m
tweede helft van' de 16e eeuw is ge
bouwd en waar de situering is van
Shakespeares drama Hamlet. De stad
heeft een bijzonder goed bewaard ge
bleven historisch centrum met ca. 350
huizen, die rond twee kerken staan.
Ook is Elseneur de poort naar het
Scandinavische schiereiland. Tenslotte
wordt Elseneur meer en meer een deel
van het Kopenhaagse gewest met alle
infrastructurele complicaties, die dit
meebrengt. De voornaamste reden om
Elseneur uit te kiezen als pilot-project
is het besluit van de gemeenteraad uit
1972 om de druk op het centrum te
wing. Deze situatie biedt de mogelijk
heid tot een intensieve recreatie-activi
teit voor de streek van Lejre-Ledre-
borg. Maar dit zal alleen mogelijk zijn
als de streek haar karakteristieke trek
ken bewaart en het regionale plan in
zijn opzet niet wordt aangetast. De
culturele aspecten boerenhoeven,
landhuizen, dorpen - moeten behouden
worden, maar 't moeten wel levende
elementen in het kader van land- en
bosbouw blijven.
Christiansfeld is een stadje in het
Deense deel van Sleeswijk; het telt
'2000 inwoners. De Raad voor histo-
in Nederland) gesticht, maar ook in
Amerika, West-Indië en op Groenland.
In dit licht kan Christiansfeld als een
werkelijk internationaal waardevol
project worden beschouwd.
Opvallend is, dat de meeste Moravische
gemeenschappen in hun stadsplanning
en architectuur grote overeenkomst
vertonen. De gebouwen vertonen zeer
duidelijke sporen van de Centraal-Eu-
ropese afkomst van de geloofsovertui
ging der Hernhutters. Rehabilitatie van
de Deense vestiging in Clnistansfeld is
voor de gemeenteraad een zeer belang
rijke aangelegenheid.
Particulier initiatief
De totstandkoming van de eerste wet
tot behoud van de natuur en de wet op
de bescherming van gebouwen is on
getwijfeld aan particulier initiatief te
danken of beter nog aan de inzet van
particuliere organisaties, zoals de
Deense Unie voor het behoud van de
natuur en de Vereniging tot bescher
ming van oude gebouwen. In de tegen
woordige maatschappelijke ontwikke
ling was het optreden van beide orga
nisaties te vergelijken met dat van ac
tie-groepen. Zonder hun inspanning
zouden de problemen nauwelijks een
punt van discussie in het Deense parle
ment hebben uitgemaakt, of pas vele
jaren later. Van recentere datum is de
Federatie van Deense organisaties, die
bescherming van gebouwen, natuur,
enz. als doel hebben. De federatie is een
overkoepelend lichaam, waarvan onge
veer 65 particuliere verenigingen,
verspreid over het gehele land, deel
uitmaken. Met de federatie is verbon
den het Fonds voor de bescherming en
het onderhoud van het cultureel erf
deel. Wij zijn bijzonder nieuwsgierig
welke resultaten dit fonds zal bereiken.
Want zelfs indien de Denen individueel
in hun organisaties belangstelling blij
ven behouden voor de monumenten
zorg en de natuurbescherming, dan nog
is het een feit, dat tot nu toe de over
heid - rijk en gemeenten - het geld
voor bescherming, restauratie en be
houd ter beschikking heeft gesteld. Een
particulier fonds, zoals het hiervoor
genoemde, zou echter wel een stimu
lans, vooral voor de plaatselijke over
heden, kunnen zijn om hun inspanning
tot behoud van het Deense architecto
nische en culturele erfdeel in een har
monisch geheel te vergroten.
verlichten door een tweede (modern)
centrum ten zuiden van, de stad te
creëren en door tachtig pet. van de
huizen in het oude centrum aan een
rehabilitatie te onderwerpen. Het oude
centrum heeft belangrijke monumen
ten, waardoor de ingewikkeldheid van
de beschermingsproblematiek wordt
geïllustreerd.
Zoals Elseneur een schoolvoorbeeld is
van de problematiek, waarmee een ste
delijk gebied heeft te maken, zo is de
streek van Lejre-Ledreborg een school
voorbeeld van de problematiek in een
landelijk gebied. De onderhavige
landstreek ligt in de buurt van Roskil-
de, en boogt op een groot aantal over
blijfselen van de Deense historie. In de
opzet van het regionale plan voor Ko
penhagen is de streek van Lejre-Ledre
borg bestemd als het meest zuidelijke
deel van het regionale natuurpark. Het
ligt intussen ook dicht bij gebieden die
bestemd zijn voor stedelijke bebou-
6. Menhirs in cle vorm van een Vi
kingschip nabij Lcjre
rische gebieden stelde in 1966 een lijst
op, die een leidraad vormde voor de
beschermende stadsplanning. De ont
wikkeling daarvan verloopt tot nu toe
bevredigend. De betekenis van dit pro
ject ligt veruit in de culturele en de
architectionisch-historische aspecten en
in de waarde die men hecht aan de
geschiedenis van het desbetreffende
gebied in samenhang met het heden
daagse stadsleven. Christiansfeld werd
in 1772 gesticht als een (Moravische)
gemeenschap van Hernhutters. Derge
lijke gemeenschappen werden toenter
tijd in vele N.W. Europese landen (o.a.
