Boekbesprekingen
Onder redactie van J. E. van der Wielen
De oude kerk te Zeist. Geschiedenis wordt
lang niet altijd door historici beschreven. In
elk geval overkomt het ons ten minste nog al
eens, dat we boeken onder ogen krijgen met
een historisch onderwerp, waarvan de auteur
eigenlijk een amateur is. En dat zijn dan
vaak niet eens de minst leesbare historische
werken. Zo'n publikatie is de studie over de
Oude kerk te Zeist, waarvan wijlen de heer
H. J. van Eekeren de grondlegger is. De heer
van Eekeren was leraar in de biologie, die
jarenlang president-kerkvoogd van de her
vormde gemeente in zijn woonplaats is
geweest en die zich in die hoedanigheid
kennelijk bijzonder aangetrokken heeft ge
voeld tot de geschiedenis van zijn gemeente
en het godshuis dat hij beheerde. Hij heeft
daarover veel gepubliceerd en nog tijdens
zijn leven stelde hij deze publikaties en zijn
verzameling aantekeningen ter beschikking
van de archief- en studiecommissie van de
Van de Poll-stichting met het doel een en
ander in een boekwerk te verzamelen. Het
eerste deel er zullen nog drie volgen is
nu verschenen en daarin worden achtereen
volgens behandeld: het oude kerspel van
Zeist, de oude kerkwegen, de kerkheuvel,
het kerkhof, zwerfstenen en ten slotte de
148
houten kerk(en), die aan de bouw van de
tufstenenkerk uit 1180 is, resp. zijn vooraf
gegaan. Men is in dit eerste deel nog niet
toegekomen aan een beschrijving van het
tegenwoordige neo-gotische kerkgebouw,
dat in de jaren 1841 1843 verrees; die
komt met aansluitende wederwaardigheden
in volgende delen aan de orde. Dit eerste
deel geeft echter reeds blijk van gedegen
studie, voorzien van vele voetnoten. Meer
dan dertig platen, deels situatie-schetsen,
zijn aan het boek toegevoegd, met een
toelichtende beschrijving. (Uitg. Van de
Poll-stichting; f 14,50; verkrijgbaar in de
boekhandel of voor f 16,—, over te schrijven
op nr. 55 86 18 049 van de ABN Zeist t.b.v.
genoemde stichting).
West-Frieslands Oud en Nieuw. De 41e
bundel van het historisch genootschap ,,Oud
West-Friesland" bevat geen materiaal op
monumenten betrekking hebbende, maar
behandelt een aantal onderwerpen over
de streek uit vroeger tijden. Munten- en
penningverzamelaars zullen er veel lezens
waardigs in vinden over de Westfriese munt.
Kijk op kastelen. Door alle tijden heen zijn
kastelen afgebeeld. Deels zal dat wel hebben
samen gehangen met het romantische waas
om deze bouwwerken. Kastelen dienden
bovendien vaak als middelpunt of achter
grond van een verhaal. Hoe dit zij, we
hebben er vele tekeningen, gravures, etsen
en schilderijen aan te danken. Menig kunste
naar voelde er zich toe aangetrokken. A. I.
J. M. Schellart, de directeur van de Neder
landse kastelenstichting en stichting Kaste
len Documentatie, somt er in dit boek een
groot aantal op met de opmerking, dat niet
alle kunstenaars die kastelen tekenden of
schilderden de bedoeling hadden ze natuur
getrouw uit te beelden. Moderne kunste
naars, zo zegt de schrijver, houden zich
voor zover ze figuratieve kunst scheppen
nauwelijks met het onderwerp „kastelen"
bezig. Er zijn echter uitzonderingen, zoals
Willem Hofker hier te lande en Steven
(Wilsens) in België. Piet Hein Zijl uit
Zaandijk is een jongere, die min of meer als
een verrassing, ook door „het" kasteel is
gegrepen en daarvan op knappe wijze blijk
geeft in een serie schetsen, die hij in 1974
maakte. Schellart bundelde ze met een korte
toelichting. Met hem zijn we van oordeel,
dat Zijls' werk treft door rake pentekenin
gen, met een soms enigszins dromerige sfeer
van situatie, romantiek en soms vergane
glorie. Een fijnzinnig album. (Uitg. Waan-
ders, Zwolle: f 14,90).
De kerk te Zeistgetekend door J. Richter.
