Wicklow en de Clontuskert abdij te
Galway.
Als onderdeel van het Europese pro
gramma van voorbeeld-projecten zijn
belangrijke plannen ontworpen voor
het dorp Holy Cross (Tipperary) en
St. John's Square te Limerick. Holy
Cross, een klein landelijk dorpje met
een 13e-eeuwse Cisterciënser abdij
wordt nieuw leven ingeblazen. Hierbij
zijn twee plaatselijke instellingen be
trokken, maar de belangrijkste impuls
voor deze restauratie komt van de
bewoners zelf, die bezig zijn hun dorp
opnieuw te „stofferen". Zo wordt het
gezicht op de oude abdij vrij gemaakt,
een watermolen wordt gerestaureerd,
den wordt het plein door woningen
omsloten; de vierde kant wordt ge
vormd door de westelijke muur van
het St. John's Church-kerkhof.
Voor de aanwijzing van restauratie
objecten en de uitwerking van de plan
nen worden de plaatselijke overheden
bijgestaan door twee lichamen: de
Conservation and Amenity Advisory
Service (CAAS) en het National Insti-
tute for Physical Planning and Con
struction Research. Laatstgenoemd
instituut is op het ogenblik bezig met
het maken van een inventarisatielijst
van streken, die van wetenschappelijk
belang zijn, van archeologische gebie
den en van bouwwerken, die architec-
4. Custom House Dublin, 18e-eeuws
bouwwerk van James Gandon. Het
werd in 1921 gedurende de burgeroor
log grotendeels vernield en is in oor
spronkelijke stijl herbouwd. Thans zijn
er regeringsbureaus in gevestigd.
5. en 6. Ballintober Abbey (1216),
bouwwerk van de Augustijnen. Geres
taureerd in 1963. Foto's voor en na de
restauratie.
7. Tacumshane, Co. Wexford (1846),
een van de laatste intact zijnde molens
in Ierland. Recent gerestaureerd.
Foto 's: Bord Failte Eireann
5
krotten worden opgeruimd of hersteld,
een tuinwijk wordt opgeknapt, de
rivier die door het dorp stroomt,'
wordt schoongemaakt en de boven
grondse elektrische- en telefoonleidin
gen worden verwijderd, zodat het ge
hele aanzien van het dorp daardoor
wordt verbeterd.
Het St. John's Square-project biedt
een bijzonder interessante opgave:
twee bijna bouwvallige 18e-eeuwse
huizen worden gerestaureerd en ver
bouwd tot flatwoningen; de aangren
zende voorgevels worden eveneens ge
restaureerd en de bestrating wordt
daarbij aangepast; een oud kerkhof,
dat nu aan het oog is onttrokken,
wordt in orde gebracht en weer zicht
baar gemaakt. Voor het plein zijn bij
zondere maatregelen getroffen met het
oog op het verkeer. St. John's Square
wordt op een kaart van 1786 aange
duid als New Square. Er staan wonin
gen van meer welgestelden; de huizen
hebben drie verdiepingen. Aan drie zij-
6
tonisch, historisch of oudheidkundig
van betekenis worden geacht.
De CAAS werd in 1971 opgericht.
Doel van de dienst is de gemeente
besturen bij te staan bij het uitwerken
van hun bestemmingsplannen; de
dienst geeft, wat de naam ook aan
duidt, adviezen omtrent de keuze van
objecten, men verricht onderzoek, enz.
(De CAAS is te vergelijken met de
Nederlandse Rijksdienst voor de
Monumentenzorg; red. Heemschut.) In
de afgelopen drie jaar zijn door de
dienst 78 rapporten in het kader van
de monumentenzorg uitgebracht, aan
totaal 22 gemeentebesturen. De uit
gebrachte rapporten met adviezen zijn
niet beslissend, d.w.z. wanneer tijdens
de uitwerking van de plannen nieuwe
ontdekkingen worden gedaan, dan
worden de plannen daaraan aangepast.
Het uiteindelijke doel van de dienst is
vier uitgebreide inventarisatie-beschrij
vingen te maken voor die gewesten, die
architectonisch belangrijke gebouwen
7
kennen, alsmede voor de wetenschap
interessante gebieden, en industriële
archeologische gebouwen.
Het is Ierland echt ernst met het ver
wezenlijken van de slagzin van het
Europese Monumentenjaar: een toe
komst scheppen voor ons verleden. Er
wordt aan dit doel met een tot nu toe
ongekende inspanning gewerkt. Hoe
wel velen in Ierland de mening zijn
toegedaan, dat er voor de monumen
tenzorg nog veel te weinig geld wordt
besteed, is het wel zo, dat de staat de
laatste tijd meer financiële middelen
ter beschikking stelt dan "ooit tevoren.
Bovendien is een wetsontwerp in voor
bereiding tot herziening van de be
staande voorschriften, die te soepel
worden geacht. Met andere woorden:
het beleid is gericht op een meer strin
gent beleid op het gebied van de
monumentenzorg.
