Boekennieuws
Middeleeuwse stadswallen en
stadspoorten
Spiegel van Amsterdams
Zomervreugd
Amsterdamse gevelstenen
Wie zijn ogen de kost geeft, kan. in
Amsterdam nog heel wat gevelstenen
ontdekken. Helaas zijn er ook vele
verloren gegaan; andere kan men nog
in verschillende musea aantreffen. Er is
reeds veel over gevelstenen gepubli
ceerd. In het hier besproken boek gaat
het om gevelstenen in de Jordaan. De
auteur Paul van Leeuwen grijpt daarop
menigmaal terug, maar eigen nasporin
gen brengen toch ook nieuw materiaal
aan. Toegevoegd zijn twee bijdragen
van mr. N. de Roever over straatnamen
en uithangborden. In dit ruim 200
bladzijden tellende boek staan niet
minder dan 182 afbeeldingen (foto's
en tekeningen). (Uitgegeven door de
Ver. Vrienden van het Amsterdamse
boek; f 14,90.)
De Jordaan
Amsterdam en de Amsterdam
mers
Verbeeld vertrouwen
Dit is voornamelijk een plaatwerk. Om
met het voorwoord te spreken „een
pelgrimage langs de oude Nederlandse
kerken, een boek van ontmoetingen
met monumenten van geschiedenis en
kunst, maar meer nog een boek van
's-Hertogenbosch
De kring voor geschiedenis en heem
kunde De Boschboom in 's-Hertogen
bosch heeft postuum een boek laten
verschijnen van de heer C. J. Gudde,
getiteld ,,'s-Hertogenbosch, geschiede
nis van vesting en forten." De heer
Gudde, was reserve-kapitein en vatte
o.a. in die hoedanigheid grote belang
stelling op voor de historie van Den
Bosch. Het boek telt 236 pagina's
tekst, 58 illustraties, 25 pagina's
noten, vermelding van archivalia, bron
nen, literatuurlijst, vestingbouwkun
dige termen en een register. Het boek
kost ingenaaid f 30,—, vermeerderd
f 4,— voor portokosten, te verkrijgen
door storting op gironummer
11.17.570 van F. van Lanschot, Den
Bosch, onder vermelding van het
rekeningnummer van de Boschboom:
225.186.195 en met toevoeging „Gud
de".
Onder redactie van J. E. van der
Wielen
Dit boekje, dat deel uitmaakt van de
reeks Cultuurgeschiedenis der lage lan
den, is geschreven door de heren H.
Janse en Th. van S traalen, beiden
werkzaam bij de Rijksdienst voor de
Monumentenzorg. Hun functie ver
zekert aanstonds een deskundige be
handeling van het onderwerp. Zij wij
zen er in hun voorwoord op, dat in ons
land nog maar weinig van de honder
den middeleeuwse stadspoorten en ver
dedigingstorens is overgebleven. Die
worden uitvoerig behandeld maar ook
wordt ruimschoots aandacht besteed
aan wat verdween, maar waarover nog
wel gegevens voorhanden zijn. Inzicht
wordt o.m. gegeven in wat waltorens
en rondelen zijn, om enkele van de
vele onderwerpen die aan de orde
komen in dit boekje, te noemen. Veel
illustraties verlevendigen de prettig
leesbare tekst. (Uitg. Europese Biblio
theek, Zaltbommel; f 38,50.)
De Amsterdammers en zij die belang
stelling hebben voor de geschiedenis
van de hoofdstad, mogen waarachtig
niet klagen over de activiteiten van de
uitgevers. Bijna met de regelmaat van
een klok ontvangen we (historische)
boeken over Amsterdamse onderwer
pen. Uitgeversmij. Buijten en Schipper-
hein kwam op de aardige gedachte een
uit enige eeuwen terug ongedateerde
„Spiegel van Amsterdamse kerken,
herenhuizen, lustplaatsen e.d." op
nieuw te drukken; in feite te reprodu
ceren. Indertijd verscheen dit boekje
bij Leonardus Schenk, op den Vygen-
dam.
De „poëtische" beschrijving is van G.
Tysens. De heel fijne koperdrukken
„naar 't Leven getekend" zijn van
Abraham Rademaker. Voor liefheb
bers een werkje om te bezitten
104 (f 19,50).
Ook dit is een uitgave van vorenge
noemde vereniging. Auteur is Jos. F.
Steussy, die in de Jordaan werd gebo
ren' en zijn schooljaren in dit typische
deel van Amsterdam doorbracht. Zoon
Joop maakte in de loop der jaren vele
foto's, die de kostelijke tekst goed
illustreren en die ook een stuk historie
oproepen. De eerste druk verscheen in
1966. Dat nu al de vierde druk ver
scheen, wijst er op, dat er voor de
Jordaan meer dan de middelmatige
belangstelling bestaat (f 14,90.)
Nog een reprint van de Ver. Vrienden
van het Amsterdamse boek. Hier gaat
het om een uitgave uit 1875, geschre
ven door een Amsterdammer, die sap
pig over allerlei Amsterdamse zaken,
zoals de beurs, de schouwburgen, de
schutterij, het Vondelpark en het Paleis
voor Volksvlijt, wist te schrijven. Het
was toen ook nog de tijd van rederij
kerskamers en de kermis. Indertijd
verscheen het boek niet geillustreerd.
Dat is nu wel gebeurd, waarvoor dank
baar gebruik kon worden gemaakt uit
een particuliere verzameling. Een klein
geschrift van Jan ter Gouw met als
titel „Kalverstraatsch Dialect" is toe
gevoegd. Op pag. 206 een merkwaar
dige prent van een bovengrondse
„metro" over de (gedempte) Hout
gracht bij de Mozes en Aaronskerk!
Amsterdam honderd jaar geleden net
zo'n roerige en boeiende stad als tegen
woordig.
ontmoetingen met monumenten van
vertrouwen op God en vertrouwen in
menselijk kunnen, monumenten ten
slotte van grensoverschrijdingen tussen
menselijk kunnen en menselijke ijdel-
heid." Geen historische verhandeling,
maar „een poging enkele signalen op te
vangen van geloven en denken in vroe
ger dagen." De inleidende tekst van dr.
Regn. Steensma is sober, maar instruc
tief. De nadruk valt op de prachtige
foto's, deels in kleur. Er is duidelijk
niet naar volledigheid gestreefd, of
schoon men met zeer veel kerkge
bouwen en kerkelijke kunst wordt
geconfronteerd. Wanneer we van een
zekere onvolledigheid gewagen dan
denken we aan het gemis van de
O.L. Vrouwekerk (Grote Kerk) in
Breda met de bijzonder mooie graf
tomben van Engelbrecht I en Jan van
Nassau en van Engelbrecht II en zijn
gemalin. Maar deze kritiek valt te
verwaarlozen bij het vele schoons dat
dit boek biedt. Het is uitgegeven door
Bosch en Keuning N.V., Baarn, die het
deed samenstellen als een relatiege
schenk. Het is doodjammer, dat het
niet in de handel is, want het behoort
o.i. tot de mooiste uitgaven, die tijdens
M 75 (tot nu toe) zijn verschenen,
Wie het mocht ontvangen, kan bogen
op een kostelijk bezit; een platenwerk
om vaak in te bladeren en ervan te
genieten.
