Een moeilijke bevalling in Amsterdam:
het nieuwe" gedeelte van de monumentenlijst
Het is een hele tobberij geweest, maar
men mag verwachten, dat in de loop
van de zomer het sein bij CRM op veilig
zal gaan voor de Amsterdamse monu
mentenlijst. De „oude" monumenten
lijst heeft betrekkelijk weinig moeite
gekost. Deze is al geruime tijd geleden
door de minister vastgesteld: zij omvat
niet minder dan 6800 nummers te be
ginnen met „Achterburgwal O.Z., 6a
6b" - het pand De Leupart, zoals de 17e
eeuwse gevelsteen de naam spelt.
De indrukwekkende verzameling ban
den met omschrijving van het monu
ment, kadastrale tenaamstelling, even
tuele hypotheeknemers, wordt beslo
ten met een deel, dat de monumenten
omvat in de op het ogenblik nogal be
sproken dorpen van Amsterdam-
Noord, die de provincie volgens de
jongste plannen over de gemeentelijke
herindeling aan Amsterdam wil ont
trekken om ze onder te brengen in een
gemeente „Waterland" met als hoofd
plaats Monnickendam.
Uiteraard vormde de inventarisatie van
de voorlopige monumentenlijst uit de
jaren twintig de grondslag van de lijst.
Er zijn voor ongeveer 600 nummers op
deze lijst voorkomend, bezwaren inge
diend, maar slechts in een paar geval
len heeft dit er toe geleid dat een pand
van de lijst is afgevoerd.
Heel anders is de situatie met de aan
vullende lijst van monumenten, die vijf
tig jaar of meer dan vijftig jaar oud zijn.
Er is eerst een Rijkslijst samengesteld
met 84 nummers. Deze lijst is samen
gesteld door de. Rijksdienst voor de mo
numentenzorg al is onderhands nog
wel door het gemeentelijke bureau Mo
numentenzorg geadviseerd.
Op deze lijst komt een aantal zeer spec
taculaire gebouwen voor. Daaronder is
het theater Carré aan de Amstel, het
Concertgebouw, het Centraal-Station,
het Amstel Hotel, het American Hotel,
gebouwen van Artis, waaronder ook
het aquariumgebouw met de zuilen aan
de kant van de Plantage Middenlaan,
de deerlijk vervallen Hollandse Manege
in de Vondelstraat, het verkooplokaal
Frascati met het heel bijzondere inte
rieur waarin elke maandag de huizen
veilingen worden gehouden (in de
Nes). Maar ook nieuwere gebouwen
als het vroegere gebouw van de Alg.
Diamantbewerkersbond in de Henri
Polaklaan, Tuschinski, het Scheep
vaarthuis aan de Prins Hendrikkade.
Bij de kleinere monumenten die op
deze lijst van 84 - na bezwaren van de
zijde van de gemeente tot 82 beperkt -
behoort het politiebureau op de hoek
van de Halvemaansteeg en de Regu-
liersbreestraat. Dat is een soort ruil ge
weest, want op de Rijkslijst stond eerst
het politiebureau aan de Stadhouders
kade. In de raad betoogde wethouder
Lammers dat hij geen van beide gebou
wen „mooi" vond. Hij had het gebouw
op de hoek van de Halvemaansteeg
eens bekeken en verklaarde, dat men er
„met een loep" een paar neo-Rom-
aanse stijlkenmerken in kon ontdek
ken.
Een gemeentelijke commissie heeft
echter ook nog eens in de stad rondge
keken en er heel wat meer ontdekt dan
de heren van de Rijksdienst. Die ge
meentelijke commissie stond onder lei
ding van de directeur van de Rietveld
academie, het oud-raadslid D. Dooijes,
voorzitter van de vereniging „Vrienden
van Diogenes". De heer Dooijes heeft
als letterontwerper bij de Amster-
Hollandse manege (1882), A. L van Gendt.
Interieur foyer, vanaf de bar naar de ingang.
Foto: Gem. Bur. Monumentenzorg, Amsterdam
