Heemschut
Kerken.....
Wat doe je er nog mee?
Op 25 mei algemene ledenvergadering te Utrecht (Zie uitnodi
ging elders in dit nummer)
Officieel orgaan
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe:
H:M. Koningin Juliana
Eindredacteur: J. E. v. d. Wielen,
Typografische verzorging:
B.V. 't Koggeschip, drukkers- en
uitgeversbedrijf.
Alle correspondentie betreffende de
redactie van het orgaanrichte men
tot het secretariaat
van de Bond Heemschut:
Korenmetershuis, N.Z. kolk 28,
Postbus 10525 Postgiro 124326
Amsterdam 1, tel. 22 52 92.
Alle correspondentie betreffende advertenties: B. V. 't Koggeschip, drukkersen
uitgeversbedrijf, Nwe. Achtergracht 104, Postbus 1198, Amsterdam 4, tel. 229721.
De dagen van Verleden gingen
heen.
Hoevele stappen hebben hier
geklonken?
Hoeveien hier gestameld hun
gebeên?
Uit: Gestalten van
Joannes Reddingius
Bovenstaande dichtregels zijn onge
veer veertig jaar geleden neerge
schreven. Ze zijn, dachten we, wel
heel toepasselijk op het lot, dat vele
kerken in ons land, met een histo
risch-architectonisch verleden, is be
schoren. De vraag; „Wat doe je e
nog mee? was onlangs het Leit
motiv. van een NCRV-televisiepro
gramma over kerken, die niet mee
aan hun bestemming beantwoor
den. Het was in onze ogen een tries
te reportage. Om meer dan één
reden. In de eerste plaats valt het te
betreuren, dat hoe langer hoe meer
kerkgebouwen niet meer als Gods'
huis fungeren. Men weet het, de
ontkerkelijking is daarvan een der
oorzaken. In de tweede plaats leidt
de ontvolking van de binnensteden
er toe, dat vaak eeuwenoude kerken
als plaats van gebed en inkeer hun
betekenis verliezen. Ze worden dan
een ondragelijke last voor de kerk
besturen. Het onderhoud wordt ver
waarloosd en de gebouwen, die
karakteristiek zijn voor het oude
stadsbeeld, geraken in verval. En
Foto voorpagina:
Deze geveltop, in brokken teruggevon
den in Zierikzee, siert vandaag het Claes
Claesz Hofje te Amsterdam. Herstel van
deze fraaie top door beeldhouwer-restau
rateur Hans 't Mannetje en schilder Hol
de Bruin zie artikel elders in dit num
mer!.
Foto Maarten Brinkgreve
dan gaan de financiën een rol spe
len. Meestal wordt verkoop als „de"
oplossing beschouwd. Dat betekent
vaak; afbraak. En dat wil dan zeg
gen, dat een stuk cultuur-historie
verloren gaat.
De Monumentenraad is begonnen
daarvoor een stokje te steken. Er is
een lijst van ruim 130 rooms-katho-
lieke kerken en kapellen opgesteld,
waardoor voorlopige bescherming
verzekerd is. Dat is een goede zaak,
vooral, omdat deze maatregel nog
maar een eerste stap is op de weg
naar behoud en bescherming van
architectuur, die typerend geacht
moet worden voor de 19e en het
begin van de 20e eeuw. Er zullen
meer dergelijke lijsten volgen, ook
voor stationsgebouwen, fabrieken
e.d. Intussen worden toch nog ker
ken met sloop bedreigd, zoals de
Gouwekerk in Gouda. Maar afge
zien van het plaatsen van kerkge
bouwen op een voorlopig bescher
mende lijst, zijn er gelukkig ook
voorbeelden te geven van godshui
zen, die door particulier initiatief
behouden zullen worden, ook al
zullen zij niet langer aan de ere
dienst gewijd blijven.
In dit nummer staan de kerken cen
traal, ten dele door een actuele ont
wikkeling, ten dele, omdat we diep
getroffen werden door de eerder ge
noemde tv-reportage, die een beeld
gaf van een ontluistering, waaraan
vele kerken in ons land ten offer
zijn gevallen. Is het immers geen
ontluistering als een kerk wordt
gebruikt als garage, stomerij, tapijt-
handel, cash en carry-bedrijf, pak
huis, filmstudio, sjoek, café e.d.?
Dergelijke bestemmingen zijn be
schamend. Terecht zei de commen
tator in de tv-uitzending, dat de
kerk altijd bedoeld is geweest als
ontmoetingscentrum. Maak de ker
ken, die niet meer voor godsdienst
oefeningen kunnen worden ge
bruikt, weer tot ontmoetingscen
trum, maar dan in moderne zin.
Dat was een heilzaam woord voor
de oude kerkgebouwen, die voor de
oorspronkelijke bestemming zijn
afgeschreven. Er valt zeker in menig
geval iets met gesloten kerken te
„doen". Maak er „dorpshuizen"
van, of jeugdhuizen; maak ze ge
schikt voor culturele doeleinden:
toneel en concerten. Houdt ze
levend! Alles is beter dan ze tot
ruines te laten vervallen, dan ze te
slopen en zo plaats te laten maken
voor milieu-vreemde, milieu-ontsie
rende betonnen monsters.
v. d. W.