I
m
Er waren er drie
Nu is er nog een
Nog even gewacht
En er is er geen
jj|B«
MO 1*
lTvirtrsrwü,
f0IWDCFRQvr
'eci-nv G€T. XOOtt
AN*ONV
Wie tot voor een jaar terug in Utrecht
vroeg waar Heemstede ligt, kreeg tien
tegen een als antwoord: „Bij Haarlem
natuurlijk." Bedoelde men het nog be
staande kasteel en landgoed van die
naam, dan was het antwoord zonder
meer niet juist. Het kasteel Heemstede
bij Haarlem is er niet meer. Slechts wat
restanten van het eens zo trotse huis van
Adriaan Pauw zijn er nog te vinden. Het
nog bestaande huis Heemstede staat bij
Houten (Utr.) en is de opvolger van een
huis dat omstreeks 1300 werd gebouwd
op Jutphaas' grondgebied, een paar hon
derd meter verderop.
Dat het kasteel Heemstede in het afge
lopen jaar weer wat meer bekendheid
heeft gekregen is, helaas, te danken aan
verschillende krakers, die met hun
„daden" royaal de aandacht op het sinds
1968 leegstaande huis vestigden via de
Utrechtse en zelfs landelijke pers.
Omstreeks 1700 was dat wel even
anders, zoals o.a. de Tegenwoordige
Staat weet te melden en zijn tuinen
waren zelfs een bezienswaardigheid van
de eerste orde. Het was toen bezit van de
zeer kapitaalkrachtige Diderick van Velt-
huysen, die vele belangrijke functies be
kleedde en hij „zette het zelve zoo door
zijn aanzienlijken persoon, als door kost
bare verbeteringen eenen grooten luister
bij. Het werd toen van meest alle vreem
delingen, die te Utrecht kwamen, be
zocht en bewonderd. Het had sierlijke
Wandeldreven, Starrebosschen, en fraje
Hoven, met vele vrugtbomen en vreemde
gewassen. Het aanzienlijk Gebouw,
rondom met schuiframen, met een spits
Torentje op eiken hoek, en een spits,
hoogopgaand dak in het midden, staat in
een ruimte Graft, waarover men, met een
steenen brug van vier gewelfde bogen
naar de voordeur gaat, die zeer fraai ge
werkt is, en een Balkon boven zich
heeft."
Dat Heemstede omstreeks 1700 zo de
aandacht trok van menige reiziger valt
niet te verwonderen, wanneer men oude
afbeeldingen bekijkt.
Zo is er van D. Stoopendaal een generaal
overzicht naar I. Moucheron, die een
serie van 26 gravures vervaardigde van de
tuinen met z'n schitterende fonteinen en
vijvers, beelden, speelhuizen, geschoren
hagen, schelpengrot, enz.
Helaas rest ons van al die pracht nog wat
povere restanten in de terreinen die,
gelukkig tot op de huidige dag, zonder
aantasting door wegen of nieuwbouw ge
bleven zijn en staat het eens zo vermaar
de landhuis zwaar verwaarloosd binnen
zijn dicht gegroeide gracht te wachten op
een zo zeer gewenste restauratie.
Mede om dit onvervangbare goed weer
de bekendheid te geven, die het verdient,
heb ik in de afgelopen zes jaren gegevens
over de historie verzameld en daar een
boekje over geschreven, waarin o.m.
meer dan 45 afbeeldingen zijn opgeno
men, waaronder de complete serie prach
tige gravures van IMoucheron.
De uitgeverij Repro-Holland te Alphen
a/d Rijn en de boekhandel willen belang
stellenden er gaarne over inlichten.
Anthony Lisman
13
