Orvelte, behouden dorp
Ongeveer midden op het Drenthse
zandplateau, in de gemeente Wester-
bork, ligt de buurtschap Orvelte, in de
omgeving waarvari^riog legendes in
de lucht hangen over de rovers Ellert
en Brammert. Mogen de verhalen uit
de middeleeuwen niet zo gaaf zijn, de
buurtschap is wonderlijk gaaf geble
ven, waarom restauratie van huis en
heem, van een landweg, van een
boerderij in dit „oerveld", dat is kie
zelachtige heidegrond, dat is Orvelte,
zo aantrekkelijk is en door vrienden
van heemschut begroet.
Het gemeentebestuur van Wester-
bork, onder voorzitterschap van zijn
burgemeester, de heer L.T. Lieve, is
zich van de cultuurhistorische beteke
nis van Orvelte ter dege bewust,
waarom de waardevolle dorpsbebou
wing en de landschappelijke omge
ving voorwerp van zijn welzijnszorg is.
Orvelte is beschermd dorpsgezicht.
Daarnaast is een stichting in het le
ven geroepen, die de restauratie en
renovatie en reconstructie ter hand
heeft genomen en in eigendom ver
kregen plaatsen en panden in beheer
heeft genomen.
Het optreden van bestuur der ge
meente en particulieren is een voor
beeld van landschaps- en monumen
tenbescherming, zonder dat restaura
teurs behoeders van een museum
werden. Want Orvelte leeft. Dezer
dagen stond het door een bijzondere
gebeurtenis in de belangstelling, toen
de directeur van de onderneming op
het gebied van winkelinterieurs „Sto
rebest" het tienjarig bestaan van zijn
N.V. vierde met de aanbieding van
10.000 bomen aan Orvelte, welk
geschenk dankbaar door burge
meester Lieve in ontvangst is geno
men. Bij deze aanbieding heeft NV
Heidemaatschappij Beheer s dochter
Heidemij Nederland NV een dankbare
en charmante rol gespeeld, in de
vorm van een belangeloze medewer
king. Is de bewaring en conservering
van Orvelte een voorbeeld, het gebaar
van een industrie, die geen milieuver
vuiler is, om het landschap en een
buurtgemeenschap ver van haar
vestiging te verrijken is ook een
exempel ter navolging.
Gerestaureerde boerderij
Terug naar Orvelte als zodanig
Wie enigermate thuis is in dit hart
van Drenthe, kent het voorrecht van
een buurtschap, waaraan schending
is voorbijgegaan. Dorpsbebouwing en
landschappelijke omgeving bewaren
en koesteren is een vrome wens,
indien realisatie ontbreekt. Indien de
bevolking het dorp verlaat, omdat het
landschap haar geen brood meer
biedt, indien industrie zich meester
maakt van een landstreek, dan is het
al gauw met het dorp en met de
cultuur-historie van zo'n dorp gedaan.
Dan herhaalt de geschiedenis zich
niet, integendeel.
Dan is zij teneinde.
Dit heeft het gemeentebestuur van
Westerbork niet gewild. Tenminste
één dorp in Drenthe zou in oude
gerestaureerde en zelf deels gere
construeerde vorm moeten blijven
bestaan! Dank zij ruime medewerking
van rijks- en provinciale overheid is
de in een tienjarenplan vastgelegde
reconstructie en restauratie voor een
kleine helft voltooid. Een aantal boer
derijen is gerestaureerd, op enkele
plaatsen waar vroeger door brand of
anderszins geamoveerde boerderijen
hebben gestaan zijn zelfs historische
boerderijen, welke elders moesten
sneuvelen, heropgericht. Ook het we
genpatroon is of wordt weer aange
past aan de oude situatie.
Het motorische verkeer van de be
zoekers zal binnenkort in het dorp
zelfs geweerd worden. Enkele ruime
parkeerplaatsen aan de rand van het
dorp zijn in uitvoering. Rondom het
dorp wordt het oude landschap
beschermd en zo nodig hersteld.
Een landschapsreservaat wordt ge
vormd.
Verderop zal ook de moderne boer
zijn mogelijkheden krijgen. Doch, wij
herhalen het „geen museum".
Dat is de opgave welke het gemeen
tebestuur van Westerbork aan de
genoemde, door de gemeenteraad
opgerichte Stichting Orvelte heeft
meegegeven.
Het gerestaureerde dorp met omge-
