Dom
Heemschut
M
Officieel orgaan
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe:
H.M. Koningin Juliana
Eindredacteur: J. E. van der Wielen
Redacteur: Gosse Woudsma
Typografische verzorging:
B.V. 't Koggeschip, drukkers- en
uitgeversbedrijf.
Alle correspondentie betreffende de
redactie van het orgaan, richte men
tot het secretariaat
van de Bond Heemschut:
Korenmetershuis, N. Z. Kolk, 28,
Postbus 10525 Postgiro 124326
Amsterdam 1, tel. 22 52 92
Alle correspondentie betreffende advertenties: B. V. 't Koggeschip, drukkers- en
uitgeversbedrijf, Nwe. Achtergracht 104, Postbus 1198, Amsterdam 4, tel. 229721
Het was 1 augustus jl. precies driehon
derd jaar geleden, dat „een schrickelijk
tempeest" de stad Utrecht voor een deel
verwoestte. Sindsdien ontbreekt aan de
oude kathedraal, waaraan vanaf 1253
werd gebouwd, het middenschip. Dit
„eeuwfeest" is voor de Junior Kamer van
de Stichtse hoofdstad aanleiding geweest
het initiatief te nemen tot oprichting van
een stichting „Onderzoek herstel Dom
kerk". De Commissaris der Koningin in
de provincie Utrecht heeft het voorzit
terschap van de jonge stichting aanvaard
en voorts heeft o.m. zitting in het be
stuur prof. dr. ir. C. L. Temminck Groll.
Het is niet de eerste maal, dat laatst
genoemde zich met het „herstel" van de
Dom bezighoudt. In 1965 was hij de
man, die de nog steeds bestaande „Stich
ting tot herbouw van het schip van de
Dom" oprichtte. Het is duidelijk, dat het
doel van de nieuwe stichting in het ver
lengde van de „herbouw"-stichting ligt.
De belangstelling voor het herstel of de
herbouw valt om verschillende redenen
toe te juichen. Wat van de oude Dom
kerk resteert, geldt ook nu nog als een
cultuur-historisch bezit van grote waar
de, die uitgaat boven het nationale. De
Domkerk werd indertijd gebouwd naar
het voorbeeld van de Franse gotische
kathedralen. In 1321 kreeg het schip een
rondkoor, dat later verhoogd werd en
gesteund door steunberen en luchtbogen.
In dezelfde periode werd de kloostergang
voltooid en aansluitend de Kapittelzaal.
In 1480 werd het vijfbeukige midden-
Foto omslag:
De Kuiperspoort in Middelburg,
een van de grote restauratieprojec
ten die de stad aanpakte.
Foto: Hans Sabel
schip voltooid, maar dat kreeg geen
gewelven en steunberen, waardoor het
gemakkelijk een prooi werd van het
„tempeest" in 1674.*)
De studie van de nieuwe stichting richt
zich op verschillende aspecten, t.w.: cul
tuur-historische, stedebouwkundige,
bouwkundig-economische en financiële.
Voor prof. Temminck Groll bestaat er
nauwelijks twijfel aan de realisatie van
het plan. Immers, in zijn uit 1963
daterende proefschrift noemde hij „de
herbouw in enigerlei vorm van het schip
van de Dom te Utrecht een, in het geheel
der stedelijke en landelijke bouwkundige
activiteit, als realiseerbaar te beschouwen
project." Een studie wees uit, dat er met
de verwezenlijking van de „herbouw"
een bedrag van zo'n tien miljoen gulden
gemoeid zou zijn. Thans zouden er zeker
enige tientallen miljoenen voor op tafel
moeten worden gelegd.
Ofschoon we bepaald wel grote waarde
ring hebben voor het idee, menen we
toch enige vraagtekens te
moeten plaatsen. In feite
zal er immers geen sprake
zijn van restauratie van een monument,
maar van een gedeeltelijke herbouw. Dat
is een wezenlijk verschil, waarmee men
bij de eventuele uitvoering wel eens grote
moeite zou kunnen krijgen. In de tweede
plaats vragen we ons af of het in een
stad, die al zo rijk is aan oude monumen
tale kerken, reëel is daaraan nog een toe
te voegen. Te meer, omdat er laten we
het maar duidelijk zeggen geen
emplooi voor is. Dat klinkt hard en ver
schrikkelijk materialistisch,
maar laten we toch vooral
onze ogen niet sluiten
voor de werkelijkheid.
Daar komt nog bij dat de
oude kerken en kathe
dralen gebouwd zijn
in de geest van een
ver achter ons
1. Zo had, volgens een
maquette, de Domkerk
er moeten uitzien.
121
