Rivierenland
amsli
CK)it
i »Sï 1E i"1
Wederom is een Boek van de maand
verschenen met een onderwerp, dat ons na
aan het hart ligt. Het rechtvaardigt een
bespreking buiten de gebruikelijke rubriek
Boekbesprekingen.
Rivierenland van Jan van de Kam is gewijd
aan plant, dier en mens in het gebied van
Rijn, Maas, Waal en IJssel. Van de Kam is
een boeiend verteller, die zich grondig in de
materie heeft verdiept, maar hij is ook een
vakfotograaf van formaat. Het gebied, dat
hij beschrijft en dat hij in talloze foto's
(zwart-wit en in kleur) heeft vastgelegd",
is rijk aan natuur, maar het ver
tegenwoordigt ook een belangrijk stuk
Nederlandse cultuur. Van de Kam vertelt
hoe de lage landen en de rivieren zijn
ontstaan, hoe mens en rivier samen in
voorbije eeuwen vorm hebben gegeven aan
het landschap en vooral hoe zich hier een
interessante planten- en dierenwereld heeft
gevestigd. In de inleiding wordt de vraag
gesteld: waarom dit boek? Het antwoord
luidt: „Zo'n groot gebied beschermen tegen
van allerlei kanten oprukkende bedreigin
gen, zoals watervervuiling, ruilverkavelin
gen, recreatieprojecten, bochtafsnijdingen
en dijkverzwaringen, is bijzonder moeilijk.
Protesten tegen al die aanslagen op natuur
en landschap zijn weinig effectief gebleken,
als ze niet worden gesteund door een groot
aantal mensen die zich bewust zijn van de
waarden die verloren dreigen te gaan.
Daarom vooral is dit boek geschreven."
In dit citaat ligt al opgesloten, dat Van de
Kam zich terdege bewust is van de bedrei
gingen op het rivierengebied. „Wie het
landschap langs de rivieren kent en waar
deert, zal onmiddellijk begrijpen hoe
catastrofaal grootscheepse dijkverbe-
tering volgens algemene richtlijnen is. De
waterkeringen zullen door deze radicale en
uniforme aanpak overal even saai worden en
in niets meer herinneren aan de huidige
dijken". En verder: „Voor vele dijkdorpen,
die vanouds op en tegen de dijk aan zijn
gebouwd, zodat het hele dorp letterlijk met
de dijk vergroeid is, betekent een rigoureuze
dijkverzwaring niet minder dan een com
plete aardverschuiving, met grote sociale en
planologische problemen. Landschappelijk
en historisch is de verdwijning of vermin
king van deze in relatie met de dijk ontstane
woonkernen een groot verlies".
Na deze opmerkingen, waarmee we ons
volkomen kunnen verenigen, zegt Van de
Kam, dat een andere, veilige, goedkopere en
landschapsvriendelijke oplossing zeker een
nadere studie verdient. Prachtige foto's
illustreren de juistheid van deze opvatting
(blz. 121).
De nadruk is dit boek wordt gelegd op het
natuurlijke landschap. Daar is natuurlijk
niets tegen. Zo doet het gebied zich nu
eenmaal in hoofdzaak voor. We weten het
uit een persoonlijke ervaring van bijna een
jaar, maar we kennen het ook in zijn oude,
historische stadjes met een schat aan monu
mentale gebouwen, vestingwerken enz.
Daarvan is in dit boek betrekkelijk weinig
terug te vinden en dat betreuren we wel een
beetje. Dat is evenwel onze enige kritische
opmerking over dit boek van de maand, dat
we graag in veler handen wensen. Onze
hiervoor gemaakte opmerking wordt overi
gens grotendeels goedgemaakt door de
prachtige panorama-foto van Woudrichem,
het project van de Bond Heemschut.
De technische uitvoering van het boek van
drukkerij De Lange/Van Leer te Deventer is
voortreffelijk. Zoals met soortgelijke boe
ken, kwam ook dit Rivierenland in eerste
oplage (103.000 ex.) tot stand onder
auspiciën van de Collectieve propaganda van
het Nederlandse boek. (uitg. Ploegsma,
Amsterdam; tot en met 5 juli f 13,50;
daarna f 23,50)
v. d. W.
1. Waaldijk bij Waardenburg met een oude
rivierloop.
2. De Maas bij Kessel.
135
