3$
MISS
structuur, dus de straatbreedte mag
niet gewijzigd worden. Bij rehabilitatie
zal de bebouwingshoogte dan ook
nauwlettend moeten worden bekeken,
hoewel een goed gedetailleerd gebouw,
dat past in zijn omgeving, buiten een
dergelijke norm mag vallen.
Het ligt in de bedoeling hier een schets
te geven van mogelijk herstel van de
Jordaan.
Naast bovengenoemde algemene stede-
bouwkundige gegevens wil ik hier de
woonhuizen meer individueel bekijken.
Op afbeelding 2 ziet men drie typische
Jordaanhuizen. Alle waarschijnlijk met
een eigen gebruiksgeschiedenis.
Het ene huis kan door één eigenaar zijn
bewoond, het andere door drie gezin
nen en het derde kan deels be
drijfsruimte deels woonruimte zijn ge
weest.
Wat direct in het oog springt, is de
individualiteit van elk pand, hoewel ze
in het algemeen gelijk van vorm zijn.
Ook is het een feit, dat de huizen veelal
het eigepdom zijn van kleine particulie
re eigenaren, die deze huizen vaak niet
goed kunnen (lage huuropbrengst) of
willen onderhouden.
Er is een aantal woningen, die bouw
vallig tot zeer bouwvallig zijn en daar
door niet bewoond worden. Vaak volgt
dan slopen en er ontstaat een open
terrein, al of niet afgesloten door een
muur. Deze toevallig ontstane terreinen
kunnen wederom bebouwd of als open
speelplaats gebruikt worden.
Deze laatste toevallige speel- en park-
bestemining zou ik zoveel mogelijk
willen voorkomen. Het zou beter zijn
als de oorspronkelijke omwalling van
de stad (Marnixstraat) hiervoor
bestemd zou worden. Ook voor bijzon
dere voorzieningen en voor goed open
baar vervoer zou deze ring gebruikt
kunnen worden.
Dan zou de huidige kazerne-achtige
architectuur langs de Marnixstraat ver
vangen kunnen worden die eigenlijk
een te nauwe en strakke omknelling
van deze buurt is - en plaats kunnen
maken voor deze groene long. Er
ontstaat dan een prachtig park tussen
de 19-eeuwse woonwijken en de Jor
daan. Beide gebieden met een grote
bebouwingsdichtheid. Stedebouwkun
dig zou dit park een aansluiting zijn op
de andere niet bebouwde resten van de
omwalling: de Haarlemmerpoort; Rot
terdammer Brug; Raampoort; le We
teringplantsoen; enz. (afb. 3) Een der
gelijke verandering van wallen in park
met een geweldig resultaat zien wij b.v.
44 in Wenen. Hoofdzakelijk in de laatste
Afb. 3: Raampoort
Afb. 4: Relatie wonen binnenterrein
Afb. 5: Wat afbraak kan onthullen
foto's: Sabel en Daniels
- «gp."
40 jaren zijn de binnenterreinen volge
bouwd. Dit is één van de aspecten die
de bewoonbaarheid van dit gebied be
dreigt.
Door de binnenterreinen niet volgens
een starre achtergevelrooilijn, maar
met fantasie, inzicht en voorzichtigheid
open te maken zijn levendige architec
tonische resultaten te bereiken.
Deze terreinen worden dan bij het wo
nen betrokken, waarmee dan aan de
behoefte aan groenvoorziening en
speelruimte bij de woning wordt vol
daan.
Dan wordt het wonen in de binnenstad
voor gezinnen weer aantrekkelijk. De
afmeting van het eigen terreintje doet
minder ter zake. De beschikking er over
is het voornaamste.
In mijn werk ben ik met twee duidelijk
verschillende oplossingen van een bin
nenterrein bezig geweest. In beide ge
vallen waren de terreinen geheel volge
bouwd. In dergelijke bebouwing vindt
men soms originele achterhuizen, die,
door ze te herbouwen, een goede aan
leiding kunnen zijn om een semi-open-
baar terrein te realiseren.
De nu nog aanwezige hofjes zijn een
duidelijk voorbeeld. Als men in zo'n
ruimte komt, dan valt de rust en de
totaal andere wereld direct op. Er
wordt een kans gemist, indien er strak
aan de geplande achtergevelrooilijnen
de hand wordt gehouden. In het geval
van het Claes Claesz-hofje is een
woonhuis op het binnenterrein her
bouwd. Door dit huis is een veel inte
ressantere architectonische oplossing
verkregen.
Daarnaast geeft het bewonen van dit
huis een grote voldoening. Het lawaai
van de straat is nihil, de kinderen heb
ben een veilige speelruimte en de beslo
tenheid van deze ruimte vraagt om
onderling contact. In het andere geval
(afb. 4) een huis, dat uitgebreid was met
een werkplaats die de tuin geheel in
beslag nam. Er is een kleine tuin terug
gebracht, terwijl op een verdieping een
terras is aangelegd, zodat het binnen
terrein op verschillende wijzen bij het
huis betrokken werd. Aan de voorkant
van dit huis aan de gracht speelt zich
de drukte van het binnensta,dsleven af.
Een andere zorg zijn de open gaten in
de gevelwanden. Vanzelfsprekend moe
ten de gaten in de grachtenwanden
volgebouwd worden. Door verkeerd
volbouwen van de gaten in de straatjes
zou er een gevoel kunnen ontstaan van
een overvolle buurt. Men is dan gauw
geneigd deze opengevallen gaten te
