Verloren en bedreigde kerkelijke
architectuur in Den Bosch
48
Het probleem van een overschot aan ker
ken in ontvolkte stadscentra, doet zich
ook in het-zuiden van ons land gevoelen
en met name in 's-Hertogenbosch.
Omdat de hoofdkerk, de St. Jan, zelf
groot genoeg zou zijn om als parochie
kerk te fungeren voor de gehele oude
stad, wordt en werd het voortbestaan
van de haar omringende, meestal later
bijgebouwde kerken zeer precair.
Ofschoon deze jongere kerkgebouwen
qua architectuur niet te vergelijken zijn
met de gotische kathedraal, hebben en
hadden ze toch ieder een speciaal karak
ter, eigen aan de periode waarin ze wer
den opgetrokken; in de loop der tijden
werden ze in hun directe omgeving vaste
herkenningspunten.
Zo'n eerste herkenningspunt is reeds ver
loren gegaan en wel de St. Leonardus-
kerk in de Stationswijk, die in het jaar
1972—1973 werd gesloopt!
De kerk werd in de jaren 1902—1908
gebouwd naar het ontwerp van ir. Juliën
Dony (1865—1949). Deze in België ge
boren architect had reeds eerder bekend-
Den Bosch. St. Leonarduskerk
heid verworven door zijn belangrijk aan
deel in de fraaie bebouwing van de
Stationsweg op het eind van de vorige
eeuw. De bouw van een eigen grote paro
chiekerk was een fraai sluitstuk van de
oudste stadsuitbreiding buiten de wallen.
Qua stijl sloot Dony aan bij andere eigen
tijdse kerkbouw hier te lande, waarbij
zijn vormtaal sober is, doch getuigt van
vakmanschap en goede smaak. 2
Wat de inwendige versieringen betreft die
in de kerk te zien waren, moeten ver
meld worden grote wandschilderingen
door Frans Kops en geschilderde kruis
wegstaties door Wijnant Geraedts. Alleen
de laatste konden bij de afbraak worden
gered.
Zwaarder nog was het verloren gaan van
een aanzienlijke serie gebrandschilderde
ramen vnl. kleine vensters door J.
Michiels en drie grote in het koor, ver
vaardigd omstreeks 1951 door het atelier
Max Weiss te Roermond.
Een navrante bijzonderheid bij deze af
braak was het feit dat de kerk door
zware oorlogsschade reeds een kostbare
restauratie had ondergaan.
Een tweede kerk die opgeheven is en nu
met afbraak wordt bedreigd is de St.
Pieter. Gelegen in het noord-westelijke
gedeelte van de binnenstad, is zij de
opvolgster van de in de 17e eeuw ge
sloopte middeleeuwse kerk van die naam
in de Orthenstraat. 3
Ofschoon er fraaiere kerken uit de
Waterstaatsperiode gebouwd zijn, kan de
St. Pieter toch aangemerkt worden als
een kenmerkend specimen van de neo-
klassicistische richting van deze periode,
en is zij als zodanig een tegenhangster
van de hervormde kerk in de Kerkstraat.
De St. Pieter is in de jaren 1842—1843
gebouwd naar ontwerp van de Bossche
architect J. H. Laffertee.
Van de werkzaamheden van deze bouw
meester zijn ook elders in de stad sporen
te vinden o.a. het bekende Zwanenhoe-
dershuis in de Hinthamerstraat, dat een
markant voorbeeld is van stukadoors-
gotiek. 4
Hoewel de oorspronkelijke ontwerpteke
ningen van de St. Pieter verloren zijn
gegaan, is er nog een volledig gedrukt
