Molen „de Kat" te Uitgeest
7777
■7Tuui-hfrrii
Ruim twee jaar geleden werd de molen
„de Kat" te Uitgeest, in de polder De
Zien, door brand verwoest. En ziet: „in
Uitgeest is een wonder gebeurd" zo
sprak mr. P, Mijksenaar tegen het einde
van het afgelopen jaar, toen de herbouw
de molen feestelijk in gebruik werd ge
nomen. Waaruit bestaat nu dit wonder?
Vier dagen na de brand was er al een
actie-comité uit de bevolking van Uit
geest gevormd om de molen weer op te
bouwen. En dat is met veler inspanning
gelukt. Begrijpelijk, dat de voorzitter van
het comité (later omgezet in de Stichting
Behoud Uitgeester Molens), de heer G.
de Vries, de burgemeester en andere
sprekers trots waren op het bereikte
resultaat.
Als zo vaak was de brand te wijten aan
onvoorzichtigheid. Op 7 september 1971
waren rietdekkers bezig met aanbrengen
van nieuw riet. Ondanks herhaalde waar
schuwingen van de bewoner, de heer
Groen, werd het oude riet naast de
molen verbrand. Waarschijnlijk door
overwaaiende vonken geraakte de molen
in brand. Oe Uitgeester brandweer rukte
uit, maar de brandweerauto kwam in een
sloot terecht; gevolg was vertraging bij
het bluswerk, waarbij de brandweer van
Heemskerk assisteerde. Toen het blus-
singswerk was voltooid, was niet alleen al
het riet verbrand, maar ook de meeste
rietlatten waren verdwenen. De acht
kantstijlen waren ingebrand. Windpeu-
ling, spruitbalken, staartbalk en schoren
waren weinig aangetast, maar het kleine
houtwerk was grotendeels vernield. De
ramp was dus in feite nog van beperkte
omvang. Maar toen gebeurde er iets
onbegrijpelijks. De brandweer besloot de
molen omver te trekken, omdat deze
gevaar voor de omgeving zou hebben op
geleverd. Deze beslissing had nimmer
zonder overleg met Monumentenzorg ge
nomen mogen worden. Bij het omtrek
ken van de molen viel het allemaal in
elkaar, waarbij de roeden werden ver
bogen en de as in drie stukken brak. De
aldus aangebrachte schade was minstens
even groot als die toegebracht door het
vuur!
De eerder genoemde stichting wist met
bijdragen van de bevolking, de uitgekeerde
brandverzekering, Monumentenzorg, het
gemeentebestuur en o.a. particuliere
ondernemingen, grotendeels het bedrag
voor de herbouw bijeen te brengen. Er
ontbreekt nog f 8.000,—, maar dat
mocht de feestvreugde bij de weder-
ingebruikstelling niet verstoren.
„De Kat" (bouwjaar 1889) was een acht
kante bovenkruier, een zgn. windvijzel-
molen. Voor de herbouw werd gebruik
gemaakt van een „bouwpakket"
afkomstig van de houtzaagmolen „Ons
Genoegen", die in Alblasserdam stond.
Deze molen (1842) moest in 1952 met
het erbij behorende schilderachtige bal-
kengat het veld ruimen voor de aanleg
van een grote scheepshelling van Ver-
olme. Het gesloopte materiaal werd naar
Haarlem overgebracht met de bedoeling
de in 1932 afgebrande houtzaagmolen
„De Adriaan" te herbouwen. Daarvan is
echter niets gekomen. Goedbewaard kon
in 1972 het bouwpakket gebruikt wor
den voor de herbouw van „De Kat". Op
4 april 1973 werd met het werk begon
nen door de molenbouwer J. K. Poland
te Heerhugowaard, die daarbij nog hulp
kreeg van vrijwilligers.
Dit is in het kort de geschiedenis van de
brand en de herrijzing van „De Kat", een
historie met boeiende details; een histo
rie ook met een gelukkig slot. Behoud en
bescherming van molens is immers een
goede zaak.