de onomstotelijke zekerheden van de
stadsontwikkelaars die de toekomst op
hun tekenschot gestalte gaven.
Nieuwmarkt
Wij slaan 15 jaar over. De werkgroep
Amsterdam-1975 onder voorzitterschap
van F. C. Mijnssen, waarvan uit Heem
schutkring mr. A. d'Ailly, Ton Koot en
schrijver dezes deel uitmaakten, had een
handtekeningenactie georganiseerd. In
één week tijd gaven ca. 114.000 mensen
te kennen dat naar hun mening de
Amsterdamse binnenstad „niet naar de
bliksem mocht gaan". Die mening wérd
door de werkgroep geconcretiseerd in
een brief aan de gemeenteraad: „Wij
beseffen dat het opnieuw aan de orde
stellen van het plan-Nieuwmarkt op
grote weerstand moet stuiten. Sinds de
vaststelling van het wederopbouwplan in
1953 heeft dit een lange administratieve
weg afgelegd, en is het onderwerp ge
weest van uitvoerige discussies in uw
raad. Bestuurlijk is het een afgedane
zaak. De onteigening is in volle gang. De
slopingen beginnen. De stadsspoorweg
plannen houden er rekening mee. Hoe
groot echter het belang ook moge zijn
van continuïteit in het bestuur, toch mag
dit naar onze mening nooit zover gaan
dat men nalaat tijdig koers te wijzigen
wanneer de vroegere opvattingen on
houdbaar blijken Ten aanzien van
het plan-Nieuwmarkt is het vijf voor
twaalf. Wordt het plan, zelfs met de op
verzoek van de minister van O.K. en W.
aangebrachte wijzigingen, en de latere
beperking van het onteigeningsgebied,
verder uitgevoerd, dan ligt binnenkort
tussen Zwanenburgwal, Nieuwmarkt en
Kromme Waal voor lange jaren een troos
teloze woestijn, een gapend gat, waarvan
het verziekende effect verder het reeds
verzwakte stedelijk organisme in een
wijde omgeving zal aantasten. Is dit
nodig? Voldoet het plan aan de huidige
inzichten over de regeneratie van histo
rische binnenstadswijken? Wij menen
dat het plan volkomen verouderd is
De 114.000 handtekeningen hadden
toch wel indruk gemaakt. Wethouder De
Wit nodigde een delegatie uit voor een
bespreking. De werkgroep stelde echter
een voorwaarde: eerst ophouden met
slopen. De wethouder gaf toe. In een aan
het overleg voorafgaande bespreking op
het Wibauthuis werd de demarcatielijn
getrokken. Reeds aanbestede slopingen
konden niet meer worden teruggedraaid,
waar nog geen opdracht gegeven was,
zou deze vooralsnog niet worden ver
strekt. Het gesprek spitste zich toe op
het huis de Pinto: dat mocht niet wor
den gesloopt. Voorlopig althans
Onwil
Er zou een dik boek te schrijven zijn
over de pogingen om een nieuw en beter
plan-Nieuwmarkt op tafel te krijgen. Er
is een commissie uit de Raad voor de
Stedebouw mee bezig geweest. Er is een
studie-opdracht gegeven aan de architec
ten Apon, Van Eyck en Hertzberger. Er
is eindeloos over vergaderd. Buurtbewo
ners hebben telkens opnieuw geprotes
teerd. Elke aanval liep echter vast in een
taaie ambtelijke onwil om buitenstaan
ders toe te laten tot het beraad over wat
er met het gehavende stuk binnenstad
moest gebeuren. Nog' altijd bleef het
wederopbouwplan-1953, na de Wet op
de Ruimtelijke Ordening bestemmings
plan geheten, formeel van kracht. De uit
voeringsmaatregelen kopen, onteige
nen, ontruimen en slopen werden ech
ter ten behoeve van de metrowerken ge
nomen. Zo vrat het verval verder om zich
heen, precies datgene waarvoor de werk
groep Amsterdam-75 in haar brief van
Foto boven: Restauratie dak
Foto hiernaast:
Een betonnen werkplaatsvloer verborg
een gewelfde kelder met middenpijlers
uit ca. 1600, die tot vlak onder de kruin
gevuld was met modder en puin.
