Renovatie Gramsbergse kern
144
Geen saneringsplan, maar een renovatie
plan is het uitgangspunt voor het werke
lijke behoud van de oude kern van
Gramsbergen. Dat is een principiële be
slissing geweest, waarvan de betekenis
van groot belang moet worden geacht.
Dit wordt duidelijk uit een opmerking
van de directeur van gemeentewerken,
nu een jaar geleden, nl. dat „saneren
chirurgenwerk is". De heer Kars erkent
echter, dat de opvattingen over stads
vernieuwing zich de laatste tijd hebben
gewijzigd. In dit verband citeert hij in
een nota het rapport van de commissie-
Schouten (1971), die tot taak had de be
studering van de financiële consequenties
van sanering en stadsreconstructie: „Bij
stadsvernieuwing wordt in de regel een
zwaar accent gelegd op kaalslag en af
braak als eerste noodzakelijke en radicale
maatregel. Gevraagd wordt extra aan
dacht voor de mogelijkheden van het
opknappen en verbeteren van bestaande
panden, van rehabilitatie. Rehabilitatie
kan een geschikte, veelal zelfs de meest
geschikte maatregel zijn voor stadsver
nieuwing."
Deze opvatting kunnen we zeer wel
delen en het blijkt, dat men in Gramsber
gen daarvan ook overtuigd is geraakt. De
belangstelling voor restauratie is bepaald
aanwezig, niet alleen bij het gemeente
bestuur, maar ook onder de bevolking,
die steeds meer enthousiasme opbrengt
voor de thans te volgen ontwikkeling.
Over de historische aspecten laten we nu
weer de heer Kars aan het woord. Blij
kens historische gegevens en thans nog
duidelijk zichtbaar, is het stedebouw-
kundige karakter van de omgeving van de
Herv. kerk die van een speelse maar
intensieve bebouwing, terwijl de Kruis
straat daarentegen een typisch 19e-eeuws
rechtlijnig karakter heeft met een korte
rooilijnafstand waarbij de compensatie
voor de dicht bij elkaar geplaatste straat-
wanden in de open ruimten aan de
achterzijde aanwezig is. De huidige kern
bevat met name in de Kruisstraat als
mede in de omgeving van de kerk een
aantal historisch waardevolle panden,
welke bepalend zijn voor het karakter en
het gezicht van de oude stad Gramsber
gen, boven het geheel waarvan de toren
bij de Ned. Herv. kerk statig oprijst.
De Kruisstraat bevatte daarbij praktisch
een aaneenschakeling van vroeg-19e-eeuw-
se burgerwoningen met een enkele boe
renhoeve, terwijl overigens incidenteel
18e-eeuwse woningen c.q. stadsboerde-
rijen voorkomen. Helaas zijn in deze
gave gevelwanden door vroegere sloop
gaten gevallen.
De gerestaureerde toren van de N.H.
Kerk met de nieuwe aangepaste consisto
rie (arch. D. Wijma, Velp).
