met de eigenaar van het monument
sluiten over het gebruik.
De Ierse wet op de ruimtelijke orde
ning voorziet niet uitdrukkelijk in het
verlenen van vergunningen voor restau
ratie. Wel geeft de wet de plaatselijke
overheden de bevoegdheid gebouwen
te verwerven, die waard zijn om te
worden gerestaureerd. Aan particuliere
organisaties kan (financiële) bijstand
worden verleend om eenzelfde doel te
bereiken. In sommige gevallen verleent
de staat subsidie en/of draagt de Ierse
Toeristen-organisatie bij in de kosten
van restauratie van gebouwen van bij
zondere waarde door plaatselijke over
heden of particuliere lichamen.
ook geen afbreuk doen aan het aanzien
van een dergelijk monument.
Bij nieuwbouw
De overheid is daarbij verplicht elk
voornemen tot nieuwbouw in de
omgeving van een monument openbaar
te maken, zodat de particuliere organi
saties voldoende tijd hebben hun even
tuele bezwaren kenbaar te maken;
helaas wordt deze procedure echter
niet altijd gevolgd. Het effect van een
bebouwingsuitbreiding op de omgeving
zou, bij aanwezigheid van een monu
ment, dat waard is behouden te blij
ven, in overweging behoren te worden
genomen, aldus een commentaar van
gemaakte bouwwerken van vóór 1800
daarvoor in aanmerking dienen te
komen. Maar dit beginsel betekent
niet, dat men objecten van jongere
datum niet voor bescherming in aan
merking wil laten komen. Vandaar, dat
de bescherming zich ook uitstrekt tot
fabrieken, wachttorens, vuurtorens,
smederijen, hekken en pompen. Zo is
tot op heden veel bereikt.
Kanturk Castle Co, Cork (ca. 1600) en
Clontuskert Abbey Co, Galway (13e
tot 15e eeuw) kunnen als goede voor
beelden van restauratie worden be
schouwd. Overigens heeft het departe
ment voor openbare werken in samen-
4
In het algemeen hebben de plaatselijke
overheden een goed gebruik gemaakt
van de ruime bevoegdheden, in de wet
op de ruimtelijke ordening. In heel
veel gevallen zijn zo nationale monu
menten opgenomen in de lijst van een
bestemmingsplan. Maar zelfs in geval
len dat zulks niet is gebeurd, kan men
stellen, dat de controle op het cultu
reel erfgoed in Ierland in sterke mate
werkt ten gunste van het behoud daar
van. Toch zou nog meer kunnen wor
den bereikt, indien men de wettelijke
mogelijkheden van 1964 beter zou
nakomen. Voorschrift is, dat de eerder
genoemde Raad van Advies en andere
aangewezen lichamen tevoren op de
hoogte worden gesteld van voorge
nomen bestemmingsplannen in het
kader van de ruimtelijke ordening, met
name wanneer het om nieuwe bebou
wing gaat, die onnodig dicht bij enig
monument van archeologisch, geolo
gisch of historisch belang zou komen.
28 Nieuwe bebouwing mag, zoals gezegd,
een plaatselijke overheid, een opvat
ting, welke een verhelderend inzicht
geeft in het officiële denken. Ver
onachtzaming van de historische
achtergrond van een nationaal monu
ment zou onder bepaalde omstandig
heden de waarde en de aantrekkelijk
heid van het gebouw in gevaar kunnen
brengen. In hetzelfde commentaar
wordt opgemerkt, dat beoordeling van
het effect van uitbreidingsplannen
daarom zowel op het gebouw zelf als
op de omgeving daarvan wenselijk
moet worden geacht. In deze geest
werd bijzondere aandacht besteed aan
gebieden van grote archeologische
betekenis: de Boyne vallei, Glenda-
lough, Lough Gur, Cruachain enz.
De adviesraad voor nationale monu
menten heeft intussen voorgesteld, dat
bij het identificeren van objecten, die
waard geacht moeten worden in stand
te worden gehouden, men in het alge
meen van het beginsel moet uitgaan,
dat de meeste door mensenhanden
werking met andere instellingen al be
langrijke vorderingen gemaakt met het
opnieuw bruikbaar maken van oude
monumentale gebouwen. Rothe House
is gerestaureerd met de hulp van de
Kilkenny Archaeological Society en
het departement van binnenlandse
zaken, en de rui'ne van een 13e-eeuws
Cisterciënser klooster te Holy Cross is
kortgeleden hersteld en kreeg zijn
oude waardigheid van Godshuis terug
en zulks met de financiële steun van de
parochianen.
Programma
In het kader van het Europese Monu
mentenjaar is een ambitieus program
ma opgesteld, waarvan men hoopt het
inderdaad in 1975 te kunnen vol
tooien. Het omvat zeven objecten,
t.w.: Holy Cross Abbey Church Co,
Tipperary, het Casino Marino in
Dublin, Bishops Choral te Carlow,
Cahir kasteel te Tipperary, Portumna
kasteel te Galway, Ballyhack kasteel te
