Boek
besprekingen
Huizenbeurs
Menno van Coehoorn
onder redactie van J. E. van der Wielen
Holland op z'n smalst
Het is een voortreffelijke gedachte
geweest van een van de werkgroepen
van NCM om het belangrijkste artikel
van Victor de Stuers onder de titel
Holland op z'n smalst, en verschenen
in De Gids van november 1873, te
doen herdrukken en nog wel in facsi
mile. De uitvoering werd opgedragen
aan een groep, gevormd door een
aantal studenten en afgestudeerden
van het Kunsthistorisch Instituut der
Universiteit van Amsterdam, terzijde
gestaan door prof. dr. C. Peeters. Aan
het eigenlijke artikel uit De Gids, gaat
een (historisch) voorwoord vooraf,
waarin o.m. een karakterschets van
Victor de Stuers wordt gegeven, welk
voorwoord geworden is tot een tijd
beeld.
In de marge van het eigenlijke Gidsarti
kel zijn sterren geplaatst, die verwijzen
naar de door de studentengroep
samengestelde aantekeningen. Deze
noten zijn een verheldering en geven
bovendien een aanvulling op de ont
wikkeling na het overlijden van De
Stuers. Op deze wijze is het „verouder
de" karakter van het artikel geactuali
seerd, een methode, die het boek nog
belangrijk in waarde doet stijgen. Ook
het nawoord is bijzonder interessant,
omdat het o.m. een inzicht geeft in de
ontwikkeling van de monumentenzorg
in verschillende landen en uiteraard in
die van Nederland. Tal van bekende
namen passeren hierbij de revue. Het
boek bevat verder een beknopte biblio
grafie en een register.
Het oorspronkelijke artikel van De
Stuers had slechts één illustratie: een
houtgravure, voorstellende het oxaal
van de St. Janskerk van 's-Hertogen-
bosch in zijn opstelling in het South
Kensington Museum in Londen. Men
heeft er goed aan gedaan het niet bij
deze enkele illustratie te laten. Er is
een aantal prenten en foto's aan
toegevoegd, die tonen om welke toe
stand van verwaarlozing het in de tijd
van De Stuers ging, veelal met vergelij
kend materiaal na restauratie. We
170,wensen dit boek (180 bldz.) gaarne in
veler handen. (Uitg. De Haan, Bussum;
f 14,90).
Amsterdam en de beurs van
Berlage
Dit is deel I van de serie Cahiers van
het Nederlands Documentatiecentrum
voor de bouwkunst, waarvan F. Assel-
bergs de redacteur is. Dit deel is
geschreven door prof. A.W. Reinink,
hoogleraar in de geschiedenis van de
bouwkunst aan de R.U. te Utrecht.
Wie denkt, dat het hier om „droge"
stof gaat, zal bij het lezen van dit boek
tot zijn verrassing tot de ontdekking
komen dat de auteur erin geslaagd is
een uiterst boeiend verhaal te schrijven
over een van Berlage's meest beroemde
bouwwerken en tevens een van zijn
meest omstreden creaties. Aan de
totstandkoming van „de" beurs is een
lange strijd voorafgegaan; prof. Rei
nink schrijft niet ten onrechte over
„een drama in vele bedrijven". Dat de
Amsterdammers al in de jaren tachtig
van de vorige eeuw „lastig" waren,
bewijst deze geschiedenis. Men vocht
ook toen graag, alleen deed men het
toen in redevoeringen en pamfletten.
Persoonlijke vetes kwamen er ook aan
te pas. Misschien worden we voor
ketter uitgekreten, maar we zouden
het helemaal niet erg hebben gevonden
- integendeel - als indertijd het boule
vard-ontwerp, zoals een litho van Jan
Springer uit 1893 (afb. 8) laat zien,
zou zijn uitgevoerd. We hopen, dat
velen aan deze studie plezier zullen
beleven; wij hebben er in elk geval van
genoten. (Uitg. Staatsuitgeverij, Den
Haag; f 42,50).
De bekende stichting maakt van haar
jaarverslag altijd iets meer dan een
opsomming van feiten in het vereni
gingsleven. In het verslag over 1974
lezenswaardige artikelen over Baro
nesse M. E. M. de Girard de Mieiet van
Coehoorn, de genealogie van Coehoorn
en het Fort Dubus (Nieuw-Guinea);
veel foto's. Wie in het bijzonder in het
doel van de stichting: het bewaren en
zo mogelijk herstellen van historische
verdedigingswerken, is geïnteresseerd,
vermelden we gaarne het adres van het
secretariaat: Bachmanstraat 15, Den
Haag.
In 't Wapen van Amsterdam
Enkele jaren geleden overleed de be
gaafde tekenaar Jan Bouman, die grote
bekendheid verwierf door zijn perio
dieke bijdragen in De Volkskrant. Bou
man was niet alleen een kunstenaar,
maar evenzeer een zoeker naar de his
torie. Zo werd hij een chroniqueur, die
boeiend kon vertellen van het verle
den, maar ook over de tijd, waarin hij
leefde. Met tekenstift en pen wist hij
van oud Amsterdam en huidig Amster
dam een indringend beeld op te roe
pen, waarbij vooral ook het Amster
damse monument onder de aandacht
werd gebracht. Die tekeningen met
verhaaltjes zijn nu gebundeld onder vo
renstaande titel met onderschrift: Am
sterdams aard en eigenaard, glorie en
verval, praal en schandpaal, in heden
en verleden. Dit geeft voortreffelijk
weer welke bedoeling er achter Bou-
mans werk schuil gaat. (uitg.: Heuff-
Nieuwkoop/Dagblad De Volkskrant).
Nou hoor je het eens van een an
der
Ondertitel: Buitenlanders over Amster
dam. Dit is een verzameling verhalen
van buitenlanders, die in de loop der
tijden over Amsterdam hebben ge
schreven; de bundel is bijeengebracht
door dr. J. M. Fuchs en W. J. Simons,
die eerder al vele malen blijk hebben
gegeven van hun warme belangstelling
voor de hoofdstad. Het is dus niet zo
verwonderlijk, dat zij nu eens gezocht
hebben naar wat anderen en dan met
name buitenlanders over Amsterdam
hebben gezegd. Het is niet allemaal
even vriendelijk. Bovendien is de ene
schrijver romantischer, keek de een
meer naar het detail dan de ander.
Oude prenten en gravures verlevendi
gen het geheel. (Uitg.: Kruseman, Den
Haag; f 20,-).
Cleyn eilant Rottum
Dat van dit door mr. D. H. Schorting-
huis geschreven boekje een tweede
druk is verschenen, bewijst dat er
onder belangstellenden voor de boeiem
de geschiedenis van dit eiland (het
noordelijkste stukje van Nederland) en
bij natuurliefhebbers veel interesse
voor was. Dat valt ook wel te begrijpen
waar het thans' een onbewoond eiland
betreft. Romantiek trekt nu eenmaal
altijd. (Uitg. Boekencentrum, Den
Haag; f 16,50).
Te koop te Veere 18e-eeuws huis, uit
zicht over Markt en boven over Veerse
Meer.
Direct te aanvaarden,
tel. 023 - 24 22 71
Mr. H. Vinkeles Melchers, Clematislaan
3,'Aerdenhout.