Molen „de Kat" te Uitgeest 7777 ■7Tuui-hfrrii Ruim twee jaar geleden werd de molen „de Kat" te Uitgeest, in de polder De Zien, door brand verwoest. En ziet: „in Uitgeest is een wonder gebeurd" zo sprak mr. P, Mijksenaar tegen het einde van het afgelopen jaar, toen de herbouw de molen feestelijk in gebruik werd ge nomen. Waaruit bestaat nu dit wonder? Vier dagen na de brand was er al een actie-comité uit de bevolking van Uit geest gevormd om de molen weer op te bouwen. En dat is met veler inspanning gelukt. Begrijpelijk, dat de voorzitter van het comité (later omgezet in de Stichting Behoud Uitgeester Molens), de heer G. de Vries, de burgemeester en andere sprekers trots waren op het bereikte resultaat. Als zo vaak was de brand te wijten aan onvoorzichtigheid. Op 7 september 1971 waren rietdekkers bezig met aanbrengen van nieuw riet. Ondanks herhaalde waar schuwingen van de bewoner, de heer Groen, werd het oude riet naast de molen verbrand. Waarschijnlijk door overwaaiende vonken geraakte de molen in brand. Oe Uitgeester brandweer rukte uit, maar de brandweerauto kwam in een sloot terecht; gevolg was vertraging bij het bluswerk, waarbij de brandweer van Heemskerk assisteerde. Toen het blus- singswerk was voltooid, was niet alleen al het riet verbrand, maar ook de meeste rietlatten waren verdwenen. De acht kantstijlen waren ingebrand. Windpeu- ling, spruitbalken, staartbalk en schoren waren weinig aangetast, maar het kleine houtwerk was grotendeels vernield. De ramp was dus in feite nog van beperkte omvang. Maar toen gebeurde er iets onbegrijpelijks. De brandweer besloot de molen omver te trekken, omdat deze gevaar voor de omgeving zou hebben op geleverd. Deze beslissing had nimmer zonder overleg met Monumentenzorg ge nomen mogen worden. Bij het omtrek ken van de molen viel het allemaal in elkaar, waarbij de roeden werden ver bogen en de as in drie stukken brak. De aldus aangebrachte schade was minstens even groot als die toegebracht door het vuur! De eerder genoemde stichting wist met bijdragen van de bevolking, de uitgekeerde brandverzekering, Monumentenzorg, het gemeentebestuur en o.a. particuliere ondernemingen, grotendeels het bedrag voor de herbouw bijeen te brengen. Er ontbreekt nog f 8.000,—, maar dat mocht de feestvreugde bij de weder- ingebruikstelling niet verstoren. „De Kat" (bouwjaar 1889) was een acht kante bovenkruier, een zgn. windvijzel- molen. Voor de herbouw werd gebruik gemaakt van een „bouwpakket" afkomstig van de houtzaagmolen „Ons Genoegen", die in Alblasserdam stond. Deze molen (1842) moest in 1952 met het erbij behorende schilderachtige bal- kengat het veld ruimen voor de aanleg van een grote scheepshelling van Ver- olme. Het gesloopte materiaal werd naar Haarlem overgebracht met de bedoeling de in 1932 afgebrande houtzaagmolen „De Adriaan" te herbouwen. Daarvan is echter niets gekomen. Goedbewaard kon in 1972 het bouwpakket gebruikt wor den voor de herbouw van „De Kat". Op 4 april 1973 werd met het werk begon nen door de molenbouwer J. K. Poland te Heerhugowaard, die daarbij nog hulp kreeg van vrijwilligers. Dit is in het kort de geschiedenis van de brand en de herrijzing van „De Kat", een historie met boeiende details; een histo rie ook met een gelukkig slot. Behoud en bescherming van molens is immers een goede zaak.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 1974 | | pagina 36