Een markante
persoonlijkheid
in de heemschutwereld
Heemschut onderscheidt dr.
W. Punt
Hier volgt het verhaal van een opmer
kelijke man, zo één, die je maar zelden
in je leven ontmoet, maar die je dan
verder altijd bij blijft. Willem Punt
werd op 26 april 1900 te Elandsfon
tein (nu Germiston) geboren uit Ne
derlandse ouders.
Thans 75 jaar later is hij de„Grand!01d
Man" van de bewaringsgedachte, de
monumentenzorg, in Zuid-Afrika. Ge
kend, geacht, geëerd, gevreesd, gede
gen en algemeen geraadpleegd als his
torische vraagbaak voor burger en au
toriteit. Hij genoot zijn opleiding aan
de Oosteind Hogere School te Pretoria,
studeerde aan het Pretoriase Onderwijs
College en aan het Transvaalse Univer-
siteits College. In 1923 werd hij hoofd
van een tweemans-school en 37 jaar la
ter sloot hij zijn onderwijscarrière af in
het Pretoriase Danville, na een 25-jarig
schoolhoofdschap.
Dr. Punt heeft zich van jongs af aan
aangetrokken gevoeld tot de geschiede
nis van zijn land en daarover gepubli
ceerd. Reeds in 1928 maakte hij een
grote studiereis door de Springbok vlak
te, waarover hij in 1932 een magister-
thèse schreef. Zijn doctorsthèse of dis
sertatie was gewijd aan de pionier
Louis Trichardt. Diens laatste trek
naar Delagoabaai volgde hij meter voor
meter en registreerde hij. Zeker twintig
jaar lang maakte hij studiereizen en ex
pedities langs de lange, moeizame en
tragische trek van deze voortrekkers
leider. In 1952 promoveerde hij hierop
te Stellenbosch.
Tweede leven
Eigenlijk begon zijn tweede leven op 8
april 1959, toen de Stichting Simon
van der Stel, zijn geesteskind, in het
Kasteel te Kaapstad in het leven werd
geroepen. Dat hij stichter was van het
Genootschap Oud-Pretoria, het Tri-
chardt-genootschap, dat hij lid werd
van de Monumentenraad, de Raad
voor Heraldiek, bestuurslid van de
Nederlandsche Stichting Jan van Rie-
beeckhuis en de Stichting Jan van Rie-
beeck, ik laat dat terzijde, erop reke-
88 nend, dat het u bekend is, hoe mannen
1
1. De woning van de landdrost in
Graaff Reinet.
van deze allure altijd tijd en aandacht
vinden om vele andere werken en ta
ken op hun schouders te nemen.
De Stichting Simon van der Stel is
voor Zuid-Afrika de particuliere instel
ling, die zich de bewaring, conservatie
en het herstel van onroerende en roe
rende monumenten van cultuur en ge
schiedenis ten doel stelt. Zij het dat
voor die gedachte eerst de burgerij
wakker geschud moest worden en rijp
gemaakt. Men moest zich bewust wor
den van de waarde van eigen cultuur.
Voor te velen nog had men die niet en
moest men er voor naar Europa.
Dr. Punt werd de eerste directeur van
de Stichting. Al spoedig reisde hij naar
Europa, voor eigen rekening. Waarom
Het dagelijks bestuur van de Bond
Heemschut heeft met instemming
van het algemeen bestuur beslo
ten aan dr. W. Punt, o.m. stichter
van de Simon van der Stel-stichting
in Zuid-Afrika, de Ton Koot-pen
ning toe te kennen. Aan dit besluit
ligt ten grondslag de grote verdien
ste, die de heer Punt in Zuid-Afrika
heeft voor de „Heemschut"-gedach-
te. Welke betekenis de heer Punt in
dit opzicht heeft, zet de heer Ton
Koot in bijgaand artikel uiteen.
Op verzoek van het dagelijks be
stuur heeft de heer Koot aan de
heer Punt de penning overhandigd.
er nooit een van de vele subsidie-ver
strekkende instellingen is geweest die
hem in de gelegenheid zou stellen zich
op dit gebied te oriënteren, zal wel een
raadsel blijven. Al spoedig ontmoetten
wij hem in Holland. Uiteraard, sinds de
V.O.C. in 1652 aan de Kaap een groen
tetuin en halfwegstatie stichtte, was
dit de bron en voedster van culturele
activiteiten. Sinds dat contact is een
hechte samenwerking ontstaan met dr.
Punt, de Stichting Simon van der Stel
en parallel strijdende organisaties in
Nederland en België, waaronder Heem
schut. Het is zeker niet overdreven te
stellen, dat de ervaring, zoals wij die
met de Bond Heemschut en Monumen
tenzorg hebben verkregen verstrekken
de invloed heeft uitgeoefend op de
ontwikkeling van, de Stichting Simon
van der Stel en de bewaringsgedachte
in Zuid-Afrika, zoals die belichaamd
werd in dr. W. Punt. De noeste vechter
en taaie volhouder die dr. Punt is,
heeft zich veelvuldig ter plaatse gelaafd
aan de ervaring in de harde strijd die
Heemschut in die jaren voerde, om
daarna als een opgeladen batterij ginds
de machine met vernieuwde kracht te
werk te stellen.
Vurig verdediger
Daarbij trad hij in eigen land krachtig
naar voren om de invloed van de
V.O.C. op bouwwerken (Kaaps-Hol
landse huizen), de Transvaalse bouw
onder Nederlandse invloed (Kruger-
Hollanders) zijn bijzondere aandacht
te geven en overal op de bres te sprin
gen om oorspronkelijke waarden met
grondig doordachte argumenten onder
breder aandacht te brengen. Zo was
een van zijn eerste grote daden in een
daarvoor moeilijke tijd, de verwerving
