z.g. Huidtoneel en het terrein Oud Haerlem op de ontwerplijst van beschermde archeologische monumen ten geplaatst. Het Huidtoneel, ook wel Schepelenberg genaamd, is een waarschijn lijk nog grotendeels niet onderzochte graf heuvel, daterend uit de eerste eeuwen van onze jaartelling. De heuvel neemt een bij zondere plaats in de geschiedenis van Ken- nemerland in. In het verleden werden daar de landheren bij het aanvaarden van het be stuur door hun onderdanen gehuldigd. Dit schijnt o.a. gebeurd te zijn in 1361 met Albrecht van Beieren en in 1418 met Jan van Brabant. Oud Haerlem is het enige voorbeeld van een kasteelterrein, dat met belegeringswerken bewaard is gebleven. Deze werden in 1351 rondom aangelegd door Kabeljauwse aanhangers van Wil lem V van Holland. Reeds eerder werden in Heemskerk in bescherming genomen de overblijfselen van de hoofdburcht van het Huis Heemskerk, gelegen op het terrein van het tegenwoordige kasteel Marquette. Boerderijen Behalve de hierboven genoemde aanvulling van de monumentenlijst zijn nog beschermd verklaard enkele gebouwen in de Molen straat te Raamsdonk (N.-B.); in totaal negen bouwwerken uit de 18e en 19e eeuw, waarbij het „Fransch Nederduitsch school huis", dat in 1787 werd gebouwd. Boven dien werden in Raamsdonk nog drie boer derijen, maar ook een pand waarvan zelfs de twee hardstenen stoeppalen, in bescher ming genomen. Elders, zoals in Vollenhove, Hoogeloon, Deume.en Moergestel zijn eveneens boer derijen op de beschermingslijst geplaatst. In laatstgenoemde gemeente is tevens een huis uit de 19e eeuw aan de lijst toegevoegd. Andere huizen, die op de lijst kwamen, staan in Vaals, Kockengen, Udenhout, Lieshout en Oude Wetering; alle dateren uit de 18e en 19e eeuw. In Oosterwolde werd de begraafplaats met grafkelder anno 1852 (voorde familie Raedt van Öldenbamevelt) op de aanvullende lijst gezet. Een zeer belangrijke beslissing kan geacht worden de plaatsing op de monumentenlijst Het huis van dr. Albert Verweij Onze publikatie over de pogingen, die in het werk worden gesteld het geboortehuis van de letterkundige dr. Menno ter Braak te restaureren, heeft een merkwaardige reactie teweeggebracht. We kregen namelijk van mevr. dr. M. Nijland-Verwey een uitvoe rige brief, waarin zij ons schreef, dat het huis, waarin de dichter prof. dr. Albert Verweij van 1890 tot 1937 (het jaar van zijn overlijden) heeft gewoond, plaats moet ma ken voor nieuwbouw. Onze briefschrijfster is daarover terecht teleurgesteld. Villa Nova, op het „Hoge Duin", tussen Noordwijk-Binnen en Noordwijk aan Zee, is indertijd door dr. Berlage gebouwd, evenals een huis ernaast, villa Liesbet, in middels ook verdwenen. Ofschoon het om een woonhuis van dr. Berlage gaat, werd het door deskundigen, ook al omdat er ver schillende verbouwingen aan hebben plaats gehad, niet hoog aangeslagen. De verbin ding Berlage-Verwey zou echter aanleiding hebben moeten zijn Villa Nova voor het nageslacht te bewaren. Dat dit niet is ge beurd valt in hoge mate te betreuren. Niet alleen de letterkundige wereld, maar ook enige nog levende generaties studenten, hebben ongetwijfeld een dierbare herinne ring aan Villa Nova en zijn beroemde bewo ner. Een tweede reactie kregen we van dr. N. Samson, die de sloop van Villa Nova na tuurlijk eveneens betreurt, maar die ons schreef, dat het z.g. Stalhuis, gelegen op de tegenovergestelde hoek van de Nieuwe Zeeweg, waarin de dichter menigmaal ge werkt zou hebben, weliswaar is gemoderni seerd, maar in elk geval bewaard is geble ven. Restauratie woonhuismonumenten De minister van Sociale Zaken heeft de Tweede Kamer een overzicht gezonden van de stand van uitvoering van de lopende extra werkgelegenheidsprogramma's per 30 juni 1975. Hieraan ontlenen we, dat uit het Eer ste Extra Werkgelegenheidsprogramma- 1975 vier miljoen gulden beschikbaar was voor subsidie van restauraties van woon huismonumenten; gecomitteerd te zamen met gelden structurele begroting van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening; 7,6 min. Voor subsidie voorbereidingskosten stads vernieuwing was uit het Eerste Extra Werkgelegenheidsprogramma-1975 be schikbaar 6 min.; gecommitteerd 800.000. 257

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1975 | | pagina 20