Een Duitse
klaagzang
-
M '75 in andere landen
M'75
rit*
Het klinkt cynisch, maar een kern van
waarheid kan men de profetische uit
spraak, dat men Keulen en Hamburg in
de toekomst alleen nog maar kan onder
scheiden omdat de ene stad aan de Rijn en
de andere aan de Elbe ligt, niet ontzeggen.
Evenals de Nederlanders komen ook de be
woners van de Bondsrepubliek steeds va
ker tot de conclusie dat er ietsmis is met de
sladssanering. De bombardementen van
de Engelsen en Amerikanen hebben waar
schijnlijk niet zoveel schade aangericht
als de moderne stedebouw, algezien dan
natuurlijk van het feit dat die bombarde
menten mensenlevens kosten en de mo
derne sledebouw iets minder wreed heeft
toegeslagen ook al moet men het psycho-
In dit nummer wordt begonnen
met een serie artikelen over monu
mentenzorg in enkele andere Euro
pese landen, zulks in het kader van
M '75.
De redactie stelt zich verder voor in
de eerstkomende nummers van ons
tijdschrift een aantal artikelen te
publiceren over Amsterdam als
monumen tenstad.
logisch effect van dorre steenwoestijnen
niet onderschatten. In Westduitsland
wordt de fase van wederopbouw na de
tweede wereldoorlog "Restauration" ge
noemd. Wie meent dat met de letterlijk
vertaling van dat woord - "restauratie"
dus - alle problemen uit de wereld zijn, de
Westduitsers immers hebben hun land
keurig "gerestaureerd", vergist zich.
Want in het na-oorlogse Duitsland is ge
bouwd op een niets en niemand ontziende
wijze. Nu bijna dertig jaar na het eind van
de tweede wereldoorlog kijkt men uit op
de moderne ruïnes, die het slagveld van de
bouwwoede, die overigens wel te verkla
ren was, markeren.
Dat wil niet zeggen dat er niet enorm veel
bewaard is gebleven, maar de afgelopen
decennia heeft men nauwelijks aandacht
aan de cultuurmonumenten besleed.
Daar komt nu verandering in en dat is niet
in de laaisLe plaats te danken aan de plaat
selijke actiecomité's, die ook in de Bonds
republiek als paddestoelen uit de grond
zijn gescholen.
Slachtoffer
Maar geld voor restauratie is er niet. Voor
1975 kan er zelfs niets extra's af, zo heeft de
federale regering in Bonn laten weten. Er
heerst een algemene bezuinigingswoede
en daar wordt monumentenzorg een van
de eerste slachtoffers van. Dat dal uitgere
kend in het Europese Monumentenjaar
gebeurt maakt duidelijk hoe weinig de
Regensburg aan de Donau. Stenen brug en
Dom.
westduitse regering bereid is het pro
bleem van de sladssanering aan te pak
ken.
De druk van buiten is kennelijk nog niet
groot genoeg, hoewel actiecomité's, pers,
radio en televisie veel aandachlaan de pro
blemen besteden, en de westduitse bond
van architecten voortdurend om maatrege
len vraagt. Het negeren door de federale
overheid van deze problemen, althans het
weinig aandacht schenken aan de sane-
ringsproblematiek- en de monumenten
zorg, heeft echter ook positieve kanten. Zo
hebben Lübeck, Bant berg en Regensburg,
drie steden met prachtige oude centra, een
werkgemeenschap opgericht. Eenheid
maakt macht, en gezamenlijk is men een
veel sterkere partner van de overheid.
Nu kost de restauratie en sanering van
deze drie binnensteden maar liefst drie
miljard mark. Het verval van de oude cen
tra is zeer tigoreus. Dat komt niet in de
laatste plaats door de inwerking van de
uitlaatgassen van auto's op de stenen. De
oude huizen zijn vaak van zandsLenen ge-
