4
den: wieken die alleen maar draaiende
gehouden worden om „mooi" te zijn.
De vrijwillige mulders hebben hun mo
lens allerlei bestemmingen gegeven.
Sommigen hebben er een exclusief
woonhuis van gemaakt, anderen een
dito horecabedrijf. In bei.de gevallen
moesten binnenhuisarchitecten in de
arm worden genomen om van die ron
de (acht- of meerkantige) ruimte - mét
behoud van het typische molenkarak
ter - iets oorspronkelijks te scheppen.
Oppervlakverdeling, plafondhoogte,
constructie van trappen naar de ver
dieping, vorm van vensters - al die
dingen vereisten speciaal vernuft. Er
zijn illustere voorbeelden te zien: in
Geldermalsen en in Vreeland aan de
Vecht, in Norg en bij Schermerhorn
(de poldermolen De Valk van de familie
Muysken, waarvan de mater familias
gediplomeerd molenares is) en de
hoge korenmolen op een gewezen
bastion van het miniatuurstadje Geer
vliet (nu een restaurant), de stellingmo
len 't Hoekje in het Friese Bildt (een
nachtbar met dancing), en zoveel an
dere. In alle delen van Nederland zijn
molens voortreffelijk gerestaureerd -
de Zaanse Schans is maar één voor
beeld van een volledig molenlandschap
geheel bedrijfsvaardig gemaakt en
aangenaam bewoonbaar bovendien:
standerdmolens (het oudste molenty
pe) en wipmolens, (Friese) spinnekop-
pen en (Hollandse) weidemolentjes,
torenmolens (vier in 't geheel: Grons-
veld, Zeddam, Zevenaar en Lienden in
de Betuwe), de krachtige Noordhol
landse binnenkruiers en de stoere
Zuidhollandse buitenkruiers met hun
elegante staartwerk, torenhoge stel
lingmolens, wal- en beltmolens, alle her
kenbaar aan hun eigenaardige gestal
ten en ook aan allerlei merkwaardige
regionale afwijkingen.
Molenconcentraties
Wie door Nederland reist - hetzij per
trein, met de auto of op een schip
behoeft nooit ver te gaan om ergens
een molen te zien opduiken. Vooral de
beide Hollanden, Zeeland, Friesland,
Groningen en het Utrechtse weidege
bied hebben in dit opzicht heel veel te
bieden. De Zaanse Schans noemden
we al, maar er zijn nog veel andere
molenconcertraties te bewonderen:
het vermaarde boezemcomplex aan de
Kinderdijk in de Alblasserwaard, het
eiland Tholen met vooral die schitteren
de blanke walmolen in Tholen-stad, de
omgeving van Leiden, Schiedam met
zijn Walvisch, heel Noord- en Zuid
west-Friesland. Verscheidene molens
zijn als museum ingericht - althans als
verzamelplaats van curiosa op molen-
gebied - bijvoorbeeld De Valk te Lei
den, de Museummolen in de bekende
„driegang" van Schermerhorn, de
Adam in Delfzijl, de korenmolens van
Dokkum en Anjum. Er zijn ook molens
die (als oud bedrijf, nóg in gang) te
bezichtigen zijn, zoals in de Zaanse
Schans de oliemolen De Zoeker en de
zaagmolen De Gekroonde Poelenburg
(een van de vier overgebleven paltrok-
molens in Nederland); de pas opge
richte standerdmolen - er komen er
nóg twee bij, op z'n middeleeuws! - op
de gerestaureerde stadswal van
Heusden (die meel produceert voor
een speciale lokale „gezonde" lekker
nij); de expositiemolen De Meeuw in
het Groninger Garnwerd, de rijzige
stadsmolen van Ravestein, Buren en
het Friese Sloten, de pas vernieuwde
korenmolen De Nachtegaal in Midden-
beemster, voorts die van Graafschap
en Achterhoek, op Walcheren, in Lim
burg en Overijssel. Te veel om op te
noemen. Ook in de onmiddellijke na
bijheid van onze grote steden zijn be
langrijke molens te zien: onder de rook
van Amsterdam en langs het Gein, de
Prinsenmolen en de pas overge
plaatste en prachtig herstelde Speel
man vlak bij het Wolkenkrabbende
Rotterdam.
Al veel gerestaureerd
Uit de jongste mededelingen van de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg
blijkt, dat alleen al in 1972 drieëndertig
molens geheel gerestaureerd in ge
bruik konden worden genomen. In
Groningen: de poldermolen Aeolus te
Aduard, de windkorenmolens van
Overschild en Pietburen. In Friesland:
de molen van het waterschap Vijfhui
zen te Hallum en Penninga's molen te
Joure. In Drenthe: de korenmolen van
Rolde. In Overijssel: de hoge molen
van Olst en de zgn. molen van Frans in
Vasse. In Gelderland: de Piepermolen
te Eibergen. In Limburg: de standerd
molens van Baexem en Bergeyk en de
zeer bijzondere torenmolen van
Gronsveld (de meest zuidelijke van alle
Nederlandse wiekendragers). In Zee
land: de windkorenmolens van Dom
burg en St. Philipsland en de beroemde
Oranjemolen op de zeedijk van Vlis-
singen. In Zuid-Holland: de vermaarde
Walvisch in Schiedam, de Speelman te
Overschie, de molen van de Ste-
