Met Heemschutboekjes
op stap
136
neringsgebieden, aan de uitvoering van
integrale reconstructie- of rehabilitatie
projecten voor telkens een ander deel
van de binnenstad, aan de „tweeslach
tigheid" van partiële rehabilitatie binnen
dezelfde binnensteden, aan een steeds
nadrukkelijker het stempel van maxi
male flexibiliteit dragende ruimtelijke
planning, aan de werking van gehan
teerde subsidieregelingen op bouw- en
onderhoudsinvesteringen buiten het
subsidiabele plangebied elders in bin
nenstad en. stad.
8. Bij de beoordeling van overheidswe
ge van voorgenomen binnenstadsver
nieuwingsprojecten ware een qua me
thodiek verder te ontwikkelen „ruime"
kosten-baten-analyse verplicht te stel
len. De „voorspelde" effecten dienen in
een te ontwerpen, gemakkelijk af
leesbaar en uniform te gebruiken ver
werkingsschema te passen en gekop
peld te zijn aan de sub 6 genoemde
urbaan-economische doelstellingen.
Over de toekomst van de oude bin
nensteden
sprak ir. R. Meischke, medewerker van
de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg.
Het geloof in, en de visie op het wonen
in de oude stadskernen zijn de laatste
tien jaar overrompeld snel gegroeid.
Van uit enkele plaatsen en milieus
(Amsterdam-Heemschut) heeft het zich
verspreid over het hele land. Thans is
er vrijwel geen oud huis meer waar
voor geen belangstelling te wekken
zou zijn. De vindingrijkheid om het
bruikbaar te maken, is zeer groot ge
worden. Men neemt de oude wijken
meer zoals ze zijn en voelt minder
noodzaak tot het ontsluiten van binnen
terreinen, het verwijden van nauwe
gedeelten, kortom tot het ruilverkave-
len van het bestaande patroon tot het
op een nieuwe woonbuurt gaat lijken.
Tegenover de toenemende waardering
van het wonen in het oude milieu staat
een afnemende interesse voor het ge
bruik van oude panden als kantoren.
Zeer belangrijke vragen voor de toe
komstige ontwikkeling zijn in hoever
een modern winkelapparaat zich in
oude steden kan blijven ontwikkelen
zonder dat daarbij de bestaande stads-
structuur te gronde gaat en in hoever
de winkelcentra buiten de oude kernen
door ruimere mogelijkheden de win
kels in de binnensteden zullen over
vleugelen.
Het gebruik van oude steden dat voor
de toekomst de beste kansen schijnt te
bieden is het wonen. Nu zal een relatief
in belang toenemen van de woonfunc
tie een vermindering van het aantal
voetgangers in de straten meebrengen,
waardoor de gezelligheid gaat afnemen
en de oude kern minder als hart van de
stad beleefd zal worden.
Zolang het mogelijk is, verdient inci
denteel woonhuisherstel verre de
voorkeur boven straatsgewijs. Bij het
herstel van de oude steden zijn woon-
huisherstellende stichtingen of vereni
gingen onmisbaar.
(In het volgende nummer van dit blad
hopen we de overige sprekers aan het
woord te kunnen laten.)
Wat waren we in de oorlogsjaren blij
met de Heemschutboekjes, toen een
uitgave van Allert de Lange. Bij vele
ouderen onder de lezers zullen ze in
de kast staan, in hun smaakvolle linnen
bandjes, met kleurige ruggen. Amster
dam, Den Haag, Haarlem, Utrecht, Enk-
huizen, Hindeloopen en tientallen an
dere. Zij blijven hun waarde behouden,
een nu antiquarisch geworden waarde,
al kwam het restant, dat men dom
genoeg niet gekocht had, bij De Slegte
terecht, die zich vaak over veel van het
beste moet ontfermen. Alles uit die
oude serie is nu al lang uitverkocht.
Gelukkig is een paar jaar geleden de
nieuwe Fibula-Heemschut reeks be
gonnen, waaraan al lang grote behoef
te was. Een elftal delen, keurig ver
zorgd en deskundig geschreven zijn
nu verschenen en hopelijk zullen er
nog vele volgen.
Het laatste is weer prima, stellig een
der allerbesten, over de torens van
Nederland van J. H. Besselaar, de
NRC-Handelsbladlezer wel bekend. De
andere gaan over Amsterdam, Den
Haag, Delft, Groningen, Roermond,
Brugge, Kampen, Haarlem, Gouda en
Nijmegen.
Ik heb de indruk dat de fraaie reeks
veel te weinig bekend is en dat de
boekhandel er lang niet genoeg mee
werkt.
Als Heemschut ons ernst is, dient lief
de voor oude schoonheid met kennis
gepaard te gaan en deze uitgaven kun
nen door woord en beeld die kennis bij
jong en oud vermeerderen. Wij zouden
allemaal niet alleen bezitters maar ook
propagandisten van deze serie moeten
zijn.
Wat de komende delen betreft zou ik
wensen dat op het actuele en esthe
tische element in verhouding tot het
historische iets meer nadruk werd ge
legd. zoals de auteur over Delft b.v.
ook aan Delft in de poëzie en andere
literatuur aandacht heeft gewijd. Daar
van fleurt het geheel op! Maar ook hier
zingt iedere vogel zoals hij gebekt is.
leder, die een zoon of dochter heeft in
Groningen of Delft, of Amsterdam en
ja, ook in Kampen studeert of gaat
studeren zou hem of haar zo'n kostelijk
oriënterend Heemschutdeel in zijn of
haar koffer moeten stoppen bijvoor
beeld.
Het is bij Heemschut en bij natuur- en
milieubescherming in het algemeen:
alle hens aan dek! Men moge de zeer
bijzondere betekenis, welke deze uit
gaven voor dit doel kunnen hebben
niet vergeten!
A. L. de Boer
