In het economisch denkproces van
onze generatie zijn wij maar al te gauw
geneigd deze kerken af te schrijven. De
oude kerken van vóór 1800 hebben
meer aangrijpingspunten in onze histo
rie en zijn over het algemeen in onze
gevoelswaarde minder kwetsbaar dan
de 19e-eeuwse kerken. Zij worden
door iedereen eerder als monument
erkend dan de jongere kerken. Deze
laatste hebben door hun verbonden
heid met de buurt (vaak ook het enige
merkteken van deze buurt) een emoti
onele waarde die niet in geld is uit te
drukken. Het zou niet juist zijn dat in
onze generatie voor deze gebouwen
het besluit tot sloop zou vallen. Indien
de industrialisering van de bouw zich
op dezelfde wijze doorzet als nu het
geval is dan zullen deze traditioneel
gebouwde niet puur zakelijke maar\vel
spirituele, gebouwen voor de komende
generatie van groot belang zijn. De
taak van onze generatie zal zijn deze
gebouwen door de moeilijke over
gangsfase heen te helpen. Er is al een
groot aantal kerken beschermd. Van
de kerken (waaronder ook diverse
schuilkerken) en synagogen van vóór
1800 staan er 32 op de monumenten
lijst. Van de 19e-eeuwse kerken staan
er 13 op de lijst terwijl er 8 door de
gemeenteraad zijn voorgesteld om
eveneens beschermd te worden. Hierop
is helaas van de minister nog geen
reactie gekomen!
Het voorgaande overzicht geeft slechts
een fragmentarisch beeld van de vele
veranderingen die na de Tweede
Wereldoorlog en zeker ook in de laat
ste vijftien jaar zijn ontstaan in het
denken over behoud van architectuur
Jhr. Van Weede uit PC Brabant
Jhr. mr. E. W. J. van Weede van Dijk
veld te Vught is afgetreden als lid van
de Provinciale Commissie Noord-
Brabant van de Bond Heemschut. Hij
heeft zo'n dertig jaar van die commis
sie deel uit gemaakt, waarvan twintig
jaar als secretaris. Hem is dank ge
bracht voor zijn inzet in al die jaren.
Vooral ook zijn kennis van zaken is
altijd zeer gewaardeerd.
3. De Vondelkerk: een van die
19e-eeuwse kerken die, als monument,
door een moeilijke overgangsfase moet
worden geholpen.
4. Therese Schwartzeplein 1—33: een
van de voorbeelden van 20e-eeuwse
bouwkunst Amsterdamse Schooldie
op de monumentenlijst staan. Het gaat
in Amsterdam niet alleen om oude
grach tenpanden.
en stedelijke structuur. Via het tradi
tionele begrip, dat het behoud van de
belangrijkste specimen op bouwkun
stig gebied inhield, verbreedde de
monumentenzorg zich naar het vlak
waar het behoud van een totaliteit
wordt nagestreefd. Sinds kort speelt de
monumentenzorg een belangrijke rol
in het totale beeld van de stadsver
nieuwing. Het begrip „kaalslag" en
saneringsplannen oude stijl zijn door
praktisch iedereen verlaten. Het in
zicht in de verkeersoplossing is even
eens totaal gewijzigd. De bestaande
stedelijke structuur wordt nu als vaste
norm genomen en het verkeer is de
wisselende factor die zich aan moet
passen. Het probleem van de kerken is
in zeer korte tijd urgent geworden.
Uit dit alles blijkt dat de vraag die
door de redactie van Heemschut is ge
steld, moeilijk is te beantwoorden. Er
is teveel veranderd om een vergelijking
met vijftien jaar geleden mogelijk te
maken.
Intui'tief zou ik volmondig ,,ja" willen
antwoorden.
4
