Haags Monumentenfonds opgericht
Een N.V. Haags stadsherstel is op komst
Het is eigenlijk verbazingwekkend, dat
eerst nu een groep Hagenaars daadwerke
lijke belangstelling voor het Haags monu-
mentenbezit aan de dag is gaan leggen. In
dit opzicht ligt de burgerij van de rege-
ringsstad bepaald achter op vele andere
en dikwijls kleinere steden. Toegegeven,
de vereniging „Die Haghe" heeft een
lange historie achter zich en heeft vaak
open oog gehad (en heeft dat gelukkig
nog) voor het cultuur-historische bezit
van Den Haag de oudste van de drie
grote steden. Desondanks is er in Den
Haag door demping van grachten en door
het slopen van vele oude panden, zelfs
hele wijken, enorm veel verloren gegaan.
Generaties stadsbestuurders hebben in
feite weinig of geen oog gehad voor het
kostelijke monumentenbezit van het
oude dorp „Die Haghe". Daarin komt nu
blijkbaar verandering, waarbij dan wel
moet worden aangetekend, dat het initia
tief daartoe van particulieren is uitge
gaan.
Onlangs is dat initiatief in een daad
omgezet. Opgericht is namelijk de stich
ting Monumentenfonds Den Haag en
omgeving, die ten doel heeft op te
komen voor het behoud, restauratie of
herbouw van al dat medebepalend is
voor de sfeer in en om de stad, het leef
klimaat van de bewoners en die wil bij
dragen tot verrijking van het stedelijk en
landschappelijk schoon.
Zo staat het in art. 2 van de statuten. We
hebben hier te doen met een veelomvat
tende doelstelling, die stellig van belang
is, omdat er echt nog heel wat te redden
valt in Den Haag.
Volgens art. 3 van de statuten wil de
stichting o.m. onroerende goederen
restaureren of doen restaureren - en
wederom dienstbaar maken ten algemene
nutte of als woning voor de volkshuis
vesting. De stichting wil ook financiële
steun verschaffen aan de in oprichting
zijnde N.V. Stadsherstel Den Haag en
omgeving en aan particulieren en instel
lingen van niet-commerciële aard, die
hun monumentenbezit willen restaure
ren.
Oprichters van de stichting zijn de heren
L. Molhuysen, directeur van de Bond
Heemschut, mr. P. J. Berger, directeur
van het bankiershuis Van Lanschot, A.
G. Sijthoff en J. H. C. Voorhoeve, uit-
114 gevers. Zij vormen met nog enige ande
ren het bestuur van de stichting, welk
bestuur tevens optreedt als werkgroep
ter voorbereiding van de oprichting van
Stadsherstel. Het is de bedoeling dat de
N.V. Stadsherstel niet alleen interesse zal
trekken van potentiële beleggers, maar
ook van Haagse verenigingen en instellin
gen en van individuele burgers. Om die
redenen wordt o.m. overwogen kleine
aandeelcoupures uit te geven tot een
minimumbedrag van vijftig gulden per
aandeel.
Het stichtingsbestuur is op het ogenblik
in gesprek over de mogelijke aankoop
van de panden Nobelstraat 1a en 1b en
3a en 3b.
Een brief hierover aan wethouder Bastet
is enkele weken geleden onderwerp van
discussie in de gemeenteraadscommissie
voor Openbare Werken geweest. Bij die
gelegenheid heeft de wethouder als zijn
persoonlijke mening gegeven, dat de
gemeente misschien wel een bijdrage kan
leveren om het aankoopplan te realise
ren. Maar dat wordt wel een beslissing
van het nieuwe college van B. en W. en
de nieuwe gemeenteraad. Het object als
zodanig is qua omvang en voor wat be
treft de restauratiekosten bepaald niet
geschikt voor de N.V. Stadsherstel.
Het is de bedoeling, dat de N.V. Stads
herstel een oprichtingskapitaal krijgt van
drie miloen gulden, waarvan f 600.000,—
zou moeten worden geplaatst. Volgens
de heer Molhuysen zou de gemeente een
derde van dit laatste bedrag voor haar
rekening kunnen of moeten nemen. Het
stichtingsbestuur en de heer Bastet
hebben intussen al iets verder gekeken
dan alleen de mogelijke aankoop van het
pand aan de Nobelstraat. Als het aan hen
ligt dan zou het gehele vierkant Prinse
straat, Juffrouw Idastraat, Oude Mol
straat en Nobelstraat (met de prachtige
oud-katholieke kerk) moeten worden
gerenoveerd. Dit vrijwel oudste deel van
Den Haag is niet alleen heel lang veron
achtzaamd en verwaarloosd, er is ook
veel afgebroken én verknoeid. Zo is zeer
recent de ene straatwand van de Nobel
straat tegenover het Venduhuis en de
eerder genoemde panden 1 en 3 ge
sloopt; op de plaats waarvan thans een
ultra-modern kantoorgebouw met
parkeergarage en winkelgalerij is verrezen
dat aan de andere zijde uitzicht geeft op
het prachtige oude stadhuis.
Laat-gothiek
Wat nu het pand Nobelstraat 1 en 3 be
treft, de oorspronkelijke geschiedenis
van de bebouwing daar gaat vermoedelijk
tot de 16e eeuw of wellicht nog eerder
terug. Veel gegevens daarover kan mën
vinden in het gedenkboek van het
Venduhuis der notarissen. Dit pand kan
ook op een oude historie terugzien en
heeft een vrij unieke bassecour. Vaststaat
in elk geval, dat het huis Nobelstraat 1
en 3 in het begin der 16e eeuw eigendom
was van mr. Jacob Pijnssen van der Aa,
advocaat-fiscaal bij het Hof van Holland.
Omstreeks 1662 werd een r.k.-schuilkerk
ingericht op de tweede verdieping van
het tegenwoordige achter de gevels van
Nobelstraat 1a en 1b gelegen oostelijke
deel van het vroeg 16e-eeuwse huis. Dit
zolderkerkje is thans nog zonder de aan
kleding aanwezig. In de 18e eeuw is het
huis volgens de toen geldende Lodewijk-
stijlen betimmerd. Alle balkenplafonds
zitten er ook nu nog in.
Het merkwaardige van dit 16e-eeuwsè
huis is, dat het. eigenlijk van de straat af
niet zichtbaar is. Er voor staan panden
met verknoeide gevels, panden overigens,
die later gebouwd zijn. Een oude platte
grond laat overigens zien, dat het achter
liggende gebouw ook een bassecour had,
zoals de bassecour van het Venduhuis,
die van de straat af wél zichtbaar is. In
feite hebben we dus te doen met een ver
scholen monument, waarvan, naar we
aannemen, de meeste Hagenaren geen
notie hebben, dat het bestaat. Het is
zeker een grote verdienste van de eerder
genoemde Hagenaren, dat hun aandacht
op dit monument is gevallen en dat zij
zich voorstellen dit als eerste in een, naar
we hopen, lange reeks, te restaureren.
Architect J. G. Boode NPA ziet er in elk
geval ook wat in. Nu maar hopen, dat'
men met de tegenwoordige eigenaar tot
overeenstemming over de aankoop kan
komen.
v. d. W.
