Heemschut
Milieu en energie
Officieel orgaan
van de Bond Heemschut
Opgericht 1911
Beschermvrouwe:
HrM. Koningin Juliana
Eindredacteur: J. E. v. d. Wielen.
Typografische verzorging:
B.V. 't Koggeschip, drukkers- en
uitgeversbedrijf.
Alle correspondentie betreffende de
redactie van het orgaan, richte men
tot het secretariaat
van de Bond Heemschut:
Korenmetershuis, N.Z. kolk 28,
Postbus 10525 Postgiro 124326
Amsterdam 1tel. 22 52 92.
Alle correspondentie betreffende advertenties: B. V. 't Koggeschip, drukkers- en
uitgeversbedrijf, Nwe. Achtergracht 104, Postbus 1198, Amsterdam 4, tel. 229721.
Er moet een aanhoudende strijd worden
gevoerd voor behoud en bescherming
van het milieu. We vertellen hiermee
niets nieuws. Evenmin nieuw is, dat
onder milieubeleid een heel scala van uit
eenlopende zaken wordt verstaan.
Zien wij het als onze eerste plicht voor
onze monumenten te zorgen, onmiddel
lijk daarop sluit aan onze plicht de
natuur te beschermen, het landschap in
zijn vele schakeringen in stand te hou
den. We hebben er zo weinig van en dus
moeten we er wel heel erg zuinig op zijn.
Industrialisatie en urbanisatie hebben
ons landschap én de natuur al in sterke
mate aangetast.
Iedere weldenkende Nederlander moet
het behoud van natuur en landschaps-
schoon ter harte gaan. Er behoeft geen
twijfel over te bestaan, dat ook de over
heid de regering, de provinciale bestu
ren en de gemeentebesturen open oog
heeft voor de milieu-problematiek. Maar
diezelfde overheid ziet zich hierbij vaak
voor een belangenconflict geplaatst. We
mogen daarover niet luchthartig denken.
Ministers zijn bepaald niet te benijden;
zeker niet in deze tijd. Zij moeten het
algemeen belang behartigen. Dat is een
voudiger gezegd dan gedaan. Want men
kan al beginnen met de vraag te stellen
wat algemeen belang is. De een zal daar
onder vaak heel iets anders verstaan dan
een ander. Het afwegen van het algemeen
belang zal dikwijls een compromis bete
kenen tussen ongelijksoortige belangen.
Het is vrijwel altijd zo, dat een compro
mis verlies betekent voor onderdelen van
die verschillende belangen. Uiteindelijk
zal het er bij een beslissing om gaan wat
het zwaarst is ook het zwaarste te laten
wegen. De uitkomst is meestal niet alles
zins bevredigend. Want al aanstonds doet
zich het probleem voor, dat niet iedereen
Foto voorpagina
De gerestaureerde Martini-kerk te
Groningen.
Foto P. L. de Vrieze, B.N.A.
dezelfde mening is toegedaan over wat
nu precies het zwaarste is. In de zorg om
het milieu is dat een abstracte aange
legenheid. En daarmee is het conflict ge
boren. In de regeringsverklaring van 28
mei 1973 werd gezegd, dat ,,de strijd
tegen milieuvervuiling en voor milieu
hygiëne een hoeksteen van het beleid
dient te zijn". Daarmee kan iedereen
instemmen. In theorie ongetwijfeld een
schone doelstelling. Maar helaas, de prak
tijk kan deze wreed verstoren. Dat ge
beurt nu. Men zegt nu, dat de energie
crisis hiervan de oorzaak is. De regering
zal het daarom de Ned. Aardolie
Maatschappij mogelijk maken zonder
gehinderd te worden door bepalingen in
bestemmingsplannen snel aardgas
boringen uit te voeren. Er zal afgeweken
kunnen worden van de normale wette
lijke procedures voor wijzigingen in be
stemmingsplannen. De minister van
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Orde
ning krijgt de bevoegdheid gebruik te
maken van de uitzonderingsregel in art.
65 van de Wet Ruimtelijke Ordening. Dit
artikel geeft de bewindsman de bevoegd
heid vrijstelling te verlenen van de voor
schriften in een, geldend bestemmings
plan. Dat is dan een stukje van de alge
mene machtigingswet, waarover in het
parlement een zware strijd is gestreden.
Inspraak en bezwaarschriften kunnen we
hierbij voorlopig wel vergeten. Voor het
aanboren van de gasbel in Emmen is het
groene licht al gegeven. Niet het gemeen
tebestuur, resp. het provinciaal bestuur
beslist, maar de centrale overheid. Ver
traging veroorzakende procedures wor
den uitgeschakeld. De gevolgen hiervan
zijn (nog) niet te overzien. Bergen N.H.
(Pirolavlak) en Middelie, eveneens in
Noord-Holland zullen na Emmen wel
volgen, evenals de Waddenzee en Ros-
sum—De Lutte (Twente), terwijl ook een
gebied bij Haastrecht wordt genoemd.
Hiervan valt een regelrechte bedreiging
van natuurgebieden te vrezen. De NAM
heeft laten weten, dat het zo'n vaart niet
zal lopen. Weliswaar komt er een boor
toren (één? maar die verdwijnt na
enige tijd weer en dan blijft er niets
anders dan een kleine installatie over.
Zelfs beweert de NAM, dat een natuur
gebied door een boorlokatie wordt veilig
gesteld omdat het wordt afgegrendeld en
er dan niemand meer mag komen, be
halve dan personeel van de NAM. In
Emmen zullen niettemin twee hectaren
bos moeten verdwijnen. Dat is al aange
zegd. Maar wat gaat in Bergen N.H., in
Middelie, op Ameland, enz. verloren? In
Emmen zal de NAM voor de twee hec
taren op te geven bos tien ha nieuw bos
laten planten. Dat valt toe te juichen,
maar de NAM stelt het toch wel te sim
pel voor. Het blijft immers niet bij boor-
lokaties.Het natuurlijk milieu wordt aan
getast: wegenaanleg, woningbouw, e.d.
Er vloeien bovendien nog andere activi
teiten uit voort, zoals de aanleg van pijp
leidingen, waartegen Voorne-Putten zich
tot nu toe hardnekkig heeft verzet, maar
dit verzet ter bestrijding van de energie
crisis nu heeft opgegeven. Had men dit
niet gedaan, dan had de met veel machti
ging beklede regering het verzet wel ge
broken.
Het is een trieste zaak. Men spreekt in
deze over leefmilieu, maar we hebben
het dan wel over totaal verschillende
zaken. Nü gaat het om energie, om licht,
verwarming, om het in standhouden van
het industriële apparaat, om de scheep
vaart, het verkeer én om het behoud van
de werkgelegenheid. In het kort: het gaat
om ons welzijn en nog niet eens zo zeer
om welvaart. Maar dat welzijn krijgt in
tussen toch maar een onherstelbare deuk
door het verloren gaan van natuurgebie
den en landschapsschoon. Dat komt hard
aan.
Om de wereld, onze wereld in het kleine
Nederland, leefbaar te houden, is een
samenhangend overheidsbeleid nodig
staat te lezen in het rapport „Grenzen
aan de groei". We kunnen het wel ver
geten. De samenhang is juist zoek, meer
dan ooit.
v. d. W.
